Πάμε για καφέ; Starbucks ή Goody's;

Χθες Σάββατο, στη Θεσσαλονίκη, στον Τερκενλή της Μητροπόλεως. Εκτός από τα γνωστά γλυκά το κατάστημα αυτό, χωρισμένο στα δυο, έχει και φαγώσιμα, σάντουιτς, τυρόπιττες και τέτοια. Όλα νοστιμότατα. Μπαίνουμε με τη σύζυγο και την κόρη στο καροτσάκι για να φάμε κάτι. Καθώς ψήνεται το τοστ μου, ρωτάω την κοπέλα πίσω από τον πάγκο, έχοντας εν τω μεταξύ πιάσει με το μάτι μια νεαρή να έχει ντουμανιάσει λίγο πιο πέρα τον πάγκο και τα σκαμπό που θα καθόμασταν, αν υπάρχει χώρος μη καπνιστών. ‘Έξω’, μου λέει και δείχνει κάτι τραπεζάκια στο πεζοδρόμιο. Έξω όμως έχει κρύο. Έξω επίσης καπνίζουν, με νέο κέφι, φρέσκια όρεξη λόγω της πανηγυρικής μη εφαρμογής των αντικαπνιστικών μέτρων, σχεδόν άπαντες. Όπερ σημαίνει ότι μια οικογένεια μη καπνιζόντων, δεν έχει και πολλές επιλογές. Σε όσα καφέ, απ’ αυτά τα μικρά, ατμοσφαιρικά, χουχουλιάρικα καφέ του κέντρου της Θεσσαλονίκης περάσαμε απ’ έξω, χέρια με αναμμένα τσιγάρα φαίνονταν να κυριαρχούν στο εσωτερικό. Μόνο στα Starbucks, στα οποία και πριν τα υποτιθέμενα αντικαπνιστικά μέτρα δεν επιτρεπόταν το κάπνισμα, μπορεί να καθίσει κανείς χωρίς καπνούς να τον πνίγουν. Όμως, διάολε, δε θέλω να κάτσω στα Starbucks. Και πολύ ακριβά μου φαίνονται, και κάπως - τι κάπως δηλαδή - απρόσωπα. Επιλογή, όμως, ΔΕΝ υπάρχει. Ή σπίτι μας ή στα Starbucks. Άντε και στα Goody’s, που κι αυτά τηρούν την απαγόρευση. Θυμάμαι πριν λίγους μήνες τις ατέλειωτες συζητήσεις, για το ύψος του διαχωριστικού τζαμιού μεταξύ καπνιστών και μη καπνιστών στα νυχτερινά κέντρα, για την εφαρμογή των νέων μέτρων που υποτίθεται θα έδιναν τη θέση τους σε καθολική απαγόρευση του καπνίσματος αν μέχρι τον Ιανουάριο του 2010 - τώρα, δηλαδή! - δεν είχαν τηρηθεί. Αλλά αυτό στο οποίο φαίνονται να έδωσαν τη θέση τους τα μέτρα είναι η καθολική απαγόρευση του ΜΗ καπνίσματος. Και ο περιορισμός της ελευθερίας να πάει κανείς μια βόλτα, να τσιμπήσει κάτι, να πιεί έναν καφέ χωρίς να νιώθει στα ρουθούνια τον αβάσταχτο καπνό των αμέτρητων και πανταχού παρόντων καπνιστών. Συμπέρασμα; Στη γλεντούπολη αυτή που λέγεται Θεσσαλονίκη - και στην Αθήνα βεβαίως, αλλά η συμπρωτεύουσα καπνίζει ολόκληρη, έχει γίνει μια πόλη-καπνοδόχος - οικογένειες, μη καπνιστές και άλλες τέτοιες περίεργες περιπτώσεις ανθρώπων καλά θα κάναμε να το σκεφτούμε καλά πριν βγούμε για μια βόλτα.

Εντυπώσεις από μια αλλιώτικη συνάντηση

Χθες το βράδυ πήγα σε ένα reunion με παλιούς συμμαθητές από το Γυμνάσιο και το Λύκειο, με τους οποίους είχαμε να βρεθούμε είκοσι δυο χρόνια. Δεν κρύβω ότι προηγουμένως είχα διάφορους ενδοιασμούς για το πώς θα ήταν. Καταρχήν, να πω ότι ήμασταν μια τάξη σε ένα δημόσιο σχολείο που το πρώτο που μαθαίναμε, από τον κάθε καθηγητή που έμπαινε για μάθημα, ήταν ότι ήμασταν 'το χειρότερο τμήμα που είχε ποτέ'. Μάλλον όμως, όπως αποδείχτηκε χθες, δεν είχαμε εμείς το πρόβλημα αλλά περισσότερο οι καθηγητές, αν κρίνω από το ότι στη συντριπτική μας πλειοψηφία οι συμμαθητές μορφωθήκαμε, παραμείναμε όπως διαπίστωσα ανέγγιχτοι από δηθενισμούς και άλλα τέτοια μικρόβια της εποχής και πάνω απ' όλα, αυτό που απλώς θα έλεγα καλά παιδιά. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που αποφάσισα να πάω σε αυτό το reunion: θυμόμουν μια τάξη με καλά παιδιά (αλλά, απ' ό, τι φαίνεται εκ των υστέρων, όχι τόσο καλούς καθηγητές). Θυμηθήκαμε τα παλιά, είδαμε ότι οι περισσότεροι - εκτός από κάποιους που είχαν λιγάκι πέσει τα μαλλιά τους (τα οποία για να τους παρηγορήσω τους είπα ότι πιθανότατα έγιναν μυαλά) και είχαν πάρει κάποια κιλάκια - είχαμε μείνει όπως ήμασταν. Και δεν εννοώ μόνο εμφανισιακά, αλλά κυρίως και αυτό θεωρώ και σημαντικότερο, χαρακτηρολογικά. Μου έδωσε μεγάλη χαρά το ότι είχαμε παραμείνει απλοί, γνήσια τέκνα της μη υλιστικής, 'ρομαντικής' για τα σημερινά δεδομένα εποχής μας. Γελάσαμε με τα ίδια αστεία που κάναμε και πριν είκοσι δυο χρόνια που αποφοιτήσαμε, κοιτάζαμε ο ένας τον άλλο με αγάπη (μια λέξη που έχει κάπως χάσει το παλιό της, αλλοτινό νόημα στις μέρες μας), αλλάξαμε εμπειρίες για τις οικογένειές μας και γενικά ζήσαμε, ρουφήξαμε θα έλεγα μια ανθρώπινη ατμόσφαιρα. Παρότι προερχόμασταν από μια τάξη που ήταν το 'χειρότερο τμήμα' των καθηγητών της, είδα ότι όλοι οι παρευρισκόμενοι είχαμε πεισματωδώς ακολουθήσει αυτό που μας άρεσε, είχαμε βρει το δρόμο που από την τρυφερή εκείνη ηλικία μας είχε θέλξει. Και αυτό ίσως πρόσφερε τη μεγαλύτερη, την πιο βαθιά ικανοποίηση. Αλλά μαζί με την ικανοποίηση, έρχεται κι ένας προβληματισμός. Και αλήθεια δεν ξέρω αν αυτό που θα πω δείχνει ότι απλώς μεγαλώνουμε, αλλά εκείνη η εποχή όπως την ξαναέζησα χθες, χωρίς ίντερνετ και facebook, χωρίς κινητά και ιδιωτική σκουπιδοτηλεόραση, χωρίς malls και SUV με θερμαινόμενα καθίσματα, ήταν αλλιώς. Και από κάποιες απόψεις πιο ανθρώπινη, πιο κοντά στα μέτρα τα ανθρώπινα. Ή τουλάχιστον εμείς, η γενιά μου, η τάξη μου, οι συμμαθητές, ήμασταν και παραμένουμε αλλιώς.

Άνθρακες ο θησαυρός

Καμιά φορά θεωρώ υπερβολικούς, προκατειλημμένους όσους κατηγορoύν το ίντερνετ και τη μπλογκόσφαιρα για νοοτροπίες κοπαδιού, βιαστικές κρίσεις και επικρίσεις, τακτικές λαϊκού δικαστηρίου και λυντσαρίσματος. Και πράγματι, υπάρχουν πολλοί γνωστοί και φίλοι που όποτε η κουβέντα μας έρχεται στο ίντερνετ και τα blogs, φαίνονται εκ προοιμίου ‘κουμπωμένοι’. Σήμερα, με το άκουσμα της είδησης της διαλεύκανσης του εμπρησμού της εβραϊκής συναγωγής στα Χανιά, όλοι αυτοί οι ‘κουμπωμένοι’ δικαιώθηκαν - για μια ακόμη φορά. Γιατί; Διότι από την πρώτη ημέρα που έγινε γνωστός ο εμπρησμός φάνηκαν να... πήραν φωτιά τα πληκτρολόγια στον μπλογκόκοσμο. Έδιναν κι έπαιρναν οι συζητήσεις γύρω από τον βαθιά ριζωμένο αντισημιτισμό των Ελλήνων, τον ρατσισμό, τον σοβινισμό και την ξενοφοβία που κυλάνε στο αίμα του μέσου Έλληνα σαν το γάργαρο νεράκι της πηγής. Βαρύγδουπες αναλύσεις γύρω από την ιστορία του αντισημιτισμού στην Ελλάδα ακολουθούσαν η μια την άλλη, βαθυστόχαστοι ιντερνετικοί αναλυτές - απ’ αυτούς που όλα τα σφάζουν όλα τα μαχαιρώνουν στην παιδική χαρά που λέγεται μπλογκόσφαιρα - εξηγούσαν, ερμήνευαν, ανέλυαν, δίκαζαν και καταδίκαζαν. Ώσπου σήμερα αποκαλύφθηκε ότι οι τέσσερις από τους πέντε δράστες ήταν βρετανικής και αμερικανικής υπηκοότητας. Τζάμπα λοιπόν οι ιντερνετικές τηλεδίκες, τζάμπα και οι αναλύσεις, τα εύκολα συμπεράσματα. Αμερικανοβρετανοί ήταν οι μυστηριώδεις αντισημίτες. (Χωρίς αυτό να σημαίνει, βεβαίως, ότι δεν έχει και ιστορία και ιθαγενείς υποστηρικτές ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα.) Τελικά, μετά από μια ακόμη επιβεβαίωση στην περίπτωση αυτή των υποψιών ότι στο ίντερνετ όσο εύκολα σερφάρουμε άλλο τόσο εύκολα βγάζουμε συμπεράσματα, δικάζουμε και καταδικάζουμε, μήπως έχουν και λιγάκι δίκιο οι επιφυλακτικοί φίλοι; Μήπως το ίντερνετ αποτελεί γόνιμο έδαφος όχι μόνο για ανταλλαγή σκέψεων και προβληματισμών αλλά και για κάθε λογής κινδυνολόγο και τη ρητορική του; Πολύ φοβάμαι ότι, αν μη τι άλλο, ισχύει για την ιντερνετική αγορά (έμμονων) ιδεών το όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα και μικρό καλάθι...

Too late, too fake

Χολιγουντιανοί ηθοποιοί, performers και άλλοι εργάτες της βιομηχανίας του θεάματος στις ΗΠΑ, εμφανώς συγκλονισμένοι από τον καταστροφικό σεισμό στην Αϊτή, έχουν τελευταία επιδοθεί σε σωρεία πρωτοβουλιών για να βοηθήσουν το νησί. Σε ένα λαμπερό σόου που θα ονομαστεί «Hope for Haiti Now», θα συμμετάσχουν η Μπιγιονσέ και η Μαντόνα, προκειμένου να συγκεντρωθούν χρήματα για τη χώρα που ισοπεδώθηκε από τον σεισμό, ενώ ο ηθοποιός Τζορτζ Κλούνι, που πρωτοστατεί στη διοργάνωση, ανακοίνωσε ότι θα δώσει ένα εκατομμύριο δολάρια. Η Μπιγιονσέ θα εμφανιστεί στο σόου από το Λονδίνο και η Μαντόνα θα ανεβεί στη σκηνή στη Νέα Υόρκη, καθώς ο τηλεμαραθώνιος θα μεταδίδεται από τα τέσσερα μεγαλύτερα αμερικανικά τηλεοπτικά δίκτυα, δεκάδες καλωδιακά και διεθνώς από πολλές ιστοσελίδες. Ο Τζορτζ Κλούνι που θα πάρει μέρος στο σόου από το Λος Άντζελες, δήλωσε στο "Entertainment Tonight" ότι "δεν έχει κοιμηθεί εδώ και τρεις μέρες για να οργανώσει την εκδήλωση". Στον φιλανθρωπικό τηλεμαραθώνιο θα πάρουν μέρος επίσης ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, ο Μπόνο των U2, ο τραγουδιστής Μπρους Σπρίνγκστιν, ο ράπερ Jay-Z και οι ηθοποιοί Ντένζελ Ουάσινγκτον, Τζούλια Ρόμπερτς, Τομ Χανκς και Μέριλ Στριπ. Άραγε όλοι αυτοί οι άνθρωποι δε γνώριζαν την ύπαρξη και την κατάσταση της Αϊτής – οφειλόμενη ως ένα βαθμό και στις πολιτικές της πατρίδας τους, των ΗΠΑ – ΠΡΙΝ το σεισμό; Δεν γνωρίζουν την τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκονται εκατομμύρια άνθρωποι σε άλλες χώρες της Αφρικής, της Ασίας; Aσφαλώς και γνώριζαν. Ασφαλώς και γνωρίζουν. Αλλά φαίνεται, τελικά, ότι αυτό που μετράει περισσότερο δεν είναι η σωτηρία βασανισμένων λαών αλλά της ΔΙΚΗΣ τους ψυχής. Αν οι άνθρωποι αυτοί είχαν δείξει παρόμοια ευαισθησία για την Αϊτή ΠΡΙΝ ο σεισμός την ισοπεδώσει, ο καταστροφικός αυτός σεισμός δεν θα ήταν τόσο καταστροφικός. Αν είχαν ενδιαφερθεί να στηρίξουν οικονομικά, κοινωνικά, ανθρωπιστικά αυτή, τη φτωχότερη χώρα του βορείου ημισφαιρίου, που όλον αυτόν τον καιρό βρισκόταν δίπλα τους, τόσο κοντά στα σύνορα των ΗΠΑ, πριν την αποτελειώσει ο σεισμός, δεν θα είχαμε δει όσα είδαμε. Αλλά, δυστυχώς, απλώς επιβεβαιώνεται η υποψία ότι όλα αυτά γίνονται όχι απλώς ‘κατόπιν εορτής’ αλλά και για τους λάθος λόγους. Λόγους, που έχουν να κάνουν με το πώς θα φανούν όλοι αυτοί οι celebrities στο τεράστιο κοινό τους και στους εαυτούς τους. Αποδεικνύοντας ότι αν το Χόλιγουντ διαθέτει KAI ανθρώπινο πρόσωπο, είναι περισσότερο για να το καμαρώνει στον καθρέφτη της ματαιοδοξίας του.

Κράτος εναντίον κράτους

Εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κρίσης αυτής της πολύπαθης χώρας, οι αγρότες ξανακλείνουν τους δρόμους, διαμαρτυρόμενοι για την έλλειψη ρευστού από το κράτος υπό μορφή επιδοτήσεων. Όπως κάνουν εδώ και τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια ταλαιπωρώντας άλλους πολίτες που αν διεκδικούσαν και αυτοί τα δίκια τους κλείνοντας δρόμους, δεν θα έμενε δρόμος ανοιχτός στην Ελλάδα. Αλλά ούτε οι δεκάδες χιλιάδες άνεργοι διαθέτουν τρακτέρ, ούτε οι μικροσυνταξιούχοι, ούτε οι δουλοπάροικοι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, ούτε οι γονείς που ‘ξηλώνονται’ για να πληρώνουν τα φροντιστήρια των παιδιών τους, ούτε οι χιλιάδες νέοι που αναγκάζονται να ζουν με το γονικό χαρτζιλίκι λόγω έλλειψης διεξόδων απασχόλησης. Όλοι αυτοί διαθέτουν μόνο την απελπισία τους, που δρόμους δε μπορεί να κλείσει. Οι αγρότες όμως μπορούν με μερικές δεκάδες τρακτέρ να εκβιάσουν, να διεκδικήσουν, να πιέσουν – ταλαιπωρώντας. Άλλωστε ξέρουν ότι απέναντι σε αυτό το κράτος μόνο ένας λόγος περνάει: αυτός του τσαμπουκά, της αγριάδας, των άκρων. Σκέφτηκα, βλέποντάς τους, να συνεννοηθώ με άλλους συναδέλφους κοινωνιολόγους που βρίσκονται είτε άνεργοι είτε υποαπασχολούμενοι, να μαζευτούμε, να στοιβάξουμε όλα μας τα βιβλία, από τα εισαγωγικά στην κοινωνιολογία μέχρι τα πιο εξειδικευμένα, βάζοντας τόμους τον ένα επάνω στον άλλο και να επιχειρήσουμε να κλείσουμε την εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας, διεκδικώντας, όπως οι βαμβακοπαραγωγοί ή δεν ξέρω ποιοι άλλοι, επιδοτήσεις για να συνεχίσουμε να παράγουμε κοινωνιολογική γνώση που τελευταία δε βρίσκεται και σε μεγάλη ζήτηση. Αλλά πολύ φοβάμαι ότι πριν καλοπρολάβουμε να οργανωθούμε, η αστυνομία θα μας μάζευε κακήν κακώς. Μια και ήρθα στα της κοινωνιολογίας, ένας μεγάλος κοινωνιολόγος, ο Max Weber, έλεγε ότι το κράτος διαθέτει το μονοπώλιο της έννομης χρήσης βίας – και βάσει αυτής του της ιδιότητας ορίζεται ως κράτος. Σύμφωνα με τον ορισμό αυτόν του κράτους οι αγρότες θα μπορούσαν κάλλιστα να οριστούν ως ένα κράτος εν κράτει, εφόσον διαθέτουν το μονοπώλιο της έννομης – από τη στιγμή που γίνεται ανεκτή από το κράτος – χρήσης βίας σε βάρος των άλλων πολιτών. Οπότε έχουμε τελικά το εξής παράδοξο: το ένα κράτος ενάντια στο άλλο. Ή αν θέλετε το κράτος των αγροτών ενάντια στο άλλο, το γνωστό κράτος. Με ένα ακόμη γνώριμο κοινό μεταξύ τους: και τα δυο κράτη ταλαιπωρούν τον απλό πολίτη.

Για ένα μηδενικό

Μετά τις πρώτες 100 μέρες της νέας κυβέρνησης έρχονται, λέει, (οι πρώτες;) 1.000 μέρες λιτότητας, περικοπών μισθών, νέων φόρων ώστε να μπαλωθούν οι τρύπες στην κουρελιασμένη ελληνική οικονομία. Για τις πρώτες 100 μέρες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ πολλά είχαμε ακούσει. Υποτίθεται ότι θα ήταν μια περίοδος σαρωτικών αλλαγών, ότι μέσα στις 100 αυτές μέρες θα βλέπαμε, ήδη, απτές διαφορές στην καθημερινή μας ζωή. Αλλά, κατά γενική ομολογία, αλλαγές στη ζωή μας ΔΕΝ είδαμε στις πρώτες 100 μέρες ΠΑΣΟΚ. Θα δούμε όμως στις 1.000 μέρες λιτότητας που μόλις ξεκινούν. Βέβαια, σε μια χώρα που υποτίθεται ότι τουλάχιστον από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 (απ’ όσο θυμάμαι) ζει υπό καθεστώς λιτότητας, το να προαναγγέλλονται 1.000 ακόμη μέρες λιτότητας δε λέει και πολλά. Μάλλον δε λέει απολύτως τίποτα, αν εξαιρέσουμε το ότι, σε αντίθεση με τις προηγούμενες ‘λιτότητες’, υποτίθεται ότι η κατάσταση έχει πλέον φτάσει στο απροχώρητο. Δηλαδή βρισκόμαστε ακόμα πιο χρεωμένοι, τόσο ως χώρα όσο και ατομικά ως καταναλωτές, ακόμα βαθύτερα βουλιαγμένοι σε μια ‘κλειστή’ οικονομία υπηρεσιών εντός της οποίας πουλάμε ασταμάτητα υπηρεσίες ο ένας στον άλλο ελλείψει άλλων πλουτοπαραγωγικών πηγών, ακόμα πιο εξαρτημένοι από εξωτερικούς δανειστές για να συνεχίσουμε να ανταλλάσσουμε υπηρεσίες μεταξύ μας. Αλλά κάπως έτσι υπάρχει, κάπως έτσι συντηρείται η Ελλάδα ως κράτος από τη γέννησή της το 1830, με την εξαίρεση της καταναλωτικής φρενίτιδας, που αποτελεί σχετικά καινούργιο φρούτο. Άρα, οι 1.000 μέρες λιτότητας δε θα έπρεπε να μας απασχολούν, ούτε να μας ανησυχούν. Παρ’ όλα αυτά, δεν ξέρω γιατί, αλλά αυτή τη φορά νιώθω ότι κάτι σημαίνει αυτή η λιτότητα. Ότι κάτι θα γίνει. Ότι κάτι θα αλλάξει προς το χειρότερο για όσους (και είναι πολλοί) ήδη ζουν σε λιτότητα. Γι’ αυτό και έβγαλα το συμπέρασμα ότι δεν μας έλεγε ψέματα η κυβέρνηση όταν προανήγγειλε ότι στις πρώτες 100 μέρες θα τα βλέπαμε όλα. Απλώς είχε ξεχάσει ένα μηδενικό.

ΥΓ: Η φωτογραφία για να μην αναρωτιέστε από που εμπνεύστηκε ο Γιωργάκης KAI τις ‘πρώτες 100 μέρες’.

Κατά συρροή δανειοφάγοι

Είδα σήμερα τον πρωθυπουργό να διαβεβαιώνει, για να μας καθησυχάσει όσους ανησυχούμε, ότι ούτε από το ευρώ θα βγούμε, ούτε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα προσφύγουμε. Όπερ σημαίνει ότι υπάρχει πολύ σοβαρό ενδεχόμενο να συμβούν ΚΑΙ τα δυο αυτά ακριβώς όπως μας διαβεβαίωσε ότι ΔΕΝ θα συμβούν. Ιδίως αν σκεφτούμε ότι από ιδρύσεώς του πριν 180 χρόνια το ελληνικό κράτος και η ελληνική οικονομία υπάρχουν χάρη σε δάνεια των φιλεύσπλαχνων Μεγάλων Δυνάμεων αρχικά, των Αμερικανών αργότερα και της Ευρωπαϊκής Ένωσης τώρα τελευταία. Δάνεια, τα οποία όλα αυτά τα κορόιδα μας έδιναν αφειδώς για να μας δουν κάποια στιγμή να προκόβουμε ως χώρα, να αποκτούμε βιομηχανία, να κάνουμε εξαγωγές, να βγαίνουμε από το ρόλο των γκαρσονιών της Ευρώπης. Όμως, τα δάνεια αυτά, ήδη από την εποχή του Καποδίστρια, του Τρικούπη, του Βενιζέλου και μέχρι σήμερα φαγώνονταν και εξακολουθούν να φαγώνονται - με τα αποτελέσματα που βλέπουμε. Και με τους ελεγκτές που ήρθαν να ελέγξουν τι τα κάνουμε, τι τα κάναμε τέλος πάντων όλα αυτά τα δισεκατομμύρια Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης, του σχεδίου Μάρσαλ παλιότερα, των Προστάτιδων Δυνάμεων ακόμα παλιότερα, τόσα και τόσα χαμένα χρήματα. Τα κάναμε μερσεντές, μεζονέτες μπροστά στη θάλασσα, λογαριασμούς σε ελβετικές τράπεζες, εν ολίγοις τα φάγαμε. Και ακόμη τα τρώμε. Ας μη μας κακοφαίνεται λοιπόν που ήρθαν οι άνθρωποι να δουν ΠΟΣΟ μπορεί να φάει ένας λαός. Ούτε να μας κακοφανεί αν κάποια στιγμή οι Ευρωπαίοι εταίροι μας αγανακτήσουν και μας πετάξουν έξω από το ευρώ. Τα μεταξωτά βρακιά, λένε, θέλουν και επιδέξιους πωπούς (επί το ευγενέστερον). Και εμείς, οι κατά συρροή δανειοφάγοι, θέλαμε το μεταξωτό βρακί που λέγεται ευρώ.

Τα τηλεγενέθλια

Πάνω που έλεγα, στην προηγούμενη ανάρτηση, για τους τηλεθεατέλληνες, νάσου και τα τηλεγενέθλια. Ο ΑΝΤ1, λέει, έφτιαξε club για τους σημερινούς εικοσάρηδες που γεννήθηκαν την ίδια μέρα που ‘γεννήθηκε’ και ο σταθμός, ο οποίος φέτος γιορτάζει τα είκοσι χρόνια του. Και σα να μην έφτανε αυτό, οργάνωσε ένα μοναδικό πάρτι για τους εικοσάρηδες αυτούς, τους ‘συνομήλικους’ του σταθμού με σελέμπριτις, μουσικές, γέλια και χαρές. Νομίζω ότι αυτοί οι άνθρωποι, οι υπεύθυνοι του ΑΝΤ1, πρέπει να ζούν σε ένα παράλληλο, μιντιακό σύμπαν. Σε ένα σύμπαν ή αν θέλετε σε έναν πλανήτη περίεργο, αλλόκοτο, όπου άνθρωποι και τηλεοράσεις έχουν γίνει ένα, τηλεοπτικά κανάλια και ανθρώπινα βρέφη δε διαφέρουν σε τίποτα. Κατεβάζοντας τους ανθρώπους στο επίπεδό του, εξομοιώνοντας τον εικοσάρη, ένα μοναδικό, ξεχωριστό ανθρώπινο ον με ένα κανάλι, προϊόν κάποιου επιχειρηματία που έψαχνε τι να κάνει με τα λεφτά του, ο ΑΝΤ1 νομίζω προσπαθεί να σπάσει όλα τα ρεκόρ παραλογισμού. Πάντα, βεβαίως, στα πλαίσια του ‘πετυχημένου’ μάρκετινγκ. Ακόμα και αν το ‘πετυχημένο’ αυτό μάρκετινγκ καταντά ανθρωποφάγο, υποχρεώνοντας νέους και νέες να κατασπαραχθούν από το Μινώταυρο που λέγεται τηλεοπτικό θέαμα. Όταν ο άνθρωπος υποβιβάζεται σε ζωντανό ντεκόρ για τα ‘γενέθλια’ ενός καναλιού, όταν το κανάλι αναβαθμίζεται σε ‘αδελφάκι’ νέων αγοριών και κοριτσιών, τότε μάλλον κάποιοι έχουν απλώς χάσει την επαφή με την ανθρώπινη πλευρά τους. Στα μάτια τους άνθρωποι και τηλεόραση έχουν τα ίδια δικαιώματα, την ίδια υπόσταση, γι’ αυτό και γιορτάζουν μαζί τα γενέθλιά τους, σε μια συμβολική γιορτή άλωσης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από την παντοδύναμη τηλεόραση. Χρόνια τους πολλά, λοιπόν. Και συγχαρητήρια στο σταθμό για τη θριαμβευτική του μετάλλαξη σε άνθρωπο.

Τηλεθεατέλληνες

Στην ιδιωτική τηλεόραση υπάρχουν πολλά που με απωθούν, με προβληματίζουν, με κάνουν να αναρωτιέμαι. Αλλά μπορώ να ξεχωρίσω ένα πρόσωπο που ενσαρκώνει ό, τι απεχθάνομαι: την ‘πλακίτσα’ αντί για χιούμορ, το ύπουλο, σιγαλό, συστηματικό χαμήλωμα του τηλεθεατή μέσα από ‘εύκολες’ ατάκες που απευθύνονται στα πιο ζωώδη του ένστικτα, τους ισοπεδωτικούς εξυπνακισμούς ως στάση ζωής, τη νορμαλοποίηση του ωχαδερφισμού, την υποκουλτούρα του καφενέ. Η επανεμφάνιση του προσώπου αυτού στους τηλεοπτικούς μας δέκτες ύστερα από ένα μικρό διάστημα ‘κρίσης’ της δημοτικότητάς του και η νέα του, αποκαθαρμένη από κάθε δυσάρεστη μνήμη ή σκιά σταδιοδρομία ως εθνικού πλακατζή, αποδεικνύει ότι οι νεοέλληνες εύκολα συγχωρούμε. Και ακόμη ευκολότερα επιλέγουμε να αφεθούμε, αμνήμονες, άβουλοι, ατάραχοι, στην αγκαλιά της λουσάτης, αστραφτερής χυδαιότητας που μας προσφέρεται από τηλεοράσεως ως ‘ψυχαγωγία’. Παντρεμένη με ‘ενημέρωση’ σκανδαλοθηρικού τύπου, μέσα από τα έντυπα του κυρίου αυτού. Που έχει βρει την παλιά, χρυσή συνταγή εύκολου, ανέλεγκτου, ανενδοίαστου πλουτισμού. Κατεβάζοντας συνεχώς τον πήχη, αυξάνονται οι πωλήσεις. Οπότε, με ένα ολοκληρωμένο πακέτο εφημερίδας-περιοδικού-dvd διαρκώς χαμηλότερου επιπέδου, εξασφαλίζεται η μεγιστοποίηση των κερδών. Τόσο απλά, τόσο ασυνείδητα. Αλλά και τόσο συγκροτημένα. Δεν έχει ξαναυπάρξει νομίζω, στην Ελλάδα τουλάχιστο, τόσο συγχρονισμένη, οργανωμένη, αποδοτική συνέργεια μεταξύ τηλεοράσεως και εντύπου. Με το ένα χέρι από τηλεοράσεως χαμηλώνουμε, εξαχρειώνουμε, αποβλακώνουμε τους τηλεθεατές, με το άλλο χέρι στα περίπτερα τους πουλάμε τα έντυπά μας, ειδικά διαμορφωμένα για χαμηλωμένους, εξαχρειωμένους, αποβλακωμένους αναγνώστες. Συνταγή την οποία ακολούθησαν βεβαίως και άλλοι τηλεδημοσιογράφοι-εκδότες, που όμως δεν κατάφεραν να ‘πετύχουν’ όσο ο εθνικός μας πλακατζής. Αυτοί βλέπετε εξαρχής ‘περιορίστηκαν’ στη σοβαροφάνεια των δελτίων ειδήσεων ή των ‘ερευνητικών’ εκπομπών. Δεν διέθεταν το ‘ταλέντο’ του πλακατζή. Αλλά τι να κάνουμε. Άλλοι ευνοούνται και προικίζονται με χαρίσματα και άλλοι όχι. Για να μπορούμε, οι πτωχοί πλην τίμιοι και συνεπείς στις τηλεοπτικές μας συνήθειες τηλεθεατέλληνες, να απολαμβάνουμε και να εκτιμούμε τα αστεία, το σοφτ πορνό και το όλο ‘ψυχαγωγικό’ πακέτο του εθνικού μας πλακατζή. Όχι βεβαίως ότι τρέχει και τίποτα. Την πλάκα μας κάνουμε και οι ίδιοι, ως γνήσια τέκνα της αστείας αυτής χώρας.

Περί μεταναστών

Με αφορμή, από τη μια, την κουβέντα σε άλλο blog για την απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας από παιδιά μεταναστών και το δικαίωμα των νόμιμων μεταναστών να ψηφίζουν στις δημοτικές εκλογές και αιτία, από την άλλη, το σχετικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης και τον προβληματισμό που έχει προκαλέσει όχι μόνο σε εμένα νομίζω, θα ήθελα να διατυπώσω κάποιες σκέψεις. Η εισροή 'παράνομων' - σε εισαγωγικά η λέξη γιατί θεωρώ ισοπεδωτικό για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια τον χαρακτηρισμό - μεταναστών στην Ελλάδα είναι κατά γενική ομολογία και σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτη, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές και μη χώρες. Αυτό καταρχάς σημαίνει ότι θα έπρεπε να σκεφτούμε διπλά και τριπλά την οιαδήποτε πολιτική αντιμετώπισής τους και αφομοίωσής τους στην ελληνική πραγματικότητα. Διότι όπως κι αν το δούμε, οι άνθρωποι αυτοί έρχονται κατά χιλιάδες στην Ελλάδα με το ανθρωπίνως κατανοητό αλλά καθαρά 'πρακτικό' κίνητρο της οικονομικής τους αποκατάστασης λόγω της γεωγραφικής θέσης της χώρας, που βρέχεται σχεδόν ολόκληρη από θάλασσα αλλά και γειτονεύει με χώρες με τις οποίες μοιράζεται 'χαλαρά' σύνορα, διευκολύνοντας έτσι την προσέλευσή τους. Όλα αυτά δε σημαίνουν ότι θα έπρεπε - ποτέ των ποτών! - να ξεχάσουμε την ανθρωπιά μας και να φανούμε σκληροί απέναντι στους συνανθρώπους μας κάθε χρώματος και προέλευσης. Αλλά την ίδια στιγμή, ακριβώς εξαιτίας του ότι είμαστε 'ξέφραγο αμπέλι' ως χώρα - όσο βγαλμένο από τη ρητορική του ΛΑΟΣ κι αν ακούγεται αυτό -, θα έπρεπε να είμαστε πολύ πολύ προσεκτικοί στο πώς αντιμετωπίζουμε τους μετανάστες. Και αυτό διότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις μιλάμε για ανθρώπους με εντελώς διαφορετικές αξιακές αφετηρίες από αυτές τις οποίες κακήν κακώς έχουμε κληρονομήσει οι Έλληνες από το Δυτικό πολιτισμό - όπως το habeas corpus, η ανεξιθρησκεία, η δημοκρατία, η ισότητα των φύλων, η ελευθερία σκέψης και λόγου, επί παραδείγματι. Μιλάμε δηλαδή πολλές φορές για ανθρώπους που ΔΕΝ θα μας δέχονταν - ούτε θα μας ανέχονταν - στις χώρες τους ως μετανάστες με την ίδια ευκολία που τους δεχόμαστε - και τους 'ανεχόμαστε' - εμείς. Από την άλλη μπορούμε, αγνοώντας όλα αυτά, να αποφασίσουμε ότι ζούμε στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και ότι, ως εκ τούτου, όπως και αν εξελιχθεί πολιτισμικά η γεωπολιτισμική οντότητα που λέγεται Ελλάδα, δεν μας καίγεται καρφί. Αλλά ισχύει κάτι τέτοιο;

Ενδοσκόπηση

Όπως ίσως έχετε αντιληφθεί, τελευταία, παρά τις συχνές αναρτήσεις, δε μου μένει πολύς χρόνος για blogging. Ανεβάζω αναρτήσεις συχνά αλλά επιπόλαια, σε άλλα blogs δεν πολυμπαίνω και όταν μπαίνω δεν πολυσχολιάζω. Γιατί; Διότι έχει γεμίσει η ‘έξω’ ζωή μου. Πέραν των ωρών που καθημερινά εργάζομαι έχει μεγαλώσει και η οικογένειά μου με τη γέννηση μιας κόρης. Γι’ αυτό και προτεραιότητα ψυχικά έχω δώσει σε όλα αυτά τα καινούργια που έχουν μπει και διαρκώς μπαίνουν στη ζωή μου, τόσο εργασιακά όσο και οικογενειακά, σε βάρος του παλιού πλέον – κοντεύει να κλείσει 3 χρόνια – blog. Παλιότερα έλεγα ότι όταν γεμίζει η ζωή μας αδειάζει το blog μας και αντιστρόφως. Αυτό ακριβώς βλέπω να επιβεβαιώνεται αυτό το διάστημα. Επιπλέον, όμως, επιβεβαιώνεται και μια άλλη υποψία μου, ότι το blogging ήταν και παραμένει ομαδικό σπορ. Τι εννοώ; Ότι αν δε συμμετέχει κανείς στο δούναι και λαβείν του μπλογκόκοσμου, αν δεν μπαίνει δηλαδή και σε άλλα blogs για να αφήσει τον οβολό-σχόλιό του – αυτό μπορεί να ακούγεται λίγο κυνικό, αλλά δεν το θεωρώ ανακριβές – σιγά-σιγά θα αραιώσουν και οι επισκέπτες του blog του. Μέχρι και το σημείο που θα αρχίσει να νιώθει ότι όσα λέει στο blog τα απευθύνει πλέον περισσότερο στον εαυτό του, παρά σε οιονδήποτε άλλο. Ουδέν το μεμπτό σε όλα αυτά. Άλλωστε ακόμα και πριν τις σαρωτικές αλλαγές στη ζωή μου είχα αρχίσει να χάνω τον αρχικό ενθουσιασμό μου για το blogging. Κι αυτό ίσως φάνηκε στις αναρτήσεις μου, που γίνονταν όλο και πιο γκρινιάρικες, όλο και πιο προβλέψιμες. Γι’ αυτό και σκέφτομαι να χαλαρώσω λίγο τους ρυθμούς: να αφήσω το blog να υπάρχει για να βρίσκω σε αυτό ένα μέσο έκφρασης, εξωτερίκευσης, αλλά χωρίς καταναγκασμούς. Ίσως έτσι επανέλθει κάποια στιγμή και ο αρχικός ενθουσιασμός, η παλιά όρεξη. Επιφυλάσσομαι λοιπόν για αραιότερες και πιο ενδιαφέρουσες αναρτήσεις. Προς το παρόν, καλό σας σαββατοκύριακο. Και μην ξεχνάτε! Αξίζει τον κόπο να γεμίζει η ‘έξω’ ζωή μας, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα αδειάσει το blog μας.
;-)

Fade out

Περπατώντας σήμερα το πρωί, ένα μηχανάκι με τον αναβάτη του έχει καβαλήσει και διαγωνίως καταλαμβάνει ολόκληρο το πεζοδρόμιο μπροστά μου. Περνώντας δίπλα του, αναρωτιέμαι φωναχτά: ‘γιατί ανεβαίνετε στα πεζοδρόμια βρε παιδιά;’. Και κάτω από το κράνος του απαντά θυμωμένα ο αναβάτης: ‘τι είσαι εσύ, μπάτσος να επιβάλλεις την τάξη;’. ‘Όχι, είμαι πολίτης που σέβεται τους άλλους’ του ανταπαντώ και τον κοιτάζω. Κάτω από το κράνος βλέπω έναν γενειοφόρο μεσήλικα, με τον εκνευρισμό ζωγραφισμένο στο πρόσωπό του. Αναρωτιέμαι πώς μπορεί κάποιος να έχει τόσα νεύρα τόσο πρωί, δεν συνεχίζω και του γυρνάω την πλάτη. Όμως με πετυχαίνει στη γωνία του τετραγώνου για να μου πει ότι πρέπει ‘να τους φτιάξουν χώρους στάθμευσης’, μια και στον δρόμο δεν επιτρέπεται να παρκάρει διότι θα καταλάβει θέσεις στάθμευσης που υποτίθεται προορίζονται για αυτοκίνητα. Από την όλη κουβέντα μας, όπως και με έναν άλλο μοτοσικλετιστή που σε ανάλογο διαπληκτισμό παλιότερα μου είχε απαντήσει ‘μην τα θέλετε (οι πεζοί) όλα δικά σας’, έβγαλα το τελικό συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι αυτοί σκέφτονται κινηματογραφικά. Τι εννοώ; Ότι για να καβαλήσουν με τα μηχανάκια ή τις μοτοσικλέτες τους το δημόσιο χώρο που λέγεται πεζοδρόμιο έχουν ήδη μπει σε έναν δικό τους, ιδιωτικό χώρο, όπου οι ‘άλλοι’ δεν υπάρχουν. Ή μάλλον υπήρχαν, αλλά εξαφανίστηκαν με την κινηματογραφική τεχνική του fade out, που κάνει μια εικόνα να σκοτεινιάζει και σιγά-σιγά να εξαφανίζεται. Έτσι και οι άλλοι, σκοτεινιάζουν σιγά-σιγά μέχρι που εξαφανίζονται τελείως από τον ορίζοντα του σημερινού κυρίου με το μηχανάκι ή του άλλου με τη μοτοσικλέτα. Και μένει ο πρωταγωνιστής μας μόνος, με το δίτροχό του, σε ένα πεζοδρόμιο που προσφέρεται για να κόψει δρόμο, να αποφύγει τα μποτιλιαρίσματα, να παρκάρει. Αποδεικνύοντας περίτρανα ότι ο κινηματογράφος δεν βαφτίστηκε αδίκως έβδομη τέχνη. Έχει εφαρμογές, με τις τεχνικές του, ακόμα και στον τρόπο που βλέπουμε τους άλλους.

Για τον Γιάννη Βούλτεψη

Βούιξε και εξακολουθεί να βουίζει ο τόπος για το θάνατο του Νίκου Κακαουνάκη. Οι ως συνήθως υπερβολικοί συνάδελφοί του τα έδωσαν για μια ακόμη φορά - όπως έκαναν λίγο νωρίτερα με τον Χρήστο Λαμπράκη - όλα. Εν μια νυκτί ο εκλιπών μεταμορφώθηκε μέσα από τηλεοπτικά αφιερώματα σε σεβάσμια μορφή της δημοσιογραφίας, σε δάσκαλο δημοσιογραφικής δεοντολογίας, σε ακούραστο παλικάρι του ρεπορτάζ. Και μέσα σε όλον αυτόν τον χαμό, που συνεχίζεται με την αντιπαράθεση μεταξύ της οικογένειάς του και των γιατρών του - λες και έχουν κανένα νόημα όλα αυτά, ιδίως όταν λαμβάνουν χώρα δημοσίως - πέρασε στο "ντούκου" ο θάνατος ενός πραγματικά μεγάλου δημοσιογράφου, του Γιάννη Βούλτεψη.

Λιγότερο γνωστός από τον Κακαουνάκη, ίσως διότι δεν συνήθιζε να βγαίνει φωνάζοντας σε τηλεπαράθυρα σε ώρες υψηλής τηλεθέασης, ο Γιάννης Βούλτεψης ήταν, μαζί με τον Γιώργο Ρωμαίο και τον Γιώργο Μπέρτσο, ο δημοσιογράφος που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διερεύνηση της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, την ταραγμένη δεκαετία του '60. Όπως λέει ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Βασίλης Ραφαηλίδης, στην κωμικοτραγική ιστορία του νεοελληνικού κράτους που μας άφησε: 'Ίσως οι δικαστές που ερευνούσαν την υπόθεση της δολοφονίας του Λαμπράκη να μην κατάφερναν και πολλά, αν δεν είχαν μια δημοσιογραφική βοήθεια, που δεν τη ζήτησαν… Οι μεγάλοι σολίστες στην υπόθεση Λαμπράκη ήταν δυο δημοσιογράφοι, που άλλη μια φορά έσωσαν την τιμή και του επαγγέλματος και της δημόσιας ζωής. Πρόκειται για τον Γιάννη Βούλτεψη, συντάκτη τότε της εφημερίδας "Aυγή"… και τον Γιώργο Ρωμαίο, συντάκτη τότε της εφημερίδας "Το Βήμα"… Ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστα αυτά που πέτυχαν οι δυο δημοσιογράφοι, και κυρίως ο Βούλτεψης, ψάχνοντας, με κίνδυνο της ζωής τους, στους σκοτεινούς διαδρόμους του πολιτικού εγκλήματος. Κάθε ντοκουμέντο που έφερναν στο φως της δημοσιότητας, η δικαιοσύνη δεν μπορούσε παρά να το ψάξει, πολύ περισσότερο που οι δυο δημοσιογράφοι εκπροσωπούσαν δυο σοβαρές εφημερίδες, διαφορετικής πολιτικής τοποθετήσεως.'

Αν βρισκόμασταν σε κάποια άλλη χώρα που παίρνει σοβαρά τον εαυτό της και κατ' επέκταση τους δημοσιογράφους της, ο Βούλτεψης θα είχε έκτοτε γίνει διάσημος, θα είχε δημιουργήσει "σχολή", θα είχε αποκτήσει περιουσία παραδίδοντας σεμινάρια και εκφωνώντας ομιλίες περί δημοσιογραφίας. Όμως ζούμε στη χώρα των τηλεπαραθύρων, της τηλεδημοσιογραφίας των άναρθρων κραυγών και των "αφήστε με να ολοκληρώσω", των μεγαλοδημοσιογράφων-εκδοτών. Και ο Γιάννης Βούλτεψης δεν υπήρξε ποτέ ούτε τηλεαστέρας, ούτε "παραθυράκιας", ούτε μεγαλοδημοσιογράφος-εκδότης.

Για μια χούφτα ψήφους

Πριν λίγες μέρες η κυβέρνηση πρότεινε να δοθεί η ελληνική ιθαγένεια σε παιδιά μεταναστών που γεννήθηκαν στη χώρα ή φοίτησαν σε ελληνικό σχολείο και δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές σε νόμιμους μετανάστες και ομογενείς που διαμένουν στην Ελλάδα. Αυτό προκάλεσε την έντονη αντίδραση πολιτικών και κομμάτων κυρίως της Δεξιάς και των άκρων της, όπως το ΛΑΟΣ, που δεν οφείλεται, όπως ίσως φαίνεται εκ πρώτης όψεως, στο ότι οι ακροδεξιοί του ΛΑΟΣ δεν θεωρούν τους μετανάστες ‘καθαρόαιμους’ Έλληνες. Οι λόγοι πίσω από την αντίδραση αυτή είναι βαθύτεροι και ουδόλως ιδεολογικοί. Είναι οι ίδιοι λόγοι για τους οποίους, σκανδαλωδώς και σε παγκόσμια πρωτοτυπία, δεν έχουν δικαίωμα ψήφου ούτε οι Έλληνες του εξωτερικού – εκτός αν πάρουν το αεροπλάνο για να έρθουν να ψηφίσουν στην Ελλάδα(!). Γιατί δεν έχουν αυτό το δικαίωμα; Διότι από εκεί μακριά που βρίσκονται δεν μπορούν να ενταχθούν στο πλέγμα πελατειακών σχέσεων και υποσχέσεων, ρουσφετιών και γνωριμιών δια του οποίου ‘παραδοσιακά’ εκλέγονται οι Έλληνες πολιτικοί. Και ως εκ τούτου χαλάνε ή, ορθότερα, απειλούν να χαλάσουν την πιάτσα, ήτοι την εκλογική βάση στην οποία ‘πατάνε’ οι επίδοξοι εθνοσωτήρες για να κερδίζουν εκλογές. Παρομοίως, οι μετανάστες αποτελούν κάκιστη εκλογική πελατεία. Καταρχήν προτιμούν να εργάζονται σκληρά σε ανεπιθύμητες, δύσκολες δουλειές από το να ζουν με το όνειρο του διορισμού στο δημόσιο – οπότε, άνευ αντικρίσματος η υπόσχεση διορισμού, το πρώτο τη τάξει ‘καρότο’ προσέλκυσης ψήφων προεκλογικά. Επιπλέον, εντάσσονται στις τοπικές κοινωνίες στις οποίες και θα κληθούν φέτος να εκλέξουν δημάρχους και νομάρχες μέσω της δουλειάς τους και όχι παίζοντας τάβλι μετά φραπέδων σε καφενεία, καφετέριες ή τοπικές κομματικές οργανώσεις – άρα, ανέφικτος και ο καφενειακός προσηλυτισμός σε κόμματα και υποψηφίους. Ιδεολογικά, τοποθετούνται κεντροαριστερά, λόγω των χαμηλών τους εισοδημάτων αλλά και της εχθρικής απέναντί τους στάσης κεντροδεξιάς και ακροδεξιάς. Γι’ αυτό ακριβώς και στην ενσωμάτωσή τους στο εκλογικό σώμα αντιδρούν κυρίως οι ακροδεξιοί. Για τον ίδιο λόγο, δηλαδή, αλλά απ’ την ανάποδη, για τον οποίο τα κεντροαριστερά κόμματα δεν θέλουν να επιτραπεί στους αποστασιοποιημένους από την ελληνική πραγματικότητα – ιδίως μάλιστα από τις ‘θερμές’ πτυχές της – και ως εκ τούτου δυνάμει κεντροδεξιούς στις πολιτικές τους προτιμήσεις Έλληνες του εξωτερικού να ψηφίζουν. Οι μικροπολιτικές, ψηφοθηρικές σκοπιμότητες ένθεν και ένθεν του πολιτικού φάσματος παίρνουν δηλαδή προτεραιότητα έναντι των εκλογικών δικαιωμάτων τόσο των εν Ελλάδι μεταναστών, όσο και των Ελλήνων του εξωτερικού. Μήπως όμως ήρθε η ώρα να χαλάσει αυτή η πιάτσα της πελατοκρατείας, των μικροϋποσχέσεων, της ανταλλακτικής, ‘δαγκωτής’ ψήφου, που χαρίζεται με αντάλλαγμα διορισμούς, μονιμοποιήσεις, ρουσφέτια κάθε είδους - η πιάτσα μιας ανταλλακτικής εν τέλει δημοκρατίας;

Μια ωραία - και δωρεάν! - συναυλία

There's no such thing as a free lunch, λένε. Δηλαδή ό, τι φαίνεται τζάμπα το πληρώνουμε με κάποιον τρόπο - ιδίως αν... πρόκειται για γεύμα, αν αληθεύει το ρητό. Υπάρχουν όμως, απ' ό, τι φαίνεται, δωρεάν συναυλίες. Όπως η χθεσινοβραδινή Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης, η 'Straussiana', στο Μέγαρο Μουσικής της συμπρωτεύουσας. (Πρέπει να είμαστε η μοναδική χώρα της υφηλίου που διαθέτει 'συμπρωτεύουσα' και μάλιστα με δικό της, πλωτό - βρίσκεται χτισμένο κυριολεκτικά επάνω στη θάλασσα - αντίγραφο του Μεγάρου Μουσικής της πρωτεύουσας.) Με μια διπλή πρόσκληση που προσέφερε το Τρίτο Πρόγραμμα στους ακροατές του πέρασα, ανήμερα την Πρωτοχρονιά, δυο θαυμάσιες ώρες, απολαμβάνοντας μια καλοκουρδισμένη ορχήστρα σε μια εορταστική βραδιά. Επιβεβαιώθηκε έτσι η πεποίθησή μου ότι σ' αυτή τη ζωή τα καλύτερα - μια ζεστή παρέα, ένα φιλικό χαμόγελο, μια ανακουφιστική αγκαλιά, μια μουσική πανδαισία - μας έρχονται δωρεάν. Ή έστω με μια διπλή πρόσκληση. Τι κι αν κάποια στιγμή εμφανίστηκαν στις πρώτες σειρές ρασοφόροι, για να αντιληφθώ ότι δεν ήταν παρά η κουστωδία του Άνθιμου (!), του αχώνευτου Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης; (Ομολογώ δεν τον είχα τον Άνθιμο για θαυμαστή του Brahms, του Strauss, του Sibelius, αλλά... άβυσσος η ψυχή του Μητροπολίτη.) Τι κι αν το κοινό αποτελείτο στην πλειοψηφία του - με την εξαίρεση κάποιων οικογενειών με τα παιδιά τους και λιγοστών ζευγαριών - από καλλιεργημένους γέροντες και γερόντισσες, απομεινάρια μιας άλλης εποχής; (Η δυτικόφερτη συμφωνική μουσική μάλλον πέφτει λίγο έξω από τα γούστα του μέσου Θεσσαλονικιού, που προτιμά, υποψιάζομαι, πιο... οριεντάλ καταστάσεις.) Τι κι αν η αίθουσα δεν ήταν στολισμένη με 30.000 φρέσκα λουλούδια όπως άκουσα για την άλλη, τη μεγάλη συναυλία της Βιέννης αλλά με δυο ανθοστήλες όλες κι όλες δεξιά και αριστερά της σκηνής; Τι κι αν αναγκαστικά ξεκίνησε καθυστερημένα η συναυλία, μια και ο μεγάλος όγκος του κοινού κατέφθασε θορυβωδώς και σπρώχνοντας την τελευταία στιγμή, τηρώντας τις σχετικές νεοελληνικές παραδόσεις; Ήταν ωραία. Και του χρόνου!