Εξιλαστήρια θύματα

Το να βλέπεις έναν βουλευτή χτυπημένο από διαδηλωτές και αιμόφυρτο σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία οπωσδήποτε σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Παρότι η λεγόμενη αντιπροσωπευτική δημοκρατία δεν αποτελεί και την καθαρότερη μορφή δημοκρατίας, παρότι για κάποιους δεν αξίζει καν να λέγεται δημοκρατία αλλά περισσότερο ολιγαρχία, έχει μέχρι στιγμής αποδειχθεί το λιγότερο αντιδημοκρατικό πολίτευμα για πληθυσμούς εκατομμυρίων. Διότι έστω και θεωρητικά, έστω και μεταφυσικά, αυτοί οι ρημαδοτριακόσιοι υποτίθεται ότι έχουν εκλεγεί από τον ενήλικο πληθυσμό για να μας αντιπροσωπεύουν, για να παίρνουν αποφάσεις για λόγου μας. Το αν έχει δημιουργηθεί ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ των δυο πλευρών, εκπροσώπων και εκπροσωπούμενων, συνεπεία του οποίου οι περισσότεροι εκπροσωπούμενοι δεν πάνε καν να ψηφίσουν όταν γίνονται εκλογές, αποτελεί σαφώς πρόβλημα. Πρόβλημα ενδεικτικό μιας κάποιας αποξένωσης του εκλογικού σώματος από τον ίδιο του τον εαυτό, όπως, θα μπορούσε να πει κανείς, και μιας κάποιας γήρανσης ή φθοράς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας ως θεσμού. Μια και όσο μεγαλώνουν οι πληθυσμοί τόσο δυσκολότερο αποδεικνύεται να κυβερνηθούν και μάλιστα δημοκρατικά, μια και ‘τα κοινά’ γίνονται όλο και λιγότερο κοινά. Αυτό που έχει φανεί είναι ότι όσο μεγαλώνει ένας πληθυσμός, τόσο περισσότερο εξατομικεύεται, τόσο περισσότερο τα μέλη του εγκλωβίζονται στον ιδιωτικό τους μικρόκοσμο, αδιαφορώντας για το τι μπορεί να τρέχει παραέξω. Και στην Ελλάδα νομίζω ότι βλέπουμε μια διογκωμένη εκδοχή αυτού του πράγματος, με περισσότερη ένταση και πάθος λόγω και του ‘μεσογειακού’ ταμπεραμέντου μας, του οξύθυμου ή εν πάση περιπτώσει ανήσυχου χαρακτήρα μας. Με δεδομένα όλα αυτά, αυτό που θα έπρεπε να κάνουμε θα ήταν νομίζω να δούμε πώς θα γεφυρωθεί αυτό το επικίνδυνο για το παρόν και το μέλλον της δημοκρατίας ως ιδεώδους χάσμα μεταξύ ενός πληθυσμού αυτονομημένων μονάδων (που δεν μπορούν πλέον να περιγραφούν ως πολίτες) και μιας χούφτας ‘αντιπροσώπων’ – πλέον δεν γινόταν χωρίς τα εισαγωγικά –, αντί να περιμένουμε πότε θα δούμε αυτούς τους δόλιους μπροστά μας για να τους δείρουμε. Αυτό που προβληματίζει δεν θα έπρεπε να είναι η ποιότητα των αντιπροσώπων μας – από τη στιγμή που τους εκλέξαμε, έστω και μειοψηφικά – αλλά το πώς και γιατί βρισκόμαστε εδώ που βρισκόμαστε. Και το τι κάνουμε, από δω κι εμπρός, για να γίνει ο τρόπος που κυβερνόμαστε εφάμιλλος του τρόπου που, πλέον, μπορούμε και επικοινωνούμε με την άλλη άκρη του πλανήτη χωρίς ‘αντιπροσώπους’ να μεσολαβούν. Γιατί μια ουσιαστικότερη δημοκρατία απαιτεί και έναν ουσιαστικότερο Δήμο. Αλλιώς ας παραδεχθούμε ότι αποτύχαμε και ας μην ξεσπάμε στους τελευταίους τροχούς της αμάξης, δηλαδή τον κάθε κύριο Χατζηδάκη.