7 Ιουν 2008

Άλλαξε κάτι;



Ξανακοιτάζω απόψε μια συνέντευξη του Κορνήλιου Καστοριάδη από το Σεπτέμβριο του 1987, δηλαδή πριν 21 χρόνια, στη φίλη του δημοσιογράφο Τέτα Παπαδοπούλου. Στη συνέντευξη αυτή μιλούσε αρκετά για την Ελλάδα και όσα τον ανησυχούσαν, όχι μόνο στην επικαιρότητα αλλά και στη νοοτροπία των νεοελλήνων. Μιλούσε καταρχάς για τον ξεπεσμό της πολιτικής και τη μετατροπή της σε αρένα αντιπαράθεσης μεταξύ εκπροσώπων των δυο μεγάλων κομμάτων, μιας αντιπαράθεσης που ήταν σαν ποδοσφαιρικός αγώνας όπου οι οπαδοί των δυο ομάδων ουρλιάζουν «επάνω τους» ή «ρίχτου κουτουλιά» ή «δώσε πάσα στον τάδε». Και μήπως δε μοιάζει με ποδοσφαιρική αναμέτρηση θα ρωτούσα, με τους οπαδούς των κομμάτων σαν φίλαθλοι να χειροκροτούν, να σφυρίζουν ή να βρίζουν ανάλογα με την εξέλιξη κάθε φορά του αγώνα – του αγώνα στα τηλεπαράθυρα, στα πάνελ, στα «στρογγυλά τραπέζια»;

Όσο για τους πολίτες; Εγκλωβιζόμαστε διαρκώς περισσότερο στην ιδιωτική μας ζωή, δίχως να νοιαζόμαστε για το τι γίνεται παραέξω. Με μια λέξη, έλεγε ο Καστοριάδης ιδιωτικοποιούμαστε: Καθένας φροντίζει απλώς για τα δικά του και όλα τα άλλα ας πάνε στο διάβολο. Και επεσήμαινε ότι αυτή η ιδιωτικοποίηση, η αυξανόμενη αδιαφορία μας για όσα συμβαίνουν πέραν του σαλονιού μας αφήνει τους κυβερνώντες να κάνουν ό, τι θέλουν κι έτσι, ανεξέλεγκτοι πλέον, αναμιγνύονται διαρκώς περισσότερο σε σκάνδαλα, τα οποία συσσωρεύονται. Νομίζω ότι ιδίως όσον αφορά στα σκάνδαλα δε θα μπορούσε να είχε πέσει πιο μέσα ο Καστοριάδης, μια και πλέον ζούμε σε καιρούς όπου όταν αποκαλύπτεται ένα σκάνδαλο, όπως τελευταία με τα «μαύρα ταμεία» της Siemens, νιώθουμε ότι δεν αντιπροσωπεύει παρά μονάχα την κορυφή ενός παγόβουνου σκανδάλων. Μια κορυφή που εντελώς τυχαία αποκαλύφθηκε, ίσως και σκοπίμως προς απόκρυψη άλλων σκανδάλων. Όπως κι αν έχει το πράγμα, η πολιτική μοιάζει διαρκώς περισσότερο νομίζω με μια σούπα αγνώστου προέλευσης εντός της οποίας δεν ξέρει κανείς τι είδους σκάνδαλα μπορεί να κρύβονται και συνεπώς δεν τολμά να βουτήξει το κουτάλι, από φόβο για το τι θα αντικρύσει.

Δυστυχώς όμως και στις εφημερίδες από τότε – από το 1987 – τα πράγματα δεν ήταν καλύτερα. Όταν παίρνω σήμερα μια ελληνική εφημερίδα, έλεγε ο Καστοριάδης, διαβάζω επί οκτώ σελίδες πολιτικά κουτσομπολιά αντί πολιτικού σχολιασμού, επί δεκαέξι σελίδες αθλητικές ειδήσεις και μια σελίδα στο τέλος για το τι συμβαίνει εκτός ελληνικών συνόρων. Υπάρχει έστω μια ημέρα το χρόνο που οι ελληνικές εφημερίδες να αφιερώνουν την πρώτη σελίδα τους σε κάποιο γεγονός που συμβαίνει έξω από την Ελλάδα; Πρόκειται γι’ αυτήν την περίεργη νεοελληνική ομφαλοσκόπηση, όπου ασχολούμαστε με το ποδόσφαιρο μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης αφ’ ενός και με την πολιτική του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού αφ’ ετέρου.


Έλεγε πολλά ακόμη, για την κατάντια της Αθήνας, μιας πόλης που από ωραιότατη μισονεοκλασσική πολιτεία στην οποία ήταν ηδονή να περπατάς στις δώδεκα το μεσημέρι στην οδό Πανεπιστημίου κατάντησε αυτή που ξέρουμε σήμερα, για την οικολογική καταστροφή στην Ελευσίνα, η οποία από τόπος μυστηρίων μεταμορφώθηκε σε σκουπιδότοπο και γενικότερα για τις καταστροφές που προκάλεσαν στις πολιτείες και στη φύση της Ελλάδας όχι οι διάφοροι κατακτητές του παρελθόντος, αλλά οι ίδιοι οι νεοέλληνες τις τελευταίες δεκαετίες . Μιλούσε και για την κληρονομιά του Βυζαντίου στη σύγχρονη Ελλάδα, του Βυζαντίου που για τον ίδιο ήταν μια θεοκρατική αυτοκρατορία όπου οι ανώτατοι αυλικοί φιλούν τα πέδιλα του αυτοκράτορα, δηλαδή ένας πολιτισμός όχι πολιτών αλλά υπηκόων, όχι στοχασμού αλλά σχολιασμού ιερών κειμένων, αυτοκρατορικού αυταρχισμού και πνευματικού δογματισμού: ένας πολιτισμός που άφησε πίσω του μια παράδοση μεσαιωνισμού με την έννοια της συγχύσεως της Εκκλησίας με το κράτος, με τον ραγιαδισμό των ανθρώπων απέναντι στην όποια εξουσία, με την αυθαιρεσία κάθε εξουσίας απέναντι στον κόσμο, με την ανυπαρξία αυτόνομης σκέψης.


Αναρωτιέμαι αν άλλαξε κάτι από τότε, από το 1987 μέχρι και σήμερα στις κυρίαρχες αξίες μας, στα πρωτεύοντα χαρακτηριστικά της καθημερινότητας που ζούμε στην Ελλάδα. Στην πολιτική της ζωή, στην αισθητική των πόλεών της, στη νοοτροπία των ανθρώπων, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στις σχέσεις εκκλησίας και κράτους. Το μόνο που βλέπω να άλλαξε – προς το καλύτερο – είναι ότι μας προέκυψε το internet και τελευταία τα blogs. Και μας προέκυψε επίσης η δυνατότητα αδιαμεσολάβητης επικοινωνίας, ανταλλαγής ιδεών και αντιλήψεων, πράγμα αν μη τι άλλο γοητευτικό. Απ’ την άλλη όμως, έχω κάποιες φορές την εντύπωση ότι ακόμη και στα blogs μεταξύ μας τα λέμε, τα ψάχνουμε και τα συμφωνούμε. Και ότι κατά τα άλλα για τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων και των πραγμάτων γύρω μας, δεν αλλάζει και τίποτα απ’ το ότι κάθομαι τώρα και πληκτρολογώ κάποια πράγματα που πέντε-δέκα άλλοι άνθρωποι μπορεί να βρουν ενδιαφέροντα…

24 σχόλια:

Σοφία είπε...

Η Αθήνα μάλλον βελτιώθηκε στο μεσοδιάστημα (εντάξει, όχι ότι βρήκε την παλιά της αίγλη, αλλά νομίζω ότι είναι σε καλύτερη κατάσταση απ' ό,τι πριν 20 χρόνια). Τα υπόλοιπα... άστα να πάνε.

gerasimos είπε...

σοφία δεν ξέρω για την Αθήνα, πάντως το προάστιο όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα - τη Νέα Σμύρνη - το βρίσκω πολύ χειρότερο τώρα (όταν το επισκέπτομαι, μιας και έχω φύγει από χρόνια) απ' ό, τι το θυμάμαι πριν 2Ο χρόνια. Πολλά - πάρα πολλά! - περισσότερα αυτοκίνητα, περισσότερη ατμοσφαιρική μόλυνση και πολύ λιγότερες από τις παλιές, όμορφες μονοκατοικίες της Νέας Σμύρνης με τους κήπους τους, στις θέσεις των οποίων ξεφύτρωσαν απρόσωπες πολυκατοικίες. Στη δε γειτονιά που μεγάλωσα, όπου παίζαμε κάθε μέρα ελεύθερα με άλλα παιδιά στο δρόμο, ο δρόμος αυτός έχει πλέον γίνει πεζόδρομος, δηλαδή... πάρκινγκ για κοντινές πολυκατοικίες χωρίς πυλωτές, με τόσα αυτοκίνητα που τα σημερινά γειτονόπουλα μόνο τους παρκαδόρους φοβάμαι ότι θα μπορούσαν να παίξουν.

Ανώνυμος είπε...

θα συμφωνήσω μαζί σου. Το internet και τα blogs σου δίνουν την ελευθερία έκφρασης και επικοινωνίας που ενδεχομένως δεν είχαμε πριν από μερικά χρόνια. Όσο για τα σκάνδαλα και τις οικονομικές ρεμούλες, έχω την εντύπωση ότι τώρα απλά βγαίνουν πολύ πιο εύκολα στην επιφάνεια γιατί η πληροφορία είναι καλπάζουσα σε σχέση με τα παλαιότερα χρόνια που 5-10 δημοσιογράφοι εφημερίδων προσπαθούσαν με τον γκασμά να βγάλουν είδηση.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Γεράσιμε μην ξεχνάμε ότι βιώνοντας κάθε εποχή ζούμε τις δυσκολίες της και ωραιοποιούμε ακόμα και αυτά που μας δυσκόλευαν σε προηγούμενες χρονικές περιόδους. Η αλήθεια είναι ότι σήμερα για πολλούς ανθρώπους η προοπτική είναι σκοτεινή. Αλλά μήπως και η εποχή του διαδικτύου δεν είναι δηλωτική της απομόνωσης και της έλλειψης άμεσης επικοινωνίας;

Odysseas είπε...

Γεράσιμε πολλά έχουν χειροτερέψει, αλλά νομίζω ότι υπάρχουν και πολλές αλλαγές προς το καλύτερο. Μπορεί βέβαια να πει κανείς πως η βελτίωση είναι πολύ μικρότερη από αυτή που θα μπορούσαμε να έχουμε πετύχει...

Πιο πολύ όμως εντύπωση μου έκανε η τελευταία σου φράση... Φοβάμαι κι εγώ πως είμαστε πολύ λίγοι εδώ μέσα, τα λέμε μεταξύ μας, ηρεμούμε, αλλά δε μας ακούει και κανείς...

αθεόφοβος είπε...

Οι πόλεις είναι αναπόφευκτο να αλλάζουν με τον χρόνο έτσι άλλαξε και η Νέα Σμύρνη που και εγώ την θυμάμαι σαν ένα ωραίο προάστιο με μονοκατοικίες.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι οι αναπόφευκτες αλλαγές αλλά η αισθητική που πρέπει να τις συνοδεύει και η οποία δυστυχώς απαιτεί χρόνια και ευημερία για να αποκτηθεί.

gerasimos είπε...

zanzibar ή ίσως πλέον είναι πολύ περισσότερα, ένεκα και της... παγκοσμιοποίησης, όπως βλέπουμε και με την περίπτωση της Siemens: όταν καταργούνται τα σύνορα, καταργούνται και κάποια άλλα σύνορα.

balloon ακριβώς, μέσα στην απομόνωσή μας, τον εγκλεισμό μας στην ιδιωτική μας ζωή, την ιδιωτικοποίησή μας όπως είπα στο ποστ, κάποια στιγμή μας τη δίνει και αρχίζουμε να επικοινωνούμε μέσω internet. Μόνο που για μένα αυτη η επικοινωνία είναι λίγο... πως να το πω, κάλπικη και μάλιστα εξ ορισμού, μια και λαμβάνει χώρα μέσα από τους ίδιους τους χώρους απομόνωσής μας (τα σπίτια, τα γραφεία μας) μεταξύ ημών και άλλων ανθρώπων εξίσουν απομονωμένων. Μοιάζουμε νομίζω λίγο με ναυαγούς που ο καθένας από το ξερονήσι του, ρίχνουν μπουκάλια στη θάλασσα.

odysseas τα blogs νομίζω λειτουργούν πολλές φορές ως μια safety valve, ξέρεις σαν τις βαλβίδες ασφαλείας στις χύτρες ταχύτητας. Όταν η δυσαρέσκεια ανεβαίνει στα ύψη, τα λέμε, εκτονονώμαστε κι ύστερα μπορούμε να συνεχίσουμε σα να μη συνέβη τίποτα.

gerasimos είπε...

αθεόφοβος την αισθητική δυστυχώς και το γούστο είτε τα διαθέτει κανείς είτε όχι... δε νομίζω δηλαδή ότι είναι τόσο ζήτημα χρημάτων ή χρόνου. Περισσότερο καλλιέργειας, παιδείας και πολιτιστικής καταγωγής. Δεν ξέρω, αλλά φοβάμαι ότι όταν έβρεχε καλό γούστο, πάρα πολλοί νεοέλληνες κρατούσαν ομπρέλες..

Meropi είπε...

Γειά σου Γεράσιμε μου,
Επίκαιρος ο Καστοριάδης σε γενικές γραμμές. Συμφωνώ όμως με μερικούς άλλους σχολιαστές ότι σε μερικά πράγματα πήραμε μια ώθηση προς τα μπρος. Βλέπω όλο και περισσότερους σήμερα να αμφισβητούν την επικυριαρχία της Εκκλησίας, να επιζητούν το χωρισμό Κράτους και Εκκλησίας, να μην υποκύπτουν σε λαϊκίστικα συνθήματα κλπ. Όσο για την Αθήνα ξέρεις τι πιστεύω;; Έχει βελτιωθεί λίγο στο Κέντρο και χαλάσει στην περιφέρεια. Όταν πάω στην παλιά μου γειτονιά του Ζωγράφου τη βρίσκω όλο και χειρότερη. Δεν είχε κανείς το πολιτικό θάρρος να πάρει ορισμένες αποφάσεις όσο δεν ήταν ακόμα αργά και τώρα απόγινε το κακό. Δεν κρατήθηκαν χώροι πρασίνου, δεν μειώθηκε ο συντελεστής δόμησης, δεν προβλέφθηκαν χώροι στάθμευσης, το κυκλοφοριακό με την αγορά πληθώρας αυτοκινήτων χειροτέρευσε κλπ κλπ.

gerasimos είπε...

meropi και μόνο το ότι εν έτει 2008 συζητάμε ακόμα για το χωρισμό εκκλησίας και κράτους αντιπροσωπεύει νομίζω μια τεράστια ήττα: ήττα πολιτιστική, αξιακή και θεσμική. Και μόνο το ότι μας απασχολεί ας πούμε τι είδους άνθρωπος θα αποδειχθεί ο νέος αριχεπίσκοπος, αν θα φανεί πιο μετριοπαθής από τον προκάτοχό του ή δεν ξέρω τι, δείχνει πολλά...

Unknown είπε...

Γεράσιμε, καλά τα blogs και η επικοινωνία μεταξύ των πολιτών, όμως δεν έχει δημιουργηθεί ένα movement για να αλλάξουν κάποια πράγματα στην Ελληνική κοινωνία. Κι αν κάποτε γίνει κάτι τέτοιο θα σκοτωθούν μεταξύ τους για την αρχηγία. Σε καμία άλλη χώρα στο κόσμο δεν βγαίνουν τόσοι παπάδες στη τηλεόραση. Αν ρωτηθούν οι Έλληνες για την "Ελληνικότητα" τους, ένα μεγάλο ποσοστό θα αναφέρουν τη θρησκεία ως κομμάτι της κι ας μην είναι θρησκευόμενοι. Από αισθητικής πλευράς πάει από το κακό στο χειρότερο, η Ελλάδα είναι πνιγμένη στο τσιμέντο και στα αυτοκίνητα. Καλό απόγευμα.

gerasimos είπε...

mariana προς το παρόν υπερέχουν αριθμητικά και μάλιστα συντριπτικά οι κάφροι, οι απλώς αδιάφοροι και οι βολεψάκηδες των ανθρώπων που ανησυχούν και αναρωτιούνται... άσε που όταν έρθει η στιγμή ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ να κάνουμε κάτι, πέραν του να ανεβάζουμε ποστάκια και να κάνουμε σχολιάκια, πολλοί από μας αποδεικνυόμαστε αν όχι κάφροι, κατά βάθος αδιάφοροι και βολεψάκηδες...

Ανώνυμος είπε...

Συμφωνω και επαυξανω.

Ανώνυμος είπε...

Athens sucks.
Blogs rocks!!

IdentityCafe είπε...

Προτεινω ως εξωσχολικο αναγνωσμα,

The world of yesterday,

by Stefan Zweig...

Δεν μπορω παρα να εκπλησσομαι διαβαζοντας αυτο το μνειμειωδες κειμενο και τη σχεση ενος "τωρινου" κοσμου (1940s) σε σχεση με το "παρελθον"...

Το εδωσε προς εκδοση μια μερα πριν αυτοκτονησει με τη γυναικα του εν μεσω παγκοσμιου πολεμου και βαρβαροτητας της ναζιστικης γερμανιας... a work of a genius...

Ανώνυμος είπε...

Ο ίδιος ο Καστοριάδης αλλά και άνθρωποι-στοχαστές σαν αυτόν λείπουν σήμερα..Ή βρίσκονται κάπου "κρυμμένοι". Είναι αναγκαίο πια οι διανοούμενοι αυτής της χώρας να βγουν προς τα έξω, να ακουστούν, μήπως κατά τύχη επηρεάσουν-αφυπνήσουν κάποιους σνυανθρώπους μας..Αυτά που γράφει ο Καστοριάδης ή λέει στις συνεντεύξεις του είναι σαν να τα είπε..χθες, δεν είναι τυχαίο.

αθεόφοβος είπε...

Προφανώς καλό είναι να έχει κανείς άπό μόνος του γούστο.
Δυστυχώς όμως αυτό δεν φτάνει πολλές φορές χρειάζεται και το χρήμα.
Την 10 ετία του 50 έβλεπες πολλά σπίτια στις φτωχογειτονιές με τσίγκινες στέγες που μετά αντικαταστάθηκαν με ελενίτ.
Τις 10ετιες 60 και 70 οι στέγες έγιναν άπό πλάκα μπετόν με αναμονές για πανοσήκωμα.
Τις επόμενες 10ετιες βλεπεις και στις λαϊκώτερες συνοικίες οικοδομές προσεγμένες πολλές φορές με στέγες από κεραμύδια και σήμερα αν πας στις περισσότερες γειτονιές δεν διακρίνεις μεγάλες διαφορές από τις «καλές» συνοικίες.
Η βελτίωση της αισθητικής έγινε και με την βελτίωση της οικονομικής επιφάνειας και με την βελτίωση της παιδείας μεσα στον χρόνο.

Panos είπε...

Γεράσιμε, εγώ ζω στον Άγιο Δημήτριο και στην εφηβεία μου πήγαινα πάρα πολύ συχνά στη Νέα Σμύρνη με τα πόδια. Όπως λες κι εσύ, τότε ήταν γεμάτη όμορφες μονοκατοικίες με κήπους και χαιρόσουν να τη περπατάς. Τώρα έχει γεμίσει πολυκατοικίες και αυτοκίνητα και, φυσικά, το πρόβλημα με το παρκάρισμα είναι τρομερό.
Εκείνο που με απογοητεύει είναι ότι ακόμα και περιοχές που τώρα χτίζονται δεν ακολουθούν κάποιο σχέδιο. Πχ σε μια περιοχή στη Βάρης-Κορωπίου που έχω μαθήματα δεν υπάρχουν καθόλου πεζοδρόμια (!!!) και, ειδικά, ο κεντρικός δρόμος είναι καρμανιόλα για τους πεζούς. Είναι τραγικό να ζεις στην εξοχή και να μη μπορείς να περπατήσεις.

gerasimos είπε...

identitycafe τον Stefan Ζweig, τον διάσημο αυτό Αυστριακό συγγραφέα του μεσοπολέμου τον πρωτοσυνάντησα στην περίφημη τρίτομη βιογραφία του Φρόιντ από έναν Oυαλό, τον Ernest Jones, ο οποίος μιλούσε για τη φιλία των δυο τους. Πρέπει να ήταν ωραίος άνθρωπος.

elli_auth δεν είναι της μόδας η σκέψη στην εποχή μας. Κατ' επέκταση και οι σκεπτόμενοι άνθρωποι δεν πολυσυγκινούν τα ΜΜΕ.

αθεόφοβος η ποιότητα της κατασκευής σαφώς βελτιώθηκε αλλά όχι και η αισθητική, φοβάμαι. Όταν μάλιστα βλέπω σε παλιές ελληνικές ταινίες γειτονιές με σπιτάκια με αυλές όπως αυτά που περιγράφεις, μου φαίνονται πολύ συμπαθέστερα αισθητικά από τις κακόγουστες πολυκατοικίες του σήμερα.

panos είμαστε και γείτονες, δηλαδή. :-) Φαντάζομαι θα πήγαινες και στην πλατεία, η οποία τουλάχιστον σήμερα (οι πέριξ δρόμοι) πεζοδρομήθηκε.

Panos είπε...

Γεράσιμε, κυρίως στη πλατεία πηγαίναμε γιατί στον Άγιο Δημήτριο δεν είχε τίποτα σπουδαίο. Ένας απ' τους βασικούς προορισμούς ήταν το Canadian για cheeseburger special!!!
Ακόμα και σήμερα η πεζοδρομημένη πλατεία είναι το πιο ενδιαφέρον μέρος μαζί με το άλσος.

gerasimos είπε...

panos εγώ μεταξύ άλσους και πλατείας έμενα. Πιο κεντρικά δε θα γινόταν, νομίζω.

xasodikis είπε...

Πιο κεντρικά, μόνο αν έστηνες αντίσκηνο μέσα στην πλατεία... :)

Locus Publicus είπε...

θα αφήσω σε σάς το σχολιασμό για την Αθήνα, θα αρκεστώ μονάχα να πώ πως η έλξη της στον επαρχιακό χώρο ήταν μέχρι το 1980 μαγική. Σήμερα η Αθήνα φοβίζει τους επισκέπτες της.

Στη προσωπική μας ζωή έχουμε νομίζω κάνει βαθιά κατάδυση προς τον ατομικισμό. Δεν είναι μόνον η Ελλάδα έτσι. Είναι το κυριάρχο κίνημα του καιρού μας, η ευτυχία μέσω της ατομικης κατανάλωσης. Στην Αμερική υπάρχουν άνθρωποι που δεν βγαίνουν ποτέ πιά απο το σπίτι τους, δεν γνωρίζουν τη πόλη που ζούν. Μεγάλοι οι αριθμοί. Τα μπλόγκς ειναι ενα σημαντικό μέσον επικοινωνίας. Ισως στο μέλλον να δημιουργηθούν και κοινωνικά κινήματα. Αλλά για τώρα, ακόμα και η δυνατότητα του καθενός να βρίσκει χωρίς άδεια και μεσάζοντες, ένα έστω μικρό κοινό, προσωπικά με συγκινεί αφάνταστα.

gerasimos είπε...

xasodikis το κακό με την πλατεία (και όχι μόνον) είναι πως έχουν αλλάξει τόσο τα καταστήματα - έκλεισαν πολλά παλιά και άνοιξαν καινούργια - που καμιά φορά νιώθει κανείς ότι η πόλη στην οποία μεγάλωσε ήταν άλλη, και ότι τώρα βρίσκεται σε μια διαφορετική, που μοιάζει πολύ με πολλά άλλα προάστια μια και όπως παντού, κυριαρχούν τα ίδια καταστήματα: γυναικείων ρούχων, καφέ, κομμωτήρια, οπτικά κοκ.

locuspublicus αυτή την άκρα ιδιωτικοποίηση την είχα δει κι εγώ όταν ζούσα στην Αγγλία. Θυμάμαι κάποιες φορές πήγαινα σε ένα σούπερ-μάρκετ και έβλεπα ανθρώπους να παίρνουν προμήθειες σαν να προετοιμάζονταν για... τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο: εμφιαλωμένα νερά κατά δεκάδες και διάφορα άλλα είδη σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Μάλιστα έβλεπα ότι οι άνθρωποι που ψώνιζαν σε τόσο μεγάλες ποσότητες ήταν πολλές φορές και οι πιο παχύσαρκοι, πράγμα που με έκανε να υποπτευθώ ότι δεν θα ήταν και οι πλέον κινητικοί. Πιο πολύ τους φανταζόμουν να βουλιάζουν στους καναπέδες τους με τα διάφορα σνακς που έπαιρναν επίσης σε πολύ μεγάλες ποσότητες και να παρακολουθούν τηλεόραση. Ευτυχώς στην Ελλάδα ακόμα(;) δεν έχω δει τέτοια πράγματα.