7 Μαΐ 2008

Σύγχρονες ανθρωποθυσίες



Έχουμε μάθει οι περισσότεροι από το σχολείο, από ιστορικά βιβλία ή από ντοκιμαντέρ για διάφορους παλιούς πολιτισμούς και φυλές ιθαγενών στην προκολομβιανή Αμερική ή και στην Αφρική, που έκαναν ανθρωποθυσίες. Στο άκουσμα και μόνο αυτής της λέξης ανακατωνόμαστε. Σήμερα θα μας φαίνονταν ακατανόητες και αδιανόητες τέτοιες πράξεις, ασχέτως των λόγων για τους οποίους μπορεί να οργανώνονταν οι σχετικές τελετές. Και όμως, στα σύγχρονα «ανεπτυγμένα» δυτικά κράτη όχι μόνο τις συνεχίζουμε, αλλά κάναμε τεράστια βήματα «προόδου» ΚΑΙ στις ανθρωποθυσίες. Οι σύγχρονες, τελευταίας τεχνολογίας ανθρωποθυσίες καταφέραμε να μη λαμβάνουν χώρα μπροστά στα μάτια μας όπως γινόταν σε παλιότερους, λιγότερο ή και καθόλου «ανεπτυγμένους» πολιτισμούς, που πλέον σαν να αντιπροσωπεύουν για μας μια περασμένη, παιδική ηλικία της ανθρωπότητας. Παρά το ότι όπως θα δούμε στη συνέχεια, αυξήθηκε ραγδαία σε σχέση με το ιστορικό μας παρελθόν ο αριθμός των ανθρώπων που προσφέρονται για θυσία, ούτε τις ανθρωποθυσίες χρειάζεται να παρακολουθούμε αυτοπροσώπως ούτε και κινδυνεύουμε, προς το παρόν τουλάχιστον, να βρεθούμε κάποια στιγμή κι οι ίδιοι θύματα μιας σύγχρονης ανθρωποθυσίας. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν και μεγάλες ομοιότητες με τους πολιτισμούς εκείνους. Έτσι, όπως οι ανθρωποθυσίες παλιότερα γίνονταν προκειμένου να κερδίσουν οι πιστοί την εύνοια κάποιων δύστροπων και απαιτητικών θεών, το ίδιο και σήμερα. Οι νέας κοπής ανθρωποθυσίες του Δυτικού πολιτισμού γίνονται κι αυτές για να ικανοποιήσουν μια αχόρταγη, ανικανοποίητη κι ανθρωποφάγο θεά. Το όνομά της; «Ανάπτυξη». Για την ακρίβεια πρόκειται για την ξέφρενη, αλόγιστη «ανάπτυξη» την οποία εδώ και δεκαετίες έχει λατρέψει ολόκληρη η Δύση. Και η οποία άρχισε από τα μέσα του περασμένου αιώνα να οδηγεί στην αύξηση των λεγόμενων αερίων του θερμοκηπίου και σ’ αυτό που πλέον αποκαλούμε κλιματική αλλαγή. Οι συνέπειες; Αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της γήινης ατμόσφαιρας και των ωκεανών αλλά και συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινόμενων, όπως κυκλώνων. Ένας τέτοιος καταστροφικός κυκλώνας έπληξε τη Μιανμάρ το περασμένο Σάββατο. Ο μέχρι στιγμής απολογισμός; Περισσότεροι από είκοσι χιλιάδες νεκροί και δεκάδες χιλιάδες αγνοούμενοι που θυσιάστηκαν στον αόρατο αλλά κυρίαρχο βωμό της θεότητας που λέγεται «ανάπτυξη», παρά το ότι οι ίδιοι μπορεί να μην πίστευαν σ’ αυτή.

16 σχόλια:

Panos είπε...

Έτσι είναι,δυστυχώς, Γεράσιμε. Η καραμέλα της 'ανάπτυξης' που βασίζεται στον άκρατο καταναλωτισμό μας έχει φέρει σ' αυτό το σημείο. Το άσχημο είναι ότι αυτοί που την πληρώνουν είναι αυτοί που δεν φταίνε όπως οι άμοιροι -για πολλούς λόγους- κάτοικοι της Μιανμάρ.
Υπάρχουν βέβαια κι άλλες περιπτώσεις που δεν βλέπουν το φως της δημοσιότητας όπως των νησιών Κάρτερετ κοντά στην Παπούα Νέα Γουινέα που έχουν αρχίσει να 'βυθίζονται'. Έχω μία σχετική ανάρτηση με σχετική παραπομπή στην πηγή που το βρήκα. Ίσως τη βρεις ενδιαφέρουσα.

gerasimos είπε...

panos ακριβώς όπως λες στην ανάρτησή σου, αυτοί οι άνθρωποι πληρώνουν το τίμημα για το δικό μας τρόπο ζωής, για το ότι επιλέξαμε μια καταστροφική για το περιβάλλον, ξέφρενη 'ανάπτυξη' παρά το ότι οι ίδοι μπορεί να μην εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου. Καλά λες και για τα ελληνικά ΜΜΕ τα οποία πολλές φορές αντιμετωπίζουν φυσικές καταστροφές κινηματογραφικά και περισσότερο σαν σόου, χωρίς θα έλεγα να δείχνουν να αντιλαμβάνονται τη βαθιά τραγικότητά τους.

Ανώνυμος είπε...

Οδηγουμε αυτον τον πλανητη στο τέλος του αλλά προφανως αδυνατούμε να καταλαβουμε οτι μ'αυτον τον τρόπο οδηγουμαστε κι εμεις(ως ανθρωποτητα) προς το τελος μας...

gerasimos είπε...

elli_auth αντί να μας ανησυχούν οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που παγκοσμίως πεθαίνουν από πείνα και όσοι πλέον βγαίνουν στους δρόμους ζητώντας ένα πιάτο φαΐ - στην Ινδία μόνο μιλάμε για δεκάδες εκατομμύρια πεινασμένων -, η τιμή του πετρελαίου που σπάει καθημερινά παγκόσμια ρεκόρ αυξήσεων και το κλίμα της γης που φαίνεται να έχει υποστεί μια τραγική και ανεπίστρεπτη αλλαγή ασχολούμαστε - η ελληνική ιδιωτική τηλεόραση και όχι μόνο - με την Έφη Θώδη, τα τσιφτετέλια στα clubs, τους μόδιστρους και τα μοντέλα, τις γραφικές περσόνες της τηλεόρασης τύπου κας Λουκά, τα κοσμικά, τα κάθε λογής κουτσομπολιά, τα ζώδια, τα ποδόσφαιρα, τα σίριαλ και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο, σα να μην υπάρχουν άλλα ζητήματα. Κι αυτό νομίζω είναι ένα λάθος το οποίο θα πληρώσουμε - αν δεν το πληρώνουμε ήδη - πολύ ακριβά.

Dr_MAD είπε...

Από τους δούλους που έχτιζαν τις Πυραμίδες ως τους προλετάριους που σκοτώθηκαν στην κατασκευή του Πύργου του Αιφελ και τους πουθενά καταχωρημένους αλλοδαπούς που έχασαν τη ζωή τους στα έργα της Αθήνας των Ολυμπιακών... Ο άνθρωπος πάντα θα αναπτύσσεται με τίμημα τη ζωή του διπλανού του. Με την επιβράβευση αυτή...

Κάποτε στο ελληνικό σχολείο στο Jacksonville o δάσκαλός μου (ζωή νά'χει) μας ερμήνευε κάποιο κείμενο για ένα γιοφύρι. Και άφησε μια μέρα περιθώριο να σκεφτούμε για το γιατί δεν είχε χτιστεί το εν λόγω γεφύρι για πολλά χρόνια. Την επομένη μας εξήγησε ότι πολύ απλά δεν είχε σκοτωθεί κάποιος στο πέρασμα εκείνο, ώστε να υπάρξει η ανάγκη να χτιστεί. Το είχα βρει πολύ σοφό (για να το θυμάμαι σχεδόν 20 χρόνια μετά)

Και κάτι τελευταίο προς υποστήριξη της πρώτης μου ρήσης. Ολες οι μεγάλες ανακαλύψεις στο χώρο που κινούμαι έγιναν σε περίοδο μεγάλων πολέμων. Γι'αυτό και είμαι πεπεισμένος πως η ανθρωποθυσία είναι το τίμημα της ανάπτυξης και το εννοώ

Συγγνώμη για τη φλυαρία

gerasimos είπε...

mad προσωπικά ποτέ δεν θα πίστευα και μάλιστα όπως πολλοί άνθρωποι σήμερα τυφλά, σε μια τόσο ανικανοποίητη και ανθρωποφάγο θεά όπως ή "ανάπτυξη". Αλήθεια, αναρωτηθήκαμε ποτέ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ανάπτυξη; Μήπως απλώς μια κίνηση προς το περισσότερο και το περισσότερο, προς περισσότερα προϊόντα προς κατανάλωση, περισσότερη παραγωγή τέτοιων προϊόντων, περισσότερα πράγματα να κάνουμε, να αγοράσουμε, να φάμε και να πιούμε και περισσότερες θυσίες στη 'θεά' αυτή; Και για ΠΟΙΟ ΛΟΓΟ ακριβώς; Σκεφτήκαμε ποτέ ΠΟΥ θέλουμε να φτάσουμε; Υπάρχει κι ένα ωραίο και πολύ επίκαιρο δοκίμιο του Καστοριάδη, 'Σκέψεις πάνω στην "ανάπτυξη" και την "ορθολογικότητα"' στο οποίο λέει μεταξύ πολλών άλλων:
'Στη χώρα απ' όπου έρχομαι [εννοεί την Ελλάδα], η γενιά των παππούδων μου δεν είχε ακούσει ποτέ να γίνεται λόγος για μακροπρόθεσμη σχεδιοποίηση, για εξωτερικότητες, για μετακίνηση των ηπείρων ή για διαστολή του Σύμπαντος. Όμως, εξακολουθούσαν, και στα γηρατειά τους ακόμη, να φυτεύουν ελιές και κυπαρίσσια, χωρίς να τους απασχολούν ζητήματα κόστους και απόδοσης. Ήξεραν ότι θα πέθαιναν έσκαβαν όμως τη γη για τους επερχόμενους, αλλά ίσως και για τη γη την ίδια. Ήξεραν ότι, οποιαδήποτε "ισχύ" κι αν είχαν, η ισχύς αυτή δεν θα είχε ευεργετικά αποτελέσματα αν αυτοί δεν υπάκουαν στις εποχές, αν δεν πρόσεχαν τους ανέμους και δεν σέβονταν την ευμετάβολη Μεσόγειο, αν δεν έκοβαν τα δέντρα στην ώρα που έπρεπε και δεν άφηναν στο μούστο τον καιρό που του χρειαζόταν για να βράσει. Δεν σκέφτονταν με όρους απειρότητας - ίσως να μην καταλάβαιναν και την έννοια της λέξης˙ όμως δρούσαν, ζούσαν και πέθαιναν σε ένα χρόνο αληθινά χωρίς τέλος. Προφανώς η χώρα δεν είχε ακόμα αναπτυχτεί.'

Panos είπε...

Γεράσιμε, προσυπογράφω το παραπάνω απόσπασμα του Καστοριάδη. Το καίριο ζήτημα είναι πως εννοούμε την ανάπτυξη και εδώ και πολύ καιρό τα πράγματα έχουν πάρει στραβό δρόμο.

Panos είπε...

Γεράσιμε, υπάρχει μια έκκληση για βοήθεια στη Μιανμάρ εδώ: https://secure.avaaz.org/en/burma_cyclone/

gerasimos είπε...

panos και ο Αλέκος Μάρκελλος έχει αναρτήσει διάφορες διευθύνσεις, τραπεζικούς λογαριασμούς και τηλέφωνα επικοινωνίας για όποιον θέλει να βοηθήσει, στο blog του.

Unknown είπε...

Τα συμφέροντα απαιτούν ανάπτυξη Γεράσιμε. Οι κυβερνήσεις ψηφίζουν νόμους υπέρ της ανάπτυξης ώστε να έρθει ο Νικήτας και να λέει πρασινείστε τις ταράτσες σας για να αναπτυχθούν κι αυτές οι επιχειρήσεις. Ότι θυμάται, χαίρεται ο χαζός και δεν σκέφτηκε ότι υπάρχουν ηλικιωμένοι στην Αθήνα που δεν έχουν χρήματα για τα απαραίτητα και δίχως να σκέφτεται ούτε την υγρασία που θα δημιουργηθεί.
Την καλημέρα μου.

Ανώνυμος είπε...

Συμφωνώ με όλα όσα γράφεις για την εποχή μας και για την λατρεία της ύλης. Όμως, θα ήθελα να κάνω μία ερώτηση: Ποιά είναι τα πρακτικά βήματα που προτείνεις να κάνει ο καθένας μας για να απομακρύνει έστω ένα συνάνθρωπό μας από την Θώδη, τα τσιφτετέλια και τα clubs; Και τον τελευταίο καιρό με απασχολεί ένα συγκεκριμένο ερώτημα: Υπάρχει περίπτωση αλλαγής με "ρεφορμιστικό" τρόπο μέσα από τις υπάρχουσες δομές και χωρίς "επανάσταση";

Meropi είπε...

Αχ ανάπτυξη με κάθε τίμημα;;;
Δυστυχώς έτσι δείχνουν τα φαινόμενα. Και να φανταστείς Γεράσιμε μου ότι η Κίνα, που υποτίθεται έχει ένα καθεστώς υπέρ του ανθρώπου (!) στο βωμό της ανάπτυξης έχει ρυπάνει απίστευτα το περιβάλλον.

gerasimos είπε...

mariana faithful φοβάμαι ότι δεν έχεις άδικο περί συμφερόντων αλλά κάποια στιγμή οφείλουμε, ο καθένας μας να κοιτάξουμε και τα δικά μας... συμφέροντα, όπως λέω παρακάτω.

nick styl ένα πράγμα που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι να μη βλέπουμε τηλεόραση. Αλλά και να κοιτάξουμε πως θα καλλιεργηθούμε περισσότερο τόσο πνευματικά μέσα από διαβάσματα (ιδίως στους νέους και στους φοιτητές θα έλεγα να... κλείσουν τα τάβλια και να ανοίξουν κανένα βιβλίο ή όπως αλλιώς μπορούνε ν' ανοίξουν τους ορίζοντές τους), μουσικές, θεατρικές παραστάσεις και τις τέχνες γενικότερα όσο και σωματικά μέσα από τη σωματική άσκηση, στην οποία έρχονται τελευταίοι οι Έλληνες στην ΕΕ. Μέσα από μια τέτοιου είδους αλλαγή του τρόπου ζωής μας νομίζω ότι πολλά θα μπορούσαν να αλλάξουν. Κι έτσι απαντώ και στη δεύτερη ερώτηση του σχολίου σου. Διότι αλλάζοντας κατ' αυτούς τους τρόπους τη ζωή μας αλλά και τον τρόπο σκέψης μας θα δούμε και κάποια πολύ σημαντικά πράγματα - την πολιτική μας οργάνωση, τους θεσμούς μας, τις αξίες μας και εν γένει την κοινωνία μας - καθαρότερα.

meropi δυστυχώς ορισμένες φορές στην ανθρώπινη ιστορία υπέρ του ανθρώπου έγιναν και γίνονται, από διάφορα καθεστώτα, τα πιο απάνθρωπα πράγματα.

Meropi είπε...

Αυτή την ιστορία με το Σουφλιά να προτείνει ατομική ενέργεια ως δήθεν καθαρή (;) ενέργεια πώς την είδες;;
Εγώ λέω αυτή (η ατομική ενέργεια) μας έλειπε...Εδώ τον ανεξάντλητο ήλιο και την αιολική ενέργεια και, όπως λες κι εσύ, αγρόν αγοράζουμε...

Meropi είπε...

ξέχασα τη λέξη "έχουμε" πριν τον ανεξάντλητο ήλιο. Το γήρας γαρ...

gerasimos είπε...

meropi αναρωτιέμαι αν αυτός ο άνθρωπος έχει καμία σχέση με το περιβάλλον, με τον 21ο αίωνα, με την παγκοσμιοποίηση και με τις ΑΠΕ. Κι εν πάση περιπτώσει από ποιον πλανήτη μας ήρθε. Έβλεπα τις προάλλες στα ΝΕΑ δυο συνεντεύξεις, ενός Βρετανού πρώην ενεργειακού συμβούλου του Τόνι Μπλερ που έλεγε ότι αν η Ελλάδα αξιοποιούσε τον ήλιο και τον αέρα και ανέπτυσσε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα μπορούσε να εξάγει ρεύμα στην Ευρώπη, αλλά και του πρόεδρου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Δημήτρη Λάλα που λέει κι αυτός ότι πρέπει να βάλουμε άμεσα μπροστά τις ΑΠΕ.