Η στιγμή της έκπτωσης

Βλέπω την παρουσιάστρια του τηλεπαιχνιδιού Η στιγμή της Αλήθειας κυρία Ευγενία Μανωλίδου να δηλώνει σε συνέντευξη, όσον αφορά στην επιλογή της να το παρουσιάσει: 'όλα πρέπει να τα δοκιμάζει ο άνθρωπος'. Κάθισα λοιπόν και σκέφτηκα πώς μπορεί να το εννοούσε αυτό. Έχουμε στην περίπτωσή της μια μουσικό με αξιολογότατες σπουδές, μια - για τα πτωχά ελληνικά δεδομένα - accomplished composer and conductor, η οποία χρησιμοποίησε εν προκειμένω τη φράση-κλισέ όποιου επιχειρεί να δικαιολογήσει μια λάθος του κίνηση. Αν βρεθούμε σε ένα πολύ καλό εστιατόριο με εξαιρετικά εδέσματα κυρία Μανωλίδου, αναμφίβολα όλα μπορούμε να τα δοκιμάσουμε. Αν πάλι πέσει στα χέρια μας ένα cd ποιοτικής μουσικής, απ' αυτή στην οποία έχετε αφιερωθεί μέσα από τις σπουδές σας, επίσης όλα μπορούμε να τα δοκιμάσουμε, να τα ακούσουμε. Αν, ακόμη, πάμε σε μια έκθεση έργων ενός μεγάλου ζωγράφου κυρία Μανωλίδου, όλα τα έργα μπορούμε να δοκιμάσουμε να θαυμάσουμε και να κατανοήσουμε, όπως κι αν πέσουν στα χέρια μας έργα ενός μεγάλου συγγραφέα. Αλλά αυτό ΔΕΝ ισχύει για τα προϊόντα, τα υποπροϊόντα και τα ανθυποπροϊόντα της ελληνικής τηλεόρασης. Αυτά κυρία Μανωλίδου ΔΕΝ αποτελούν μήλα και πορτοκάλια στα καφάσια μιας λαϊκής, που καλό θα ήταν όλα να τα δοκιμάσουμε για να δούμε ποια θα μας αρέσουν περισσότερο: τα σάπια, αμερικανικής προέλευσης φρούτα που μας σερβίρει η ελληνική τηλεόραση υπό μορφή τηλεπαιχνιδιών δεν τα δοκιμάζουμε κυρία Μανωλίδου, τα πετάμε κατευθείαν. Δεν τους επιτρέπουμε να εισέλθουν στο πεπτικό μας σύστημα ως σκεπτόμενων ανθρώπων. Ούτε μας υποχρεώνει κανείς να τα 'δοκιμάσουμε'. Εκτός αν επιλέξαμε οι ίδιοι να πάρουμε έναν λάθος δρόμο, έναν δρόμο που μας οδήγησε να δοκιμάζουμε αλλοιωμένα τηλεοπτικά προϊόντα. Αλλά αν αυτό συνέβη, ήταν δική μας επιλογή. Η επιλογή να αρχίσουμε τις εκπτώσεις στις αξίες-οδηγούς μας, στην αξιοπρέπεια και στην αισθητική μας δεν δικαιολογείται λέγοντας 'όλα πρέπει να τα δοκιμάζει ο άνθρωπος': άπαξ και αρχίσουμε τις εκπτώσεις, αναπόφευκτα όλα τα δοκιμάζουμε.

Eίδα, γνώρισα, έμαθα, άκουσα

Ύστερα από απουσία δυο εβδομάδων κι επειδή δε θέλω ν' αφήσω αυτό το blog να βουλιάξει στον μαρασμό, επανέρχομαι... ολίγον τι ντεφορμέ αλλά ορεξάτος. Πολλά είδα αυτές τις δυο εβδομάδες στην 'έξω' ζωή, στo τρισδιάστατο video game που λέγεται καθημερινότητα. Είδα τα δυο μεγάλα κόμματα για μια ακόμη φορά να βρίσκονται μπλεγμένα σ' ένα γαϊτανάκι αλληλοκατηγοριών, μεγαλόστομων δηλώσεων και αλαλαγμών. Είδα επίσης στην Αθήνα όπου βρέθηκα ατέλειωτες ουρές αυτοκινήτων με τους ιδιοκτήτες τους να ζουν όση ζωή τους αναλογεί πίσω από ένα παρμπρίζ, σαν κουρδιστά ανθρωπάκια-οδηγοί. Γνώρισα αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα προσωπικότητα - κάποιοι μπορεί να την πουν και περσόνα - που λέγεται Άννα Γούλα και η οποία ενσαρκώνει νομίζω σε οικονομική συσκευασία πολλά απ' αυτά που στοιχειώνουν τη νεοελληνική πραγματικότητα: την έλλειψη καλού γούστου, τη σκυλοποπ, τα βουβά πλήθη που παρακολουθούν τηλεόραση με τις ώρες, τις μέρες και τα χρόνια ξεχνώντας εν τω μεταξύ να ζήσουν. Έμαθα ότι οι μαθητές των ελληνικών Δημοτικών Σχολείων γνωρίζουν, μέσα από την τηλεόραση τον Καρβέλα αλλά όχι τον Χατζιδάκι, τη Ρούλα Βροχοπούλου αλλά όχι τον Ελύτη: πράγμα απολύτως φυσικό για παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτια με περισσότερες της μιας συσκευές τηλεόρασης αλλά χωρίς βιβλία. Άκουσα τέλος ότι ο Ομπάμα μπορεί να αντιπροσωπεύει τον τελευταίο αυτοκράτορα της μεταμοντέρνας αυτοκρατορίας που λέγεται ΗΠΑ, καθώς αναδύονται νέοι πρωταγωνιστές - Κίνα, Ινδία, Ρωσία - στο πλανητικό πολιτικοστρατιωτικό μπρα ντε φερ: κάτι που ομολογουμένως αυτή τη στιγμή περισσότερο ως χρησμός ακούγεται, παρά ως απτό ενδεχόμενο.

ΥΓ: 'Αφησα, μια και περί Ομπάμα ο λόγος τα καλά νέα τελευταία: τουλάχιστον δεν προβλέπεται να ξαναδούμε τη φάτσα της φωτογραφίας για πολύ καιρό. ;-)

Καλή σου τύχη πρόεδρε Ομπάμα

Βλέπω αυτή τη στιγμή δορυφορικά από το CNN τα εκλογικά ποσοστά του προέδρου πλέον των Ηνωμένων Πολιτειών Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος όχι μόνο σάρωσε στις σημερινές αμερικανικές προεδρικές εκλογές αλλά πέτυχε κάτι ακόμη μεγαλύτερο. Σάρωσε στις προτιμήσεις κάποιων πολύ σημαντικών νομίζω ανθρώπων: ανθρώπων καταπιεσμένων, που κουβαλούν στις πλάτες τους μια μακραίωνη ιστορία κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής περιθωριοποίησης, ανθρώπων-μελών δηλαδή πολιτιστικών, κοινωνικών και γλωσσικών μειονοτήτων στις Ηνωμένες Πολιτείες· και βεβαίως ανθρώπων νέων, κάθε προέλευσης, εθνότητας και χρώματος. Ο Ομπάμα πήρε το 96% των ψήφων των μαύρων των ΗΠΑ, που συμμετείχαν μαζικά στις εκλογές αυτές· το 76% των ψήφων των Ισπανόφωνων· το 68% των ψήφων των νέων σε ηλικία ανθρώπων και το 72% των ψήφων των νέων ψηφοφόρων. Οι άνθρωποι-μέλη δηλαδή παραγκωνισμένων μέχρι και σήμερα μειονοτήτων, αλλά και νέοι άνθρωποι που μπορεί να νιώθουν εξίσου παραγκωνισμένοι ή ξεχασμένοι από την κοινωνία τους και που ονειρεύονται μια άλλη κοινωνία από αυτή την οποία αρχίζουν να βλέπουν γύρω τους, συσπειρώθηκαν. Και αφού επέλεξαν πριν λίγους μήνες τον Ομπάμα ως Δημοκρατικό υποψήφιο για τις προεδρικές εκλογές έναντι της Χίλαρι, τον έβγαλαν τώρα πρόεδρο: έβγαλαν τον δικό τους πρόεδρο. Βρισκόμαστε, νομίζω, μπροστά σε ένα τεράστιας συμβολικής σημασίας γεγονός. Κι αυτό φαίνεται μεταξύ άλλων στα δακρυσμένα πρόσωπα των μαύρων υποστηρικτών του στα πλάνα του CNN από την νικητήρια ομιλία του Ομπάμα. Από σήμερα, και ο πιο παραπεταμένος κοινωνικά μαύρος ή Ισπανόφωνος, ο πιο απογοητευμένος νέος που δυσκολεύεται στο ξεκίνημα της ζωής του, ο οιοσδήποτε ένιωθε ότι το χρώμα του, η ηλικία του ή άλλοι παράγοντες τον βάραιναν μπορεί να πει ότι έχει τον δικό του πρόεδρο: έναν άνθρωπο για πρώτη φορά όχι λευκό αλλά μαύρο, όχι μεσήλικα αλλά νέο ο οποίος συγκεντρώνει και ενσαρκώνει στο πρόσωπό του τις ελπίδες, τα όνειρα και τους καημούς όλων αυτών των άφωνων μέχρι σήμερα και αδύναμων κοινωνικά και πολιτικά ανθρώπων. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό σημαίνει ότι ο πρόεδρος Ομπάμα έχει ένα πολύ, πάρα πολύ μεγάλο βάρος να σηκώσει στους ώμους του. Καλή του τύχη λοιπόν. Καλή σου τύχη, πρόεδρε Ομπάμα.

Εθελοντισμός: ο μεγάλος άγνωστος

Θα προσέξατε ίσως ένα καινούργιο μπανεράκι δεξιά όπως μπαίνετε στο blog. Πρόκειται για μια αξιόλογη Μη Κυβερνητική Οργάνωση - εδώ θα βρείτε πολλές περισσότερες - που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, για την οποία ξεκινώ αυτό τον καιρό να εργάζομαι εθελοντικά. Δε θα σας πω περισσότερα γι' αυτήν, μπορείτε αν θέλετε να μπείτε και να περιηγηθείτε στην ιστοσελίδα της από το μπάνερ. Θα ήθελα όμως με την ευκαιρία αυτή να πω λίγα περισσότερα για την ξεχασμένη αυτή υπόθεση που λέγεται εθελοντισμός στην Ελλάδα. Νομίζω ότι η πρώτη σκέψη ή μάλλον το πρώτο επιφώνημα πολλών συμπατριωτών μας αν τους μιλούσε κανείς για εθελοντισμό θα ήταν... 'ωχ': ένα 'ωχ' τεμπελιάς, φυγοπονίας, ανατολίτικης ραθυμίας και βολεψακισμού. Η ψυχοσύνθεσή μας δηλαδή ως λαού μας προδιαθέτει αρνητικά απέναντι στην πολύ σημαντική αυτή υπόθεση που λέγεται εθελοντισμός. Πρόκειται, όμως, για έναν ρηξικέλευθο τρόπο δράσης αλλά και σκέψης που αντιστέκεται και εναντιώνεται εμπράκτως σε όλα όσα μας έχει βάλει να πιστέψουμε και να ακολουθήσουμε ο σύγχρονος παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός: στη χρηματοκεντρική αντίληψη της εργασίας, στην κυρίαρχη δηλαδή σήμερα πελατοκεντρική νοοτροπία που μας θέλει να παρέχουμε οιουδήποτε είδους αγαθά και υπηρεσίες προς πάσης φύσεως 'πελάτες' με καταλύτη το χρήμα· στην καθήλωσή μας στους καναπέδες, όπου περνάμε τον 'ελεύθερο' από υποχρεωτική εργασία χρόνο μας, ο οποίος αφιερώνεται εξ ολοκλήρου στην καλοπέρασή μας, στα πλαίσια ενός ευζωιστικού δόγματος που ακολουθείται τυφλά από εκατομμύρια ανθρώπους. Ξεχνώντας ότι πέραν της υποχρεωτικής εργασίας υπάρχει και η εθελοντική εργασία και η προσφορά σε ανθρώπους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μας χρειάζονται, την ύπαρξη των οποίων θα αντιληφθούμε αμέσως μόλις κοιτάξουμε έστω και λίγο πέραν του εαυτού μας· τέλος, ο εθελοντισμός αντίκειται ως στάση ζωής στην ωφελιμιστική βιονοοτροπία στην οποία το σύγχρονο καπιταλιστικό φαντασιακό μας έχει φυλακίσει, και μας σπρώχνει ή φιλοδοξεί να μας σπρώξει πέραν μιας στενά ανταλλακτικής σχέσης με τους συνανθρώπους μας, πέραν του δούναι και λαβείν, ανοίγοντάς μας ένα τεράστιο παράθυρο σε μια άλλη αντίληψη του εαυτού μας, των άλλων και της ίδιας της ζωής.

Για να επανέλθω στα καθ' ημάς, βλέπω κάθε μέρα δεκάδες, εκατοντάδες νεαρούς και νεαρές - φοιτητές, χλιδάνεργους και όποιους άλλους - να συνωστίζονται με τις ώρες, τις μέρες, τους μήνες και τα χρόνια και να σαπίζουν άπραγοι στις καφετέριες με καφέδες, τσιγάρα, τάβλια και αθλητικές εφημερίδες στα χέρια. Και σκέφτομαι πόσο χαμένοι πάνε τόσοι νέοι, εν δυνάμει εθελοντές. Και πόσο κρίμα να μην έχει αναπτυχθεί η κουλτούρα του εθελοντισμού στην Ελλάδα. Πόσα πράγματα θα μπορούσαν να είχαν γίνει αν υπήρχε μεγαλύτερη εξάπλωση αυτής της εναλλακτικής στάσης ζωής... η οποία γνώρισε μια στιγμιαία, δεκαπενθήμερη και εντελώς εφήμερη άνθηση σαν περαστική μόδα κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων πριν τέσσερα χρόνια για να σβήσει στη συνέχεια σαν φλογίτσα ενός κεριού που δεν πρόλαβε καλά-καλά ν' ανάψει.

Ένας Ομπάμα δε φέρνει την άνοιξη

Η κρίση της αμερικανικής κοινωνίας έχει πολλές όψεις. Θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για τις δουλειές που χάνονται και την αυξανόμενη ανεργία, αλλά και για τα σπίτια που επίσης χάνονται και κατάσχονται από τις τράπεζες. Θα μπορούσε κανείς ακόμη να μιλήσει για την κρίση αξιών, για μια αποπροσανατολισμένη νέα γενιά που ψάχνει τις απαντήσεις στο Google και η οποία περνιέται για περισσότερο έξυπνη απ' όσο πραγματικά είναι επειδή έχει όλες τις πληροφορίες στα πόδια της, ή μάλλον στα ακροδάχτυλά της. Ξεχνώντας ότι η χιονοστιβάδα πληροφοριών που λέγεται ίντερνετ δε μπορεί ούτε θα έπρεπε ποτέ να πάρει τη θέση της πραγματικής μόρφωσης και καλλιέργειας, τις οποίες πάρα πολλά παιδιά όχι μόνο στερούνται, αλλά δεν λαχταρούν κιόλας. Ακόμη, θα μπορούσαμε να αναλογιστούμε τι συνέπειες μπορεί να έχει η ολοένα αυξανόμενη επιρροή των νεοσυντηρητικών, των νέας κοπής Χριστιανών, Ευαγγελιστών και άλλων, οι οποίοι καθίστανται διαρκώς περισσότεροι και πιο υπολογίσιμοι ως μερίδα του αμερικανικού πληθυσμού: μιας μερίδας ανθρώπων βουτηγμένων σε ένα νεοανακαλυφθέν ναρκωτικό που στοιχίζει πολύ πιο φθηνά από την κοκαΐνη και από τα περισσότερα άλλα ναρκωτικά και ονομάζεται θρησκεία, στον συντηρητισμό και τη μισαλλοδοξία. Θα μπορούσε κανείς να μιλήσει και για την ευρέως διαδεδομένη ψυχική νόσο που λέγεται φόβος, την οποία ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος φρόντισε να φυτέψει για τα καλά στις ψυχές των Αμερικανών, πείθοντάς τους ότι πολλοί μαυριδεροί, αραβικής καταγωγής λαοί που φθονούν τον αξιοζήλευτο αμερικανικό τρόπο ζωής και οι οποίοι ζουν σε μακρινά, σκοτεινά και παράξενα φονταμενταλιστικά καθεστώτα καθημερινά ξυπνούν και κοιμούνται με το όνειρο του αφανισμού του επίγειου παραδείσου που λέγεται USA.
Κατά την ταπεινή μου άποψη όμως, εξίσου αν όχι ακόμη πιο ανησυχητικό απ' όλα αυτά είναι η παντελής έλλειψη διανοουμένων και κυρίως νέων διανοουμένων στη γη των ΜακΝτόναλντς, του Χόλιγουντ, του Ομπάμα και του ΜακΚέιν. Χωρίς διανοούμενους οι άνθρωποι μένουν ανυπεράσπιστοι, δίχως προστατευτική ασπίδα απέναντι στον τυφώνα που ονομάζεται καταναλωτισμός και στην καταιγίδα που ακούει στο όνομα μαζική κουλτούρα. Χωρίς διανοούμενους ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός μένει μόνος στο ρινγκ, χωρίς αντίπαλο. Και οι δύστυχοι οι Αμερικανοί μένουν να περιμένουν από τον δικό τους όπως πιστεύουν Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, από τον Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι του 21ου αιώνα, να φέρει την πολυπόθητη αλλαγή. Ξεχνώντας ότι χωρίς διανοούμενους αλλά με περίσσευμα νεοχριστιανών, χωρίς παιδεία και καλλιέργεια αλλά με διαρκώς περισσότερες ιστοσελίδες και μπλογκς που χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατα της μόρφωσης που λείπει, ένας Ομπάμα, ακόμα κι αν δώσει τον καλύτερό του εαυτό, δεν θα μπορούσε να φέρει την άνοιξη. Την άνοιξη θα μπορούσε να τη φέρει μόνο ο καθένας από τη γωνιά του, από την σκοπιά του, αλλάζοντας τον τρόπο ζωής του προς το ποιοτικότερο, προς το αξιοπρεπέστερο και το ανθρωπινότερο. Αν το έκανε, δε θα είχε ανάγκη κανένα Ομπάμα. Κανένα Μεσσία.
ΥΓ: Αναδημοσιεύω την ανάρτηση αυτή που πρωτοδημοσίευσα τον περασμένο Αύγουστο με αφορμή τις μεθαυριανές αμερικανικές προεδρικές εκλογές, από τις οποίες νικητής προβλέπεται να βγει ο Ομπάμα. Όσο περισσότερο παραμένουν αδρανείς κοινωνικά και πολιτικά διαρκώς περισσότεροι άνθρωποι στην από κει αλλά και στην από δω πλευρά του Ατλαντικού, όσο περισσότερο κλείνονται στα σαλόνια τους μπροστά στις τηλεοράσεις, τόσα περισσότερα νομίζω θα περιμένουν από τον κάθε Ομπάμα. Κατά πολύ σημαντικότερο από την εκλογική νίκη του Ομπάμα θα ήταν λοιπόν ν' αρχίσουν να σηκώνονται από τους καναπέδες και να περιμένουν περισσότερα όχι μόνο από τον Ομπάμα αλλά από τους ίδιους τους εαυτούς τους.