15 Ιουν 2013

Ευχαριστώ κύριε Στουρνάρα

Αυτές τις τρεις  μέρες, που παρακολουθώ το «πειρατικό» πρόγραμμα της ΕΡΤ χαίρομαι. Γιατί ανακαλύπτω ότι τελικά δε ζούμε στην Ελλάδα του Τράγκα, του Θέμου, της Τατιάνας, του Φώτη και της Μαρίας. Τουλάχιστον όχι ακόμα. Βλέπω ανθρώπους με ωραίο λόγο να υπερασπίζονται το δικαίωμα όλων μας να μην παραδοθούμε - όχι αμαχητί, τουλάχιστον! - στην πνευματική, νοητική απονέκρωση. Είδα τα ξημερώματα μέχρι και τον γιο του περίφημου John Kenneth Galbraith, τον James Galbraith, να μιλά για το βάρβαρο, πραξικοπηματικό, σκοταδιστικό κλείσιμο της ΕΡΤ. Και άλλους, έξω από τον αγοραίο τηλεοπτικό ανθρωπότυπο, να αρθρώνουν χαμηλόφωνα έναν λόγο άλλον απ' αυτόν που συνηθίσαμε είκοσι τέσσερα χρόνια τώρα ιδιωτικής τηλεόρασης, άλλον από τις φωνές και τις κραυγές. Έναν λόγο που είχαμε σχεδόν ξεχάσει ότι υπήρχε. Έναν λόγο ανθρώπινο, μετρημένο, που δεν ενδιαφέρεται να κάνει τηλεθεάσεις ή να τραβήξει διαφημίσεις. 

Μαζί μ’ αυτούς βλέπω, την ώρα που φεύγουν αυτές οι γραμμές και τον Γιάννη Στουρνάρα να λέει στη Βουλή ότι «η ΕΡΤ θα μπει στο συνεργείο, για να βγει χωρίς σκάνδαλα». Καλέ μου κύριε Στουρνάρα, οι πρόθυμοι μηχανικοί αυτού του συνεργείου - οι πολιτικοί της προϊστάμενοι - ήταν που έκαναν ό, τι μπορούσαν για να υποβαθμίσουν την ΕΡΤ όλα αυτά τα χρόνια. Αυτό δεν είναι συνεργείο, που θέλετε να βάλετε την ΕΡΤ κύριε Στουρνάρα. Είναι νεκροταφείο. Αν σας ενδιαφέρει όλους εσάς πραγματικά η ΕΡΤ - κάτι για το οποίο επιτρέψτε μου να αμφιβάλλω - βάλτε, στο όποιο συνεργείο, τους πολιτικούς που την έκαναν κομματικό τους αναψυκτήριο: τους Κεδίκογλου. Όχι το θύμα τους.
Όπως και να έχει, όμως, οφείλουμε ευχαριστίες σε εσάς, κύριε Στουρνάρα, στον Αντώνη Σαμαρά, τον Σίμο Κεδίκογλου. Γιατί θεωρήσατε ότι είκοσι τέσσερα χρόνια στα οποία κυριάρχησε η υποκουλτούρα της ιδιωτικής τηλεόρασης στην Ελλάδα, η αισθητική της τσόντας και του κουτσομπολιού που ξεκίνησε από τα πρωινάδικα, συνέχισε στα μεσημεριανάδικα και έφτασε και στα απογευματάδικα για να μπει μέχρι και στα δελτία ειδήσεων ως «επικαιρότητα» και εν συνεχεία σε μεταμεσονύχτια προγράμματα όπου ξεπεσμένοι εκδότες της χρυσής εποχής του «ΚΛΙΚ» έπαιρναν συνεντεύξεις από μπουζουξούδες ήταν αρκετά για να μας απορροφήσει πλήρως, να μας καταπιεί αυτή η αισθητική της απόλυτης, παραδομένης φτήνιας. Και να μας κάνει junkies του τίποτα.
Γιατί θεωρήσατε ότι είχαμε τόσο συνηθίσει, τόσο εθιστεί στη χυδαιότητα, στην ευτέλεια με την οποία μας γέμιζαν, μας μπούκωναν τις μέρες και τις νύχτες μας οι καναλάρχες που παράνομα και «προσωρινά» τους παραχωρήσατε δημόσιες συχνότητες που έφτανε το κατέβασμα ενός διακόπτη για να πέσει, και τεχνικά, η αυλαία του εναπομείναντος ελληνικού πολιτισμού μέσω της τελευταίας ραδιοτηλεοπτικής του νησίδας, της ΕΡΤ. Και να μπούμε με δόξα και τιμή, με τα τσαρούχια, στη νέα εποχή. Αυτή των σπηλαίων. Αλλά δεν σας βγήκε. Και δεν θα σας έβγαινε ποτέ, ξέρετε. Γιατί ο πολιτισμός δεν εξαρτάται - μόνο - από διακόπτες και πομπούς. Αλλά από ζωντανούς, ακατάβλητους πομπούς που κανένα ΜΑΤ δεν μπορεί να τους κλείσει οι οποίοι λέγονται άνθρωποι και εξακολουθούμε να υπάρχουμε, να αναπνέουμε, να ελπίζουμε. Ο ήλιος ανατέλλει νέος κάθε μέρα, έλεγε ο Ηράκλειτος. Και το μαύρο της ΕΡΤ στις οθόνες των τηλεοράσεων φωτίζει με το πιο μαγικό φως όσους δεν έχουμε παραδοθεί στη βαρβαρότητα.
*γράφτηκε για την Parallaxi και δημοσιεύτηκε εδώ

13 Ιουν 2013

H δική μου ΕΡΤ

Βλέπω κάποιους στο διαδίκτυο, στα social media δυο μέρες τώρα, να το αντιμετωπίζουν όλο αυτό που συμβαίνει με την ΕΡΤ ψυχρά ή κάνοντας την πλακίτσα τους - σε αντίθεση με τις μεγάλες γαλλικές εφημερίδες και αμέτρητα διεθνή ΜΜΕ σήμερα που μιλάνε για "μαύρο" στη δημοκρατία στην Ελλάδα. Και διαπιστώνω ότι με αυτή την αφορμή ξεχώρισαν τα άγρια από τα ήμερα. 

Από τη μια, άνθρωποι που προφανώς δεν είδαν ποτέ "Θέατρο της Δευτέρας", δεν ξενύχτησαν ποτέ με την "Κινηματογραφική βραδιά", δεν είδαν ποτέ "Παρασκήνιο", δεν άκουσαν ποτέ Δεύτερο ή Τρίτο Πρόγραμμα. Άνθρωποι που έχουν πλήρως αποδεχθεί την κυρίαρχη υποκουλτούρα της ιδιωτικής σκουπιδοτηλεόρασης σαν έναν new age ελληνικό πολιτισμό. Άνθρωποι που από όλα όσα ακούνε αυτά τα τρία ανισόρροπα χρόνια έχουν πειστεί, ζαλισμένοι - όπως έχουμε όλοι ζαλιστεί - ότι το ελληνικό κράτος ή η Ελλάδα η ίδια δε θα έπρεπε να υπάρχει, ας την αγοράσει κάποιος να τελειώνουμε. Ότι πρέπει όλα σ' αυτή τη χώρα να γκρεμιστούν και να ξαναχτιστούν κι ας περιλαμβάνουν τις γλυκύτερες, πιο καθοριστικές για το ποιοι είμαστε αναμνήσεις μας, πράγματα που μας διαμόρφωσαν λίγο ανθρώπινα, λίγο αξιοπρεπώς, όσους προλάβαμε, πριν την ισοπεδωτική εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης και την συνακόλουθη πολιτιστική εκτέλεση εν ψυχρώ του Έλληνα. 

Και, από την άλλη, είμαστε όσοι υπόλοιποι φαινόμαστε να πιστεύουμε με έναν διαφορετικό τρόπο σε αυτή τη χώρα και τον εναπομείναντα πολιτισμό της. Όσοι νιώθαμε την ΕΡΤ - προσωπικά κυρίως τη ραδιοφωνία πολλά χρόνια τώρα, το Δεύτερο και Τρίτο Πρόγραμμα που με βοηθάνε (βοηθούσαν!) όσο τίποτα άλλο να επιβιώνω ψυχικά στην απίστευτη αυτή χώρα - αναπόσπαστο κομμάτι μας. Γιατί η ΕΡΤ προϋπήρχε του κάθε Κεδίκογλου και θα υπάρχει μετά απ' αυτόν. Παρότι ο ίδιος και το κόμμα του, που έκαναν ό, τι μπορούσαν για να την υποβαθμίσουν βάζοντας μέχρι και τον... Αιμίλιο Λιάτσο γενικό διευθυντή ειδήσεων, κόπτονται ξαφνικά για τη φαυλοκρατία και την κομματοκρατία στην ΕΡΤ, την οποία οι ίδιοι αδίστακτα εγκατέστησαν και εκπροσωπούν μαζί με το συνεταιράκι ΠΑΣΟΚ. Και αποφασίζουν και διατάσσουν να την κλείσουν, εν μια νυκτί. Για να δημιουργηθεί, από αυτούς τους ίδιους ανθρώπους, που χρησιμοποιύσαν όλα αυτά τα χρόνια την ΕΡΤ ως κομματικό τους αναψυκτήριο, μια νέα, αξιοκρατική και διάφανη... "ΝΕΡΙΤ". Όσοι δεν αισθάνονται ότι αυτό το πράγμα τους προσβάλλει βαθιά, ότι τους βιάζει σαν προσωπικότητες, σαν πολίτες αυτής της χώρας, σαν ανθρώπους, ομολογώ ότι με δυσκολεύουν πολύ να επικοινωνήσω μαζί τους και να τους καταλάβω. Παρότι κάνω ό, τι μπορώ, ειλικρινά. Και περιμένω να ακούσω που μπορεί να έχω πλανηθεί.

7 Ιουν 2013

Fast and furious

Τουρκία, Κίνα, Ρωσία. Τρεις ραγδαία αναπτυσσόμενες οικονομίες με βαρύτατα δημοκρατικά ελλείμματα. Τρεις χώρες μεταξύ πολλών άλλων - ιδίως πετρελαιοπαραγωγών του νοτίου ημισφαιρίου - στις οποίες η ραγδαία οικονομική ανάπτυξη πάει χεράκι-χεράκι με την απουσία δημοκρατίας, τη στρατοκρατία, την καταστρατήγηση θεμελιωδών ανθρώπινων ελευθεριών, τις δολοφονίες δημοσιογράφων, την παντοκρατορία σκοτεινών οικονομικών συμφερόντων και μαφιών. Χώρες, στις οποίες το να είσαι «αντιφρονών» αποδεικνύεται πολλές φορές μια πολύ δύσκολη, ριψοκίνδυνη υπόθεση που θέτει σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή σου.  
Καθεμιά τους αποδεικνύει περίτρανα ότι καπιταλισμός - ιδίως ο εκτροχιασμένος καζινοκαπιταλισμός των ημερών μας όπου το χρήμα σε αντίθεση με τον «οργανωμένο» και σαφώς πιο «μαζεμένο» καπιταλισμό του 20ου αιώνα χρησιμοποιείται για να γεννήσει περισσότερο, ευκολότερο, γρηγορότερο χρήμα - και δημοκρατία ποτέ δεν προϋπέθεταν ο ένας τον άλλο. 
Τα πράγματα δηλαδή ποτέ δεν ήταν όπως τα ήθελε η ναρκισσιστική νεοφιλελεύθερη αφήγηση που γοητεύει μέχρι τις μέρες μας, η οποία θριαμβολογώντας πάνω στα συντρίμμια του Τείχους του Βερολίνου αντιπαρέθετε, στον περασμένο αιώνα, τις δημοκρατικές καπιταλιστικές χώρες της Δύσης στις μη δημοκρατικές του κομμουνιστικού σιδηρού παραπετάσματος. Θεωρώντας ότι τη δημοκρατία περίπου την ψώνιζες κι αυτή από το σούπερ μάρκετ γεμίζοντας το καρότσι σου, ότι η αφθονία μαζικών καταναλωτικών αγαθών και ο καταναλωτισμός αποτελούσαν το αποκλειστικό, προνομιακό έδαφος για να ανθίσουν η ελευθερία σκέψης και έκφρασης, η ανεμπόδιστη ανταλλαγή ιδεών, όλα όσα έλαμπαν δια της απουσίας τους στα υπό κατάρρευση κομμουνιστικά καθεστώτα. 
Μάλλον, όμως, το αντίθετο ισχύει: τα ευρείας κλίμακας «οικονομικά θαύματα» λαμβάνουν χώρα, στον 21ο αιώνα, σε συνθήκες βαθιάς ανελευθερίας, δεσποτισμών κάθε μορφής, θεοκρατίας, μαζικών διωγμών «ανεπιθύμητων» από αυταρχικά καθεστώτα, εργασιακές συνθήκες στα πάσης φύσεως sweatshops όπου εργασιακά δικαιώματα πολύ απλά δεν υφίστανται, καθότι «αντιπαραγωγικά».
Σαν να επιστρέψαμε, μετά από μια μεγάλη παράκαμψη που χαρακτηρίστηκε από τον συμβιβασμό του κράτους πρόνοιας, τις μεγάλες κατακτήσεις των εργατικών κινημάτων της Δύσης, την αστικοποίηση της εργατικής τάξης στον «ανοργάνωτο», ασύδοτο, ανθρωποφάγο καπιταλισμό του 19ου αιώνα. Ή σαν να μη φύγαμε τελικά ποτέ απ' αυτόν. Σε σημείο η καταπάτηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η απουσία δημοκρατίας, η στυγνή εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο με μοναδικό γνώμονα το χαμηλού κόστους κέρδος να έχει γίνει κάτι σαν προϋπόθεση για την «οικονομική ανάπτυξη». Γεγονός που θα έπρεπε οπωσδήποτε να δουν και να τους προβληματίσει οι νεοφιλελεύθεροι υπέρμαχοι της ελεύθερης αγοράς. Και να αναρωτηθούν, αν το «αόρατο χέρι» της αγοράς που έλεγε ο Άνταμ Σμιθ, μια από τις μεγάλες, θεμελιώδεις μορφές της νεοφιλελεύθερης σκέψης, απεδείχθη όχι απλώς αόρατο αλλά τραγικά ανύπαρκτο.
*γράφτηκε για την Parallaxi και δημοσιεύτηκε εδώ