Στα κρατητήρια του χρόνου

Σωφρονιστικοί υπάλληλοι των φυλακών Νιγρίτας Σερρών και Μαλανδρίνου όπως και αστυνομικοί διώκονται ποινικά για το κακούργημα του βασανισμού μέχρι θανάτου του Αλβανού κρατούμενου Ιλία Καρέλι. Ο Καρέλι ήταν ο κρατούμενος που προ ημερών μαχαίρωσε, οδηγώντας τον στο θάνατο, τον υπαρχιφύλακα Γιώργο Τσιρώνη για τον οποίο κυκλοφορεί μια επιστολή κρατουμένων των φυλακών Νιγρίτας που τον καταγγέλλει ως βασανιστή. Κανείς βεβαίως δεν μπορεί να γνωρίζει, «κατόπιν εορτής» τι αληθεύει και τι όχι σε τέτοιες καταγγελίες. Και, σίγουρα, ένας νεκρός υπαρχιφύλακας δεν μπορεί να μας μιλήσει, να μας πει. Αλλά ο τρόπος που – σύμφωνα με τον ιατροδικαστή που εξέτασε τη σορό του – ξυλοκοπήθηκε αγρίως μέχρι θανάτου με κλομπ και βασανίστηκε με ηλεκτροσόκ ο Καρέλι δείχνει ότι στις ελληνικές φυλακές, ασχέτως του βίου και της πολιτείας του νεκρού πλέον Τσιρώνη, λειτουργεί ένας συμπαγής, συγκροτημένος μηχανισμός βασανιστηρίων. Βασανιστηρίων βάρβαρων, ξυλοδαρμών και ηλεκτροσόκ, που παραπέμπουν σε άλλες εποχές, που νομίζαμε στην Ελλάδα του 21ου αιώνα ότι τις είχαμε αφήσει για τα καλά πίσω μας. Και πρακτικών που είχαμε μείνει με την εντύπωση ότι αποτελούσαν πλέον μελανές σελίδες στα βιβλία της νεοελληνικής ιστορίας, φρικώδη ενθυμήματα περιόδων που συντηρούσαμε στην ιστορική μνήμη για να μας θυμίζουν πόσο χαμηλά, μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος, εναντίον ενός άλλου ανθρώπου. Πόσο άγρια μπορούν να ξεπηδήσουν, καταπιεσμένα από αιώνες πολιτισμού και κοινωνικών συμβάσεων, αρχέγονα ένστικτα δείχνοντας το προαιώνιο, αποκρουστικό τους πρόσωπο.

Παράλληλα με αυτόν τον μηχανισμό οργανωμένων βασανισμών, ένας άλλος μηχανισμός φαίνεται να βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία στις ελληνικές φυλακές: αυτός της αυτοδικίας. Ο μηχανισμός της ωμής, τυφλής, σαρκοβόρας εκδίκησης που αγνοεί επιδεικτικά την οργανωμένη κοινωνία τριγύρω της, θεσμούς και νομοθετήματα, και επικεντρώνεται στο πρόσωπο του θύματός της. Δυο μηχανισμοί,  που στη συγκεκριμένη περίπτωση λειτούργησαν συνδυαστικά, σε αγαστή συνεργασία. Και αποτελούν όνειδος για μια κοινωνία που θέλει να λέει ότι έχει, στο δικαιϊκό  της σύστημα, προχωρήσει πέραν του Μωσαϊκού Νόμου, του οδόντα αντί οδόντος, του οφθαλμόν αντί οφθαλμού. Ότι έχει επικρατήσει στα χειρότερα, στα πιο τυφλά ένστικτα που για αιώνες οδήγησαν την ανθρωπότητα σε ανείπωτες αιματοχυσίες, τα έχει τιθασεύσει και έχει ασφαλτοστρώσει τον δρόμο προς ένα ανθρωπινότερο αύριο.

Ίσως το χειρότερο με όλα αυτά που συμβαίνουν στα σκοτεινά, απόμερα, δύσοσμα υπόγεια της ελληνικής κοινωνίας που λέγονται φυλακές, να μην είναι τα ίδια τα τεκταινόμενα σε αυτές. Αλλά η πλήρης, ολοκληρωτική, ανελέητη αδιαφορία όσων βρίσκονται μακριά τους, που ούτε τους – μας – ενδιαφέρει τι γίνεται σ’ αυτά, ούτε θέλουμε να ξέρουμε. Ή στις χειρότερες των περιπτώσεων, αντλούμε μια κρυφή χαρά απ’ όσα ανείπωτα λαμβάνουν χώρα εκεί, καταπιεσμένοι και οι ίδιοι από τις υποχρεώσεις του σύγχρονου πολιτισμού. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση, εξίσου ένοχοι με τους βασανιστές-εκδικητές που δρουν ανεξέλεγκτοι στα ανήλιαγα υπόγεια της κοινωνίας μας, από τη στιγμή που και οι μεν και οι δε βυθιζόμαστε στα ίδια σκοτάδια: αυτοί στα σκοτάδια των φυλακών και όσα γίνονται πίσω από κλειστές πόρτες και όλοι οι υπόλοιποι στα σκοτάδια της ηθελημένης άγνοιας, κλείνοντας τα μάτια μπροστά σε εγκλήματα-φαντάσματα που μας έρχονται από πολλούς αιώνες πίσω στην ανθρώπινη ιστορία.

*γράφτηκε για την Parallaxi εδώ