Άσυλο: φτάνει πια!

Το 2009 συμπληρώνονται 35 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας αλλά στην αργοκίνητη Ελλάδα εξακολουθούν να επικρατούν παλαιοαριστεριστικές νοοτροπίες περί του πανεπιστημιακού ασύλου ως στερνής όασης ελευθερίας και περί των πανεπιστημίων ως προπυργίων 'αντίστασης'. Αντίστασης σε τι ακριβώς; Μάλλον στο μέλλον. Με θύματα αυτής της παρατεταμένης κομματικής εισβολής στα πανεπιστήμια που από κοιτίδες των επιστημών και της μάθησης έχουν μετατραπεί σε κομματικά παραμάγαζα και παιδικές χαρές κάθε είδους καταληψιών πριν απ' όλους τους ίδιους τους φοιτητές, καθηγητές και ερευνητές. Αλλά πέραν των κομμάτων, των 'πολιτικοποιημένων' φοιτητών και των διαβρωμένων από μικροπολιτικές επιδιώξεις πανεπιστημίων, υπάρχουν και εφημερίδες όπως η Ελευθεροτυπία, η οποία στην κυριακάτικη έκδοσή της προειδοποιεί τους ανυποψίαστους αναγνώστες ότι το κακό κράτος αφορμή ψάχνει για κατάλυση του πανεπιστημιακού ασύλου με την επόμενη κατάληψη, και τι θα κάνουμε. Από την άλλη, μια ομολογουμένως φιλοκυβερνητική αλλά κυρίως αξιόπιστη εφημερίδα, η Καθημερινή - και όχι μόνο αυτή -, μιλά σήμερα για τον 'κρανίου τόπο' που άφησαν πίσω τους οι καταληψίες των ΑΕΙ που εγκαταστάθηκαν σε αυτά μετά το θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Και αναρωτιέμαι, ως πότε εφημερίδες όπως η Ελευθεροτυπία, που κατά τα άλλα κόπτονται για την τύχη της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα θα συνεχίζουν αυτή την θλιβερή προπαγάνδα σε βάρος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και της επιστημονικής έρευνας; Πόσα ακόμη επιστημονικά εργαστήρια χρειάζεται να καταστραφούν για να αλλάξει ρότα η Ελευθεροτυπία και όλοι αυτοί που, ελαφρά τη καρδία, θεωρούν το πανεπιστημιακό άσυλο κορωνίδα της δημοκρατίας μας - και δεν βλέπουν ότι αντιθέτως αποτελεί κορωνίδα της οπισθοδρόμησης και της αποτελμάτωσης; Ως πότε θα βαφτίζονται ανέξοδα 'δεξιοί' όσοι κουράστηκαν να βλέπουν να πληγώνεται στην καρδιά της η ήδη πληγωμένη ελληνική ανώτατη εκπαίδευση με καταστροφικές καταλήψεις, την ίδια στιγμή που κάποιοι οι οποίοι αυτοπαρασημοφορήθηκαν ως 'αριστεροί' 'προειδοποιούν' ενάντια στην κατάργηση ενός ξεπερασμένου και πεπαλαιωμένου θεσμού; Και γιατί το κάνουν αυτό; Μήπως φοβούνται ότι αυτό θα σήμαινε και τη δική τους κατάργηση, ότι θ' αναγκάζονταν να συνειδητοποιήσουν ότι ζουν σε περασμένες δεκαετίες; Αν ναι, ας το συνειδητοποιήσουν μια ώρα αρχύτερα. Θα ήταν καλό για όλους μας.

Mήπως ήρθε η ώρα ο υπουργός Περιβάλλοντος να... αλλάξει περιβάλλον;

Μαθαίνω από τις εφημερίδες ότι ο αναμενόμενος εντός των προσεχών ημερών κυβερνητικός ανασχηματισμός θα αφήσει ανέπαφο τον πρώτο κατά τη γνώμη μου υπουργό που θα έπρεπε να αντικατασταθεί. Μιλάω βεβαίως για τον γηραιό υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (κάπως έτσι μπορεί να βλέπει το υπουργείο χωρίς τα γυαλιά του) κύριο Σουφλιά. Μου φαίνεται αδιανόητο, εν έτει 2008, να έχουμε για υπουργό Περιβάλλοντος έναν άνθρωπο που λόγω ηλικίας και προβλημάτων υγείας - όπως δηλώνει ο ίδιος - δεν έχει παραβρεθεί σε καμία διεθνή περιβαλλοντική διάσκεψη. Αλλά δεν έχει συμμετάσχει ούτε στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής - άραγε σ' αυτές τι είδους προβλήματα υγείας τον εμποδίζουν να πάει; Επιπλέον, ως υπουργός, έχει - αναγκαστεί να - μιλήσει μόνο μια φορά για την περιβαλλοντική πολιτική, κατόπιν αιτήματος βουλευτών. Και μιλάμε για ένα υπουργείο που έχει να αντιμετωπίσει - και θα μπορούσε να το είχε κάνει δημιουργικά - παγκόσμιας εμβέλειας προκλήσεις όπως οι κλιματικές αλλαγές, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η οικολογική διαχείριση των απορριμμάτων, η προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας. Στον αντίποδα της Ελλάδας και του κύριου Σουφλιά βρίσκεται μια άλλη μικρή χώρα, η Δανία, που το 1973 ήταν η πιο εξαρτημένη ενεργειακά χώρα παγκοσμίως αλλά σήμερα πρωτοπορεί στην προστασία του περιβάλλοντος, παράγοντας επιπλέον το 1/3 του ηλεκτρισμού της από εγχώριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Προκειμένου να καταφέρουμε να μας αποκαλύψουν οι Δανοί μερικά από τα... περιβαλλοντικά μυστικά τους η κυβέρνηση της Δανίας, ο ΣΚΑΪ και η Καθημερινή διοργάνωσαν πριν πολύ λίγο καιρό στην Αθήνα συνέδριο για τις Κλιματικές Αλλαγές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στο συνέδριο συμμετείχε ο... γιος του κύριου Σουφλιά, ο μόλις 32 ετών υπουργός Περιβάλλοντος της Δανίας Tρολς Λουντ Πούλσεν αλλά όχι και ο... Έλληνας πατέρας του. Δυστυχώς, για μια ακόμη φορά, ο Έλληνας υπουργός δεν μπόρεσε να παραβρεθεί - είπαμε, λόγοι υγείας. Άραγε τι εικόνα έχουν σήμερα οι πρωτοπόροι στις περιβαλλοντικές πολιτικές Δανοί για την πτωχή πλην τίμια (;) Ελλάδα;

Η Ελλάδα είναι μια υπέροχη χώρα και είμαι χαρούμενος που βρίσκομαι στη χώρα σας, καθώς 6 με 7% των Δανών επισκέπτεται την Ελλάδα για τις διακοπές τους κάθε χρόνο. Η Ελλάδα όμως είναι και μια χώρα που απειλείται από την ρύπανση. Έχετε σοβαρά προβλήματα στην διαχείριση των απορριμμάτων, η βιομηχανία σας μολύνει, και η υψηλή κατανάλωση ενέργειας επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον… Η Ελλάδα θα πρέπει λοιπόν να δράσει σε κυβερνητικό και τοπικό επίπεδο, στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα ώστε να καλλιεργήσει περιβαλλοντική συνείδηση… Έχετε κάθε δυνατότητα να εκμεταλλευτείτε τον άνεμο, τον ήλιο, η Ελλάδα έχει 300 ήμερες ηλιοφάνειας τον χρόνο, έχετε μεγάλες δυνατότητες… Ελπίζω η ελληνική κυβέρνηση και οι Έλληνες να δείτε σοβαρά την πρόκληση, να εκμεταλλευτείτε αυτές τις δυνατότητες για την παραγωγή καθαρής ενέργειας, και να έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα…

Τάδε έφη ο Δανός Πρέσβης στην Ελλάδα, κύριος Τομ Νόρινγκ. Ακούτε, κύριε Σουφλιά;

Το μονοπώλιο της ατιμώρητης βίας

Πάμπολλες φορές είδα τον μήνα αυτό σε τηλεοράσεις, εφημερίδες, blogs να κουβεντιάζονται τα βίαια επεισόδια που για δυο ή και τρεις εβδομάδες κυριάρχησαν όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Πολλοί μιλούσαν για τους 'γνωστούς αγνώστους' ή τους 'κουκουλοφόρους', ψάχνοντας να βρουν τι προσπαθούσαν να καταφέρουν αυτοί οι άνθρωποι καίγοντας, σπάζοντας και λεηλατώντας. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό μας έρχεται απευθείας ή έστω διά της τεθλασμένης από τον μεγάλο Γερμανό διανοητή Μαξ Βέμπερ. Κατά τον Βέμπερ, το σύγχρονο κράτος ορίζεται βάσει του ότι διαθέτει το μονοπώλιο της - νόμιμης - χρήσης βίας. Με άλλα λόγια, αν μια οντότητα μονοπωλεί το δικαίωμα και τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί νόμιμα βία, μπορούμε και να τη βαφτίσουμε κράτος. Αυτό ακριβώς το κρατικό μονοπώλιο νομίζω ότι επιχείρησαν να αμφισβητήσουν και να σπάσουν οι άνθρωποι αυτοί - οι 'κουκουλοφόροι' των τηλεοπτικών μας πλάνων. Κι αυτό τους το εγχείρημα μου φαίνεται ολίγον τι προβληματικό. Αν μόνη τους φιλοδοξία ήταν να καταφέρουν να αποκτήσουν ένα ολόδικό τους μονοπώλιο επί του σπασίματος βιτρινών ή εμπρησμού αυτοκινήτων, αν αυτοί οι ίδιοι ή κάποιοι άλλοι κάθε 17η Νοέμβρη επιβεβαιώνουν πανηγυρικά το μονοπωλιακό τους δικαίωμα να ταμπουρώνονται στο Πολυτεχνείο προκειμένου να σπάνε και να καίνε ατιμώρητα αυτοκίνητα και καταστήματα, αν νομίζουν ότι αμφισβήτηση σημαίνει αντικατάσταση ενός μονοπωλίου από ένα ή περισσότερα μικρότερα, γελιώνται. Αν φιλοδοξούν να γίνουν οι μόνοι πλην του κράτους που μονοπωλούν το δικαίωμα της - όχι νόμιμης αλλά ανεκτής από το κράτος - άσκησης βίας, τότε νομίζω ότι αυτοί οι άνθρωποι αποδεικνύονται χειρότεροι απ' τους χειρότερους εχθρούς τους. Αποδεικνύονται πιο αστυνομικοί απ' τους αστυνομικούς, πιο ειδικοί φρουροί και απ' τους ίδιους τους ειδικούς φρουρούς. Και κάνουν τα βίαια επεισόδια που σφράγισαν αυτόν τον Δεκέμβρη να μοιάζουν με εμφύλιο πόλεμο μεταξύ του κατόχου του μονοπωλίου άσκησης νόμιμης βίας - του κράτους - και των εαυτών τους, δηλαδή του πρώτου τη τάξει διεκδικητή αυτού του θλιβερού μονοπωλίου.

Η ΕΡΤ επί προεδρίας Αϊζενχάουερ

Πριν λίγο καιρό ο Πρόεδρος της ΕΡΤ κύριος Παναγόπουλος γινόταν έξω φρενών με τη συμβολική κατάληψη ενός στούντιο για ένα λεπτό, την ώρα της προβολής ομιλίας του πρωθυπουργού: μια 'κατάληψη' η οποία αν μη τι άλλο, καλώντας με το πανό της τους τηλεθεατές να σταματήσουν να βλέπουν τηλεόραση, νομίζω πρωτοτύπησε. Αντιθέτως, ο κύριος Πρόεδρος δε φαίνεται να έχει κανένα πρόβλημα με μια άλλη κατάληψη: τη διόλου πρωτότυπη κατάληψη διαρκείας της κρατικής τηλεόρασης από τις αδελφές Μαγγίρα. Τις είδα χθες το βράδυ να παρουσιάζουν το σόου τους, τραγουδώντας αμερικάνικα χριστουγεννιάτικα τραγουδάκια. Και μου φάνηκε σα να γύρισαν τα χρόνια πίσω, σα να βρισκόμουν κάπου στις Ηνωμένες Πολιτείες της δεκαετίας του '50 επί Προέδρου Αϊζενχάουερ και όχι στην Ελλάδα του 2008. Βεβαίως, μπορεί στον Πρόεδρο της ΕΡΤ να αρέσουν οι αδελφές Μπρόγιερ, οι αδελφές Καλουτά, οι αδελφές Τατά ή οι αδελφές Μαγγίρα. Και μπορούμε ακόμη να τις υφιστάμεθα αδιαμαρτύρητα και όλοι οι υπόλοιποι, αφού τις κάνει κέφι. Αποδεχόμενοι το ότι και η ΝΕΤ, αν και ξεκίνησε αλλιώς, μετατρέπεται κι αυτή σιγά-σιγά σε 'ψυχαγωγικό' κανάλι και μας σερβίρει ανήμερα Χριστούγεννα τις αδελφές Μαγγίρα με τα καλά τους για να ξεφαντώσουμε α λα αμερικέν. Όταν όμως ο κύριος Πρόεδρος της ΕΡΤ απ' τη μια καταδικάζει απροκάλυπτα τη συμβολική κατάληψη ενός στούντιο διότι οι 'καταληψίες' στερούνταν 'κοινωνικής εκπροσώπησης' - αντιπροσώπευαν δηλαδή τους εαυτούς τους και όχι κάποιο κόμμα ή κάποια οργάνωση - και απ' την άλλη δεν καταδικάζει την κατάληψη διαρκείας της κρατικής τηλεόρασης από την ευκολία, την ασημαντότητα και τη σόου μπιζ προκαλεί. Προκαλεί απορία, ερωτηματικά και εσωτερική αγανάκτηση. Και υποτιμά για μια ακόμη φορά τη νοημοσύνη όλων μας.

Να είστε εκεί κύριε Νικοπολίδη

Ο διορισμός του τερματοφύλακα Αντώνη Νικοπολίδη σε θέση κηπουρού στον Δήμο Κηφισιάς προκαλεί κάποια εύλογα, νομίζω, ερωτήματα. Γιατί τιμητική αργομισθία σε έναν άνθρωπο που κατά πάσα πιθανότητα δεν τη χρειάζεται, μια και ως διάσημος ποδοσφαιριστής θα έχει ήδη φροντίσει να βάλει στην άκρη μεγάλα χρηματικά ποσά για τα γεράματα; Και μάλιστα τη στιγμή που η ανεργία αυξάνεται ραγδαία και χιλιάδες άνθρωποι που έχουν άμεσα ανάγκη από οιαδήποτε εργασία με πτυχία και μεταπτυχιακά, με οικογένειες και παιδιά αλλά χωρίς εκατομμύρια στην τράπεζα παραμένουν άνεργοι; Άραγε, θα εργαστεί ποτέ ο άνθρωπος αυτός ως κηπουρός στον Δήμο Κηφισιάς, όπου διορίστηκε «ως διακριθείς αθλητής»; Και γιατί η τιμητική αργομισθία δεν προσφέρθηκε ποτέ σε παλαίμαχους ηθοποιούς και σκηνοθέτες ή σε διακριθέντες καλλιτέχνες, συγγραφείς, επιστήμονες, διανοητές; Στην Ελλάδα, μόνο οι διακρίσεις στο ποδόσφαιρο και στον αθλητισμό των εργαστηριακά κατασκευασμένων επιδόσεων χαρίζουν προνομιακή μεταχείριση και τιμούνται από την πολιτεία;

Η περίπτωσή του μου θύμισε μια αξέχαστη ταινία με τον Πίτερ Σέλερς, το Να είστε εκεί κύριε Τσανς. Στην ταινία, ένας απλοϊκός κηπουρός, μετά το θάνατο του αφεντικού του αναγκάζεται να βγει στη ζωή την οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή έβλεπε μόνο από την τηλεόραση, μια και δεν είχε βγει ποτέ από τον κήπο του. Όμως, μετά από σειρά τυχαίων περιστατικών, αυτός ο απλοϊκός και άσχετος άνθρωπος αναδεικνύεται σε μεγάλη προσωπικότητα της αμερικανικής πολιτικής - σε μια πολιτική Πυθία. Κάπως έτσι και με τον κύριο Νικοπολίδη, που επιπλέον, ούτε απλοϊκός ούτε άσχετος μοιάζει: θα του πρότεινα να ΠΑΕΙ να αναλάβει τα καθήκοντα του κηπουρού και ποιος ξέρει, ίσως αύριο-μεθαύριο αναδειχθεί κι αυτός, όπως ο συνάδελφός του κύριος Τσανς, σε κορυφαία προσωπικότητα της πολιτικής μας ζωής. Άλλωστε, σε τι υπολείπεται του Αντιπροέδρου της Βουλής των Ελλήνων και σεξοθεραπευτή Βαΐτση Αποστολάτου, της Έλενας Ράπτη, της Κατερίνας Παπακώστα και τόσων άλλων λαμπρών αστέρων του κομματικού και πολιτικού μας στερεώματος;

Ήμουν κι εγώ κακός μαθητής

Τις τελευταίες μέρες, το απολογητικό υπόμνημα του κατηγορούμενου για το φόνο του 16χρονου Αλέξη αστυνομικού με έκανε και εξακολουθεί να με κάνει να νιώθω εξαιρετικά τυχερός, με όσα καταλογίζει στον 16χρονο. Βλέπετε, κι εγώ στην ηλικία του Αλέξη δεν ήμουν ιδιαίτερα καλός μαθητής, ούτε πολυγούσταρα το σχολείο. Μάλιστα, είχα κι εγώ αλλάξει σχολεία και επιδείκνυα σε καραμπινάτη θα έλεγα έκταση αυτό που ο κατηγορούμενος αποκάλεσε νομίζω 'αποκλίνουσα συμπεριφορά'. Πολλές φορές κλεινόμουν στον εαυτό μου και εν γένει δε γούσταρα το σύμπαν στο οποίο αναγκαζόμουν να μεγαλώνω, αναζητώντας διαρκώς καινούργιους τρόπους να το δείξω αυτό. Όπως δηλαδή αντιληφθήκατε δεν καθόμουν καθόλου φρόνιμος. Έκανα κι εγώ μεγαλύτερες ή μικρότερες αταξίες και με τίποτα δεν επιδείκνυα την 'αναμενόμενη προσωπικότητα και συμπεριφορά ενός 16χρονου', στην οποία αναφέρεται στο απολογητικό του υπόμνημα ο κατηγορούμενος αστυνομικός. Ή μάλλον επιδείκνυα την πλέον αναμενόμενη από έναν έφηβο συμπεριφορά: συμπεριφορά τσαντίλας, αμφισβήτησης και σύγκρουσης με όσα και όσους καθημερινά του τη σπάνε. Διότι αν με ρωτήσετε, αυτή ακριβώς η συμπεριφορά ανέμενεται νομίζω από έναν έφηβο. Νιώθω λοιπόν τυχερός που σήμερα ζω, μια και απ' ό,τι φαίνεται την σήμερον ημέρα αν ένας έφηβος συμπεριφέρεται σαν έφηβος, κινδυνεύει. Αν δηλαδή δε συμπεριφέρεται σαν λοβοτομημένος έφηβος, όπως ο εν λόγω αστυνομικός στο απολογητικό του υπόμνημα φαίνεται να επιθυμεί, μπορεί και να χάσει τη ζωή του ένα Σάββατο βράδυ στα Εξάρχεια. Από μια ηλίθια σφαίρα ενός συνομήλικού μου ανθρώπου που απορώ αν υπήρξε ποτέ έφηβος.

Legitimation crisis

Ή αλλιώς κρίση νομιμοποίησης. Πρόκειται για μια κρίση που έχει χτυπήσει την ελληνική κοινωνία τουλάχιστον από τη δεκαετία του '90. Τι σημαίνει; Ότι θεσμοί, δημόσια πρόσωπα, κρατικές εξουσίες, επιχειρήσεις, τράπεζες, έχουν απωλέσει, έναντι των πολιτών, τη νομιμοποίηση της δύναμής τους. Η Ελλάδα, πέραν του οικονομικού της ελλείμματος, πέραν και του πολιτιστικού ελλείμματος για το οποίο μίλησα παλιότερα, αντιμετωπίζει, με τους θεσμούς και τις δομές άσκησης εξουσίας ένα ακόμη έλλειμμα: ένα έλλειμμα νομιμοποίησης. Θαμμένη κάτω από ένα βουνό διαρκώς καινούργιων σκανδάλων, αποκαλύψεων για διαφθορά και διαπλοκή, ανικανότητας εκ μέρους της κυβέρνησης διαχείρισης κρίσεων και αντιμετώπισης των άλλων ελλειμμάτων, ανθρωποφαγικής κερδοφορίας τραπεζών, η νομιμοποίηση όχι μόνο της σημερινής κυβέρνησης αλλά και σύσσωμου του κομματικού και χρηματοπιστωτικού στερεώματος περνάει βαθιά κρίση. Πλέον, οι πολίτες, αηδιασμένοι και απαυδησμένοι δεν αναγνωρίζουν σε κυβέρνηση και κόμματα, τράπεζες, θεσμούς και κρατικές υπηρεσίες, αστυνομία και δικαιοσύνη το δικαίωμα να εξουσιάζουν και να επηρεάζουν τις ζωές τους. Σε ακραίες περιπτώσεις, δεν τους αναγνωρίζουν καν το δικαίωμα ύπαρξης. Αποκαλύπτεται μπροστά τους ένα τεράστιο, σάπιο οικοδόμημα διαπλεκόμενων μεταξύ τους και διεφθαρμένων εξουσιών: κρατικών υπηρεσιών, κυβερνητικών λειτουργών, ιερομόναχων, επιχειρηματιών, λειτουργών της δικαιοσύνης, τραπεζιτών, αστυνομικών. Όσο περισσότερο αποδεικνύεται ότι όλοι αυτοί και πολλοί ακόμη παρατρεχάμενοι και παραστεκάμενοι αποτελούν κομμάτια του ίδιου, του ενός και του αυτού αποκρουστικού παζλ, τόσο μεγαλώνει το έλλειμμα νομιμοποίησης.

Πώς θα επανακτήσουν τη νομιμοποίησή τους κυβέρνηση και κόμματα, τράπεζες, αστυνομία; Ερχόμενοι κοντά στον πολίτη, επενδύοντας όχι στην ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των μετοχών τους στο χρηματιστήριο της ωμής δύναμης και της εξουσίας αλλά στην αύξηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο πρόσωπό τους. Χωρίς θεατρινισμούς, υποκρισίες και καιροσκοπισμούς. Αν δεν ξεκινήσουν από αύριο κιόλας σ' αυτή τη νέα κατεύθυνση, έρχονται τα χειρότερα. Και τότε, τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας θα μοιάζουν πταίσματα μπροστά τους.

Οι γνωστοί άγνωστοι

Χτες βράδυ μπήκα σ' ένα τραμ. Ύστερα από λίγο μπήκαν, κάπως αναστατωμένες και δυο νεαρές κοπέλες, πάνω-κάτω στην ηλικία του δολοφονημένου Αλέξη. Ξεκινώντας το τραμ, μια μεσήλικη γυναίκα με κουρασμένο πρόσωπο είπε δυνατά 'αν αυτοί τα σπάνε και θέλουν ταραχές, εμείς θέλουμε ηρεμία και θα πιάσουμε βρεγμένη σανίδα να τους δείξουμε...'. Αμέσως ένα από τα δυο κορίτσια της φώναξε 'δεν τα σπάμε εμείς, η αστυνομία τα κάνει...', κι ένας μεσήλικας άνδρας που καθόταν δίπλα στα κορίτσια άρχισε να λέει 'ε ρε τι γίνεται...' και να μιλάει στα κορίτσια. Ξεκίνησε έτσι στα ξαφνικά μια κουβέντα μεταξύ τους, μεταξύ του άνδρα, της γυναίκας και των κοριτσιών, στην οποία για λίγο συμμετείχα κι εγώ. Οι υπόλοιποι επιβάτες περιορίστηκαν να ρίχνουν κλεφτές ματιές, σαν μικρά παιδιά που μπροστά σ' έναν αναπάντεχο πειρασμό δεν ξέρουν τι να κάνουν: να ορμήξουν ή να συγκρατηθούν, ενθυμούμενα τους καλούς τους τρόπους; Και μένουν να κοιτάνε.

Αυτό το χτεσινοβραδυνό συμβάν μ' έκανε να συνειδητοποιήσω ότι τελικά οι γνωστοί άγνωστοι δεν ήταν αυτοί που έβλεπα τόσες μέρες στις τηλεοράσεις, με τις κουκούλες, να σπάνε βιτρίνες καταστημάτων και να πετάνε βόμβες μολότοφ. Οι γνωστοί άγνωστοι της ζωής μου ήταν αυτοί οι άνθρωποι χτες στο τραμ. Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα, αν όταν μπαίναμε στα τραμ αντί να κοιτάμε το υπερπέραν, μιλάγαμε με τους διπλανούς μας; Αν βγάζαμε τις κουκούλες; Νομίζω πολύ.

Σα να μην πέρασε μια μέρα

Η χτεσινή δολοφονία του 15χρονου μαθητή με έκανε να θυμηθώ έναν συνομήλικό μου, που αν ζούσε σήμερα θα ήταν 38 ετών. Πριν 23 χρόνια, στη διάρκεια διαδηλώσεων για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου ένας άλλος δεκαπεντάχρονος, ο Μιχάλης Καλτεζάς δέχτηκε, τρέχοντας με άλλους νεαρούς, μια σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Από εκείνη τη στιγμή και ύστερα, οι εξελίξεις ήταν πανομοιότυπες με τις χτεσινές. Τα κυβερνητικά πρόσωπα κάπως μακρινά πια, αλλά τόσο οικεία. Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Μένιος Κουτσόγιωργας υπέβαλλε τότε την παραίτησή του, για 'λόγους ευθιξίας' υποθέτω, η οποία δεν έγινε δεκτή από τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου. Το ίδιο ακριβώς έκανε χτες και ο σημερινός υπουργός Εσωτερικών Προκόπης Παυλόπουλος. Υπέβαλλε την παραίτησή του για 'λόγους ευθιξίας', η οποία δεν έγινε δεκτή από τον πρωθυπουργό. Δεν ξέρω σ' εσάς, αλλά εμένα αυτές οι παραιτήσεις για 'λόγους ευθιξίας' μου φαίνονταν πάντα απίστευτα θεατρικές. Καταρχάς αν η ανθρώπινη ευαισθησία του όποιου υπουργού θιγόταν από ένα τέτοιο τρομερό συμβάν δε θα επιδιδόταν σε ένα χείμαρρο δηλώσεων αλλά θα κινούνταν σιωπηλά, αποτελεσματικά και στην πράξη, μακριά από κάμερες, μικρόφωνα και συνεντεύξεις ούτως ώστε να διαπιστώσει τι έγινε, ποιοι έφταιγαν, πώς μπορεί να δράσει. Και ΑΦΟΥ είχε πετύχει κάποια πράγματα, ΑΦΟΥ είχε βρει κάποια άκρη, ΑΦΟΥ είχε κάνει ό, τι περνούσε από το χέρι του ΤΟΤΕ θα μπορούσε να βγει - μετά από ημέρες, εβδομάδες ή και μήνες - στις τηλεοράσεις και να δηλώσει τι έκανε, ποιοι και πως τιμωρήθηκαν, τι είδους αλλαγές έγιναν ή γίνονται στην ελληνική αστυνομία. Αν το είχε κάνει αυτό ο Μένιος Κουτσόγιωργας πριν 23 χρόνια, ίσως να μη συνέβαιναν όσα συνέβησαν χτες. Αν το έκανε χτες ο Προκόπης Παυλόπουλος, ίσως αυτή να ήταν η τελευταία φορά που γινόμαστε μάρτυρες ενός τέτοιου πράγματος. Αλλά, 23 χρόνια μετά, οι υπουργοί παραμένουν εύθικτοι, σαν κακομαθημένα παιδιά που κάποιος τα πείραξε και, έτοιμα να βάλουν τα κλάματα σπεύδουν να δηλώσουν την ευθιξία τους στον πρωθυπουργό, ο οποίος σπεύδει με τη σειρά του να τα καθησυχάσει, μη αποδεχόμενος τις παραιτήσεις τους. Και το θέατρο του παραλόγου συνεχίζεται.