Populism

Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται, στις πολιτικές επιστήμες, για να περιγράψει κυρίως λατινοαμερικανικά πολιτικά καθεστώτα. Τα καθεστώτα αυτά χαρακτηρίζονται από την έντονη, χαρακτηριστική, κυριαρχική παρουσία ‘χαρισματικών’ ηγετών, που με την προσωπική τους ακτινοβολία και επιρροή στα πλήθη χαράζουν ή εφαρμόζουν πολιτικές, δημιουργούν και εγκαθιδρύουν ιδεολογίες εντελώς δικής τους έμπνευσης, ξεκινούν μια προσωπική πορεία στο δημόσιο βίο που κληρονομείται και συνεχίζεται από γιους, ανιψιούς, εγγόνια. Σε αυτά τα θορυβώδη, τρικυμιώδη, ασταθή πολιτικά καθεστώτα όλα τα μεγάλα κόμματα απευθύνονται με την παραμικρή ευκαιρία στο ‘λαό’ at large, χωρίς διακρίσεις ή στόχευση σε συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών ή ψηφοφόρων. Όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα υπόσχονται, ανεξαρτήτως της ιδεολογικής τους προέλευσης, να στηρίξουν και να συνδράμουν τους μικρομεσαίους και αναξιοπαθούντες, τιμωρώντας ταυτόχρονα τους όποιους πλούσιους. Οι πολιτικοί ταγοί προεκλογικά αρέσκονται να διοργανώνουν μεγάλες, θεαματικές συγκεντρώσεις, στις οποίες απευθύνονται στα αλαλάζοντα πλήθη οπαδών του κόμματός τους και κυρίως των ίδιων προσωπικά με τρόπο στομφώδη, ενθουσιώδη, φωνακλάδικο, δημεγερτικό. Εν ολίγοις στα καθεστώτα αυτά οι πολίτες δεν υπάρχουν ως πολίτες στην κυριαρχούσα ρητορική πολιτικών και κομμάτων αλλά ως ‘λαός’, ενθαρρύνονται να λειτουργούν όχι σκεπτόμενοι αλλά με συναισθηματική αφοσίωση στον ένα ή στον άλλο πολιτικό, να ψηφίζουν όχι βάσει των προτεινόμενων προγραμμάτων των κομμάτων αλλά ανάλογα με το ποιος πολιτικός αρχηγός τους έχει συνταράξει βαθύτερα με την προσωπικότητά του. Πολλές φορές μάλιστα καθεστώτα όπως αυτά δεν συναντώνται μόνο στη Λατινική Αμερική αλλά και σε άλλες χώρες, ακόμη και ευρωπαϊκές. Ξέρω μάλιστα μια στην οποία, ιδίως από το ’81 και μετά, οι προαναφερόμενες πρακτικές γνωρίζουν πρωτοφανή άνθιση. Ακόμα και σήμερα. Ακόμα και μια εβδομάδα πριν τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου.