Λίγη ησυχία, παρακαλώ, για καλή χρονιά

Δεν θα ήθελα αυτή η χρονιά να κλείσει με βόμβες. Ούτε με κρίση. Το χειρότερο δεν ήταν καν η κρίση αυτή καθαυτή, αλλά η αντίδραση σ’ αυτή, από όλους όσους ήθελαν να περάσει αλλά να μην τους ακουμπήσει. Από τους οδηγούς της ΕΘΕΛ μέχρι τους φαρμακοποιούς, από τους δημόσιους υπαλλήλους μέχρι τους συμβολαιογράφους. Όλοι αυτοί και πολλοί περισσότεροι θεωρούν εαυτούς θύματα κάποιων άλλων που ‘τα έφαγαν’ (όσο οι ίδιοι έκαναν τι άραγε..;) και κάποιων πολιτικών που οι ίδιοι ψήφισαν. Η φωνακλάδικη ένοχη συνείδηση σύσσωμου του πολιτικού κατεστημένου, που ακούει στο όνομα Θεόδωρος Πάγκαλος, μίλησε σήμερα για τους ‘κοπρίτες’ δημόσιους υπάλληλους που μπήκαν στο δημόσιο με ‘μέσο’. Και είχε δίκιο. Όσο δίκιο θα είχε και ο οιοσδήποτε εκ των κοπριτών να αποκαλέσει τους πολιτικούς ή σωστότερα πολιτικάντηδες, που προκειμένου να φτάσουν στην εξουσία έταζαν και τάζουν, σε ένα ατέρμονο παιχνίδι δημοσίων σχέσεων και υποσχέσεων, λωποδύτες. Και ούτω καθ’ εξής, ad infinitum. Και ad absurdum. Δεν θα ήθελα αυτή η χρονιά να κλείσει με δυσοίωνες προβλέψεις. Ούτε με μαύρα σύννεφα να σκιάζουν τον ορίζοντά μας. Γιατί αυτοί που υποφέρουν περισσότερο, όπως συμβαίνει με τους ασθενείς σε έναν θάλαμο νοσοκομείου, είναι αυτοί που δεν ζητάνε βοήθεια, που δεν ακούγονται, που δεν τους πνίγει το συνδικαλιστικό τους ‘δίκιο’ στα τηλεπαράθυρα, που δεν ανταλλάσουν απειλές και ύβρεις, που δεν κλείνουν το κέντρο της Αθήνας δίνοντας το ‘αγωνιστικό παρόν’. Όσοι βαθιά μέσα τους νιώθουν ένοχοι – πολιτικοί, εργατοπατέρες, ‘κοπρίτες’ του ανωτέρω είδους, ψηφοφόροι και ψηφοθήρες, τηλεδημοσιογράφοι που με γουρλωμένα μάτια ανεβάζουν τη δική τους παράσταση – είναι αυτοί που αναγκάζονται να φωνάξουν, να απειλήσουν, να βρίσουν, νομίζοντας ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο και ως δια μαγείας θα ξορκίσουν τις συλλογικές και ατομικές τους ενοχές. Ας κάνουν, με τη νέα χρονιά, λίγη ησυχία, να αφήσουν όσους σιωπηρά, με αξιοπρέπεια, με την γαλήνη και την ψυχραιμία που χαρίζει μια καθαρή συνείδηση, σπουδάζουν, μεγαλώνουν παιδιά, κάνουν όνειρα, να ζήσουν πιο ανθρώπινα, όπως επιτέλους τους αξίζει. Εύχομαι σε όλους μια καλή και κυρίως χωρίς φωνές, βρυχηθμούς, απειλές, χρονιά.

Στα λευκά

Μετά από μια ομολογουμένως δύσκολη, 'μαύρη' χρονιά, η Αθήνα, μέσα σε μια εκρηκτική, γιορτινή ατμόσφαιρα, ντύθηκε στα λευκά.

Καλή χρονιά σε όλους!

Στο χωριό της αρπαχτής

Σήμερα πήγαμε με τη γυναίκα μου και τη δεκαεφτά μηνών κόρη στο περίφημο Χωριό του Άη Βασίλη που άνοιξε αυτές τις γιορτινές μέρες στον γνωστό για τις αξιόλογες εκδηλώσεις που φιλοξενεί, Μύλο (της Θεσσαλονίκης). Το χωριό στήθηκε υπό την αιγίδα του Γραφείου Νεολαίας της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης και με τη συμμετοχή του ραδιοσταθμού 'Πανόραμα', των νερών Αύρα, της Αμίτα και του 'Αρκτούρου', την Μη Κυβερνητική Οργάνωση για την προστασία της καφέ αρκούδας, του Γιάννη Μπουτάρη. Ο οποίος 'Αρκτούρος' μπορεί να προστατεύει μια χαρά την καφέ αρκούδα, αλλά ο δήμαρχος-ιδρυτής του δεν προστατεύει καθόλου τον καταναλωτή από την εορταστική αισχροκέρδεια. Φτάνοντας, και παρότι η είσοδος ήταν 3 ευρώ ανά άτομο, μας ζητήθηκε να πληρώσουμε 10 ευρώ οικογενειακή είσοδο για τέσσερα άτομα, παρότι παιδιά κάτω των δυο ετών συνήθως δεν πληρώνουν εισόδους και είμασταν μόνο τρεις. Ας είναι όμως. Πληρώνεις και σκέφτεσαι ότι, δε μπορεί, κάποιο αντίκρισμα θα έχουν τα χρήματα που έδωσες. Μπαίνοντας είδαμε έναν σχετικά μικρό χώρο με διάφορα παιχνίδια - καρουζέλ, τρενάκι, βαρκούλες - τα οποία λειτουργούσαν με μάρκες, δυο ευρώ έκαστη. Υπήρχε και ένας Άη Βασίλης με τη σύζυγό του, με τους οποίους μπορούσες να βγεις φωτογραφία, έναντι μόλις 5 ευρώ έκαστη (για να πάρεις κάθε φωτογραφία που έβγαζες). Α, είδαμε κι ένα μικρό παγοδρόμιο, όπου μόλις με 10 ευρώ το άτομο μπορούσες για μιάμιση ώρα να φορέσεις τα παγοπέδιλά σου και να κάνεις 'βόλτες' μπρος-πίσω (δεν είχες και πολλές εναλλακτικές, λόγω μεγέθους της παγοπίστας). Αλήθεια, τα 10 ευρώ της εισόδου τι πλήρωναν; Απολύτως τίποτα! Απλώς σου επέτρεπαν να... μπεις για να συνεχίσεις να πληρώνεις για οτιδήποτε ήθελες να κάνεις σε αυτό το μικρό χριστουγεννιάτικο λούνα παρκ. Α, και να πάρεις φεύγοντας ένα δωράκι για το παιδί σου, ένα 'Junior Pack' σε χάρτινη συσκευασία που απ' έξω έλεγε ότι περιελάμβανε ένα νερό, δυο χυμούς και ένα snack, αλλά ανοίγοντάς το έβρισκες μέσα μόνο δυο μικρούς χυμούς (σε ωραία 'Junior Pack' συσκευασία όμως, μην ξεχνάμε...). Για να μην τα πολυλογώ, νομίζω ότι όλα αυτά απλώς αποτελούν μια αναμενόμενη συνέπεια της παντελούς απουσίας καταναλωτικής συνείδησης στην Ελλάδα, όπως και ενός στοιχειώδους καταναλωτικού κινήματος. Αυτό που οι Άγγλοι λένε value for money και το οποίο όχι μόνο στην Αγγλία αλλά και αλλού, τηρείται σαν αυτονόητο εδώ και δεκαετίες (δηλαδή να παίρνουν αξία τα χρήματά σου), στην Ελλάδα απλώς δεν υπήρξε ποτέ. Ο Έλληνας, εκ κατασκευής 'large' και διακατεχόμενος, θα έλεγα, από μια κρυφοεπαρχιώτικη νοοτροπία, θα ντραπεί να δείξει ότι πέφτει θύμα αισχροκέρδειας, μην τυχόν και κακοχαρακτηριστεί, ή θεωρηθεί 'μίζερος'. Έτσι, αποτελεί το ιδανικό θύμα για όλους αυτούς - ακόμη και δημόσιους φορείς, όπως η Νομαρχία Θεσσαλονίκης ή ΜΚΟ όπως ο 'Αρκτούρος' - που, μέρες που είναι και μέσα σε όλη αυτή την κρίση που έχει γονατίσει πολλές οικογένειες, αντί να προσφέρουν δωρεάν ή με ένα λογικό αντίτιμο τέτοιου είδους ανάσες που εν πάση περιπτώσει δεν κοστίζουν και τόσο, κοιτάνε να στα πάρουν από δέκα μεριές, με τον πιο επιθετικό τρόπο. Και θα τα παίρνουν, όσο σαν καταναλωτές δεν αντιστεκόμαστε, όσο δεν αποκτούμε συνείδηση της δύναμής μας και των επιλογών που μπορούμε και δικαιούμαστε να κάνουμε, αν νιώσουμε ότι μας κοροϊδεύουν - χωρίς να ντρεπόμαστε!

Πώς να μπείτε στο πνεύμα των γιορτών

Παραμονή Χριστουγέννων σήμερα. Και θέλω να ευχηθώ σε όλους καλά Χριστούγεννα, όπως μου είπαν δυο χαριτωμένα κοριτσάκια που μόλις τους άνοιξα να πουν τα κάλαντα. Οι ευχές από το στόμα ενός παιδιού έχουν νομίζω άλλη γλυκύτητα, άλλη χάρη. Και πιστεύω ότι πιάνουν! Μάλλον, εύχομαι να πιάνουν. Διότι κάπως δυσκολεύομαι να μπω στο πνεύμα των ημερών. 'Ισως να φταίνε οι κακές μου συνήθειες. Δυο τέτοιες κακές συνήθειες, που θα σας συμβούλευα να αποφύγετε, είναι να βλέπετε τηλεόραση και να ταξιδεύετε, ιδίως στην εθνική οδό. Γιατί; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:

Πριν λίγες μέρες άνοιξα το πρωί την τηλεόραση και είδα τον εκπρόσωπο των εργαζομένων στα μέσα μαζικής μεταφοράς - ξέρετε, αυτά που τόσες μέρες ταλαιπωρούν την Αθήνα και πολύ κοσμάκη με τις απεργίες. Τον πέτυχα να ωρύεται επειδή, λέει, η κυβέρνηση θέλει να τους μειώσει τους μισθούς από - όπως ακριβώς είπε - 1.500 ευρώ το μήνα σε 1.100. Και αναρωτιόταν: 'μα μπορεί κανείς να ζήσει με 1.100 ευρώ;'. Επειδή όλως τυχαίως με τόσα ακριβώς ζω, εκείνη τη στιγμή ομολογώ ότι κάτι με έπιασε. Κάτι όχι και τόσο ευχάριστο, όχι τόσο γιορτινό. Όχι τόσο επειδή αυτός ο τύπος παρότι λιγότερο μορφωμένος από μένα και πολλούς άλλους που ξέρω και που ζούνε ούτε καν με 1.100 ευρώ αλλά με λιγότερα, έβγαινε στην τηλεόραση πνιγμένος από ένα τέτοιο 'δίκιο' και φώναζε, ταλαιπωρώντας και χιλιάδες κακομοίρηδες με απεργίες που στηρίζονταν σε τέτοιου είδους αιτήματα. Περισσότερο έπαθα ό, τι έπαθα επειδή σα να συνειδητοποίησα ξαφνικά πολλά που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχα συνειδητοποιήσει. Ακούγοντάς τον σαν να μου αποκαλύφθηκε μια κατάσταση που μέχρι να τον ακούσω δεν με πολυενδιέφερε, ούτε με πολυαπασχολούσε. Και το χειρότερο; Παρόλα αυτά, παρόλη την 'αφύπνισή' μου, δεν μπορούσα να κάνω απολύτως τίποτα! Ή μάλλον μπορούσα. Να φύγω. Την ίδια λοιπόν μέρα ταξίδευα, για Θεσσαλονίκη (και εδώ ερχόμαστε στην έταιρη κακή συνήθεια).

Αποφάσισα να πάω οδικώς. Υπολόγισα, όμως, χωρίς τους ληστές της εθνικής οδού. Αν πριν με την τηλεόραση είδα καλύτερα κάποια πράγματα, κινούμενος στην εθνική είδα γιατί ζω στη χώρα μυθικών ληστών όπως ο Σίνης ο Πιτυοκάμπτης, ο Σκίρωνας, ο Περιφήτης και άλλοι που βρήκαν το μπελά τους όταν ήρθαν αντιμέτωποι με το Θησέα. Δυστυχώς, την σήμερον ημέρα Θησέες δεν υπάρχουν. Υπάρχει όμως ο ληστής που λέγεται 'Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου ΑΕ', που έχει στήσει τις ενέδρες του όχι με ρόπαλα ή ρίχνοντας τους διαβάτες στο γκρεμό για να τους φάει μια γιγάντια χελώνα, αλλά με έναν λιγότερο ευφάνταστο πλην αποτελεσματικότατο τρόπο: στήνοντας κάτι τεράστιες ταμπέλες που λένε 'προσοχή μπάρες', και όντως τοποθετώντας μπάρες που δεν επιτρέπουν να περάσει οδηγός που δεν έχει πληρώσει. Και είναι και συχνές οι άτιμες. Σε διάστημα περίπου μιάμισης ώρας, από λίγο πριν τα Τέμπη μέχρι την Κατερίνη, είχα πληρώσει πέντε ή έξι φορές διόδια. Δηλαδή πλήρωνα κάθε δεκαπέντε ή είκοσι λεπτά. Από κάποια στιγμή και ύστερα ένιωθα, ανεβαίνοντας από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη, σαν Άγιος Βασίλης που μοίραζε δεξιά και αριστερά χρήματα, πότε στα πρατήρια που πουλούσαν 1.73 το λίτρο την αμόλυβδη και πότε στα ληστροδιόδια, που αυτά ήταν και υποχρεωτικά. Κάποια στιγμή μου σώθηκαν τα λεφτά και η υπάλληλος των τελευταίων διοδίων δέχτηκε κάτι λεπτά λιγότερα από όσα απαιτούνταν. Αν μη τι άλλο, σε αντίθεση με τους μυθικούς ληστές, που αν δεν έπαιρναν το ακριβές αντίτιμο μπορεί να σε έσχιζαν δένοντάς σε ανάμεσα σε δυο πεύκα, η 'Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου ΑΕ' δείχνει μια κάποια ελαστικότητα. Γι' αυτό σας λέω. 'Αλλαξαν οι καιροί! Μπορεί σ' αυτή τη μυθική χώρα να αλλάζουν κάπως αργά η αλήθεια, να παίρνει κάποιες χιλιάδες χρόνια, αλλά να μην είμαστε βιαστικοί. Καλές γιορτές!

Ματαρόα, 65 χρόνια μετά...

Ξεφυλλίζοντας τις εφημερίδες έπεσα σήμερα πάνω σε μια αφήγηση, άλλου ύφους από τις τρέχουσες και συνηθισμένες. Μιλούσε η Νέλλη Ανδρικοπούλου για τη φυγή της από την Ελλάδα μαζί με άλλους προικισμένους νέους της εποχής – τον Κορνήλιο Καστοριάδη, τον Κώστα Αξελό, το Νίκο Σβορώνο – με το θρυλικό πλέον Ματαρόα, το πλοίο της μεγάλης φυγής για όλα αυτά τα ταλαντούχα πλάσματα από την πληγωμένη προεμφυλιακή Ελλάδα, την 22 Δεκεμβρίου του 1945. Ήταν τέτοιες μέρες, που η ελίτ της διανόησης, της επιστήμης, των τεχνών, μπάρκαραν, υπότροφοι του Γαλλικού Ινστιτούτου, για το Παρίσι, ώστε να μπορέσουν εκεί να ανοίξουν φτερά που δεν τους άφηνε η πατρίδα να απλώσουν. Ορισμένοι ανάμεσά τους πράγματι άνθισαν, με την ευκαιρία που τους δόθηκε να βγουν από τη στενόκαρδη και στενάχωρη Ελλάδα των προεόρτιων του εμφυλίου. Και αναδείχτηκαν, όπως συνέβη με τον Κορνήλιο Καστοριάδη, σε μεγάλες μορφές όχι μόνο της ευρωπαϊκής αλλά και της παγκόσμιας διανόησης, αφήνοντας πίσω τους – πάνε ήδη 13 χρόνια από το θάνατό του, τέτοιες μέρες του 1997 – στοχασμούς και προβληματισμούς που όχι μόνο έμειναν αναλλοίωτοι στο χρόνο αλλά γίνονται ολοένα και πιο επίκαιροι, πιο σημερινοί. ‘Ήταν μια κατάσταση αδιέξοδη’, αφηγείται η εικαστικός, μεταφέροντάς μας αργά και νοητά στο σήμερα που, δυστυχώς, δεν διαφέρει και πολύ από το τότε στα μεγάλα αδιέξοδά του. ‘Ήμασταν νέοι άνθρωποι και δεν θέλαμε η ζωή μας να πάει πεταμένη. Ξέρετε, το πιο σπουδαίο πράγμα σε έναν λαό είναι να μη χαθούν τα νιάτα...’, λέει και δε μπορεί να μη γίνει η σύγκριση με τα σημερινά νιάτα των 700 ευρώ, τα νιάτα των πτυχίων που ρίχνονται στο μεγάλο χωνευτήρι της απειλής της ανεργίας. Αναμφίβολα ούτε οι σημερινοί νέοι, τουλάχιστο οι καλύτεροι ανάμεσά τους, θέλουν η ζωή τους να πάει πεταμένη. Δίνουν έναν μεγάλο, άνισο αγώνα τις δύσκολες ώρες, για να την ανεβάσουν, αυτή την στριμωγμένη, την φοβισμένη ζωή, ψηλότερα. Έναν αγώνα που άμα τον καλοσκεφτούν μοιάζει μάταιος. Αλλά κάθε αγώνας, άμα τον καλοσκεφτείς, μάταιος μοιάζει. Η κυρία Ανδρικοπούλου θα μιλήσει την ερχόμενη Τετάρτη στο Γαλλικό Ινστιτούτο, με αφορμή τα 65 χρόνια από τον απόπλου του πλοίου που στάθηκε σανίδα σωτηρίας για όλους εκείνους που άξιζαν μια καλύτερη τύχη, μια πιο γενναιόδωρη πατρίδα από τη ρημαγμένη, διχασμένη, πεινασμένη Ελλάδα του Δεκέμβρη του ’45. Θεωρώ την εκδήλωση επίκαιρη. Διότι εξήντα πέντε χρόνια μετά, η Ελλάδα βρίσκεται ξανά ρημαγμένη, όχι από έναν παγκόσμιο πόλεμο αλλά από μια παγκόσμια κρίση που τη βρήκε χωρίς άμυνες και τη χτύπησε αλύπητα. Βρίσκεται ξανά διχασμένη, όχι ιδεολογικά όπως τότε πριν τον εμφύλιο αλλά, θα λέγαμε, συμφεροντολογικά, με όλους να διεκδικούν τα ‘κεκτημένα τους’ και να βλέπουν τους ενόχους στην απέναντι πλευρά. Και βρίσκεται ξανά πεινασμένη, όλως παραδόξως σε μια εποχή που θέλει να λέγεται εποχή αφθονίας, αλλά που ακριβώς γι’ αυτό πτώχευσε αξιακά, πνευματικά, ιδεολογικά.

Στη Σπιναλόγκα

Στην τηλεόραση και γενικότερα στα ΜΜΕ (Μέσα Μαζικής Εξημέρωσης) αυτό που μου κάνει περισσότερο εντύπωση δεν είναι τα σκουπίδια που σερβίρονται υπό μορφή κουτσομπολάδικου, ριάλιτι σόου και όσα άλλα μπορεί να ξέρετε. Αυτό που πραγματικά μου φαίνεται πρωτοφανές είναι το πόσο εύκολα μανουβράρεται – μανουβράρεται συναισθηματικά, συνειδησιακά, και όπως αλλιώς θέλετε – ο άμορφος όγκος των τηλεθεατών από τους υπεύθυνους των σταθμών και τις επιλογές τους. Για παράδειγμα, φέτος άρχισε να προβάλεται ένα ‘ποιοτικό’ σίριαλ – ο χαρακτηρισμός σε αντιδιαστολή με όλα τα υπόλοιπα μη ποιοτικά προγράμματα – για το νησί που στα παλιά τα χρόνια στέλνονταν οι λεπροί. Και ξαφνικά σαν να αφυπνίστηκε η ανθρωπομάζα που παρακολουθεί όλα αυτά τα σίριαλ για να βρει ανάμεσά τους το ‘καλό’ και θυμήθηκε τους δύστυχους αυτούς παρίες, τα ήθη και έθιμα άλλων εποχών, που από τη μια μέρα στην άλλη έγιναν ξανά επίκαιρα. Τι δείχνει αυτό; Μα ότι η πραγματική, ωμή δύναμη της τηλεόρασης δεν φαίνεται στα τηλεσκουπίδια, με τα οποία απλώς γελάμε και αλλάζουμε κανάλι ή τα παρακολουθούμε αλλά ελαφρά τη καρδία. Η ολοκληρωτική της δύναμη – με την έννοια που η λέξη αυτή χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει καθεστώτα τύπου ναζισμού ή σοβιετικού σταλινισμού – αποκαλύπτεται όταν φοράει ‘τα καλά της’, όταν χώνει βαθιά το χέρι της στον ψυχισμό, στις προσλαμβάνουσες του τηλεθεατή. Τότε τον κάνει πραγματικά δικό της, επιβάλλοντας αυτά που οι ιθύνοντες νόες της – οι υπεύθυνοι προγράμματος και άλλα ακριβοπληρωμένα, λιγότερο ή περισσότερο επιτυχημένα στελέχη ή σωστότερα ανθρωποδαμαστές, που τολμούν να βάλουν το κεφάλι τους στο στόμα του λιονταριού-τηλεθεατή, για να τον κάνουν στη συνέχεια να σταθεί στα δυο του πόδια – επέλεξαν για να ταΐσουν τα πεινασμένα για θέαμα και, πλέον, εξημερωμένα θηρία-τηλεθεατές. Ξέρουν ότι το τεράστιο κοινό τους περιμένει πλέον από την τηλεόραση να καλύψει κάθε του ανάγκη, τόσο για χαμηλού επιπέδου θεάματα όσο και για ‘ποιότητα’, αρκεί να τηρείται μια βασική, στοιχειώδης προϋπόθεση: να μη χρειαστεί να σηκωθεί από τον καναπέ του. Αρκεί να μη χρειαστεί να ζήσει τη ζωή του, που θα γινόταν πολύ δύσκολη αν αναγκαζόταν να ψάχνει μόνο του για τροφή, να παίρνει αποφάσεις μόνο του, να κάνει μόνο του τις επιλογές του. Η άνευ όρων εξημέρωση μπορεί να του έθιξε λιγάκι την υπερηφάνεια, την αυτοκυριαρχία και τον αυτοσεβασμό που κάποτε είχε αλλά έκανε και κάνει όλα τα άλλα τόσο, μα τόσο εύκολα. Αρκεί το κοινό μας να πατήσει ένα κουμπί και παραδίδει τα ηνία στην στοργική αυτή μητέρα, που δεν ζητάει τίποτα απ’ αυτό παρά μόνο την ψυχή του. Νομίζω ότι οι περιθωριοποιημένοι, οι στιγματισμένοι από τις προκαταλήψεις της εποχής τους λεπροί της πραγματικής, όχι της τηλεοπτικής Σπιναλόγκας, ήταν πιο ελεύθεροι.

Εξιλαστήρια θύματα

Το να βλέπεις έναν βουλευτή χτυπημένο από διαδηλωτές και αιμόφυρτο σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία οπωσδήποτε σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Παρότι η λεγόμενη αντιπροσωπευτική δημοκρατία δεν αποτελεί και την καθαρότερη μορφή δημοκρατίας, παρότι για κάποιους δεν αξίζει καν να λέγεται δημοκρατία αλλά περισσότερο ολιγαρχία, έχει μέχρι στιγμής αποδειχθεί το λιγότερο αντιδημοκρατικό πολίτευμα για πληθυσμούς εκατομμυρίων. Διότι έστω και θεωρητικά, έστω και μεταφυσικά, αυτοί οι ρημαδοτριακόσιοι υποτίθεται ότι έχουν εκλεγεί από τον ενήλικο πληθυσμό για να μας αντιπροσωπεύουν, για να παίρνουν αποφάσεις για λόγου μας. Το αν έχει δημιουργηθεί ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ των δυο πλευρών, εκπροσώπων και εκπροσωπούμενων, συνεπεία του οποίου οι περισσότεροι εκπροσωπούμενοι δεν πάνε καν να ψηφίσουν όταν γίνονται εκλογές, αποτελεί σαφώς πρόβλημα. Πρόβλημα ενδεικτικό μιας κάποιας αποξένωσης του εκλογικού σώματος από τον ίδιο του τον εαυτό, όπως, θα μπορούσε να πει κανείς, και μιας κάποιας γήρανσης ή φθοράς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας ως θεσμού. Μια και όσο μεγαλώνουν οι πληθυσμοί τόσο δυσκολότερο αποδεικνύεται να κυβερνηθούν και μάλιστα δημοκρατικά, μια και ‘τα κοινά’ γίνονται όλο και λιγότερο κοινά. Αυτό που έχει φανεί είναι ότι όσο μεγαλώνει ένας πληθυσμός, τόσο περισσότερο εξατομικεύεται, τόσο περισσότερο τα μέλη του εγκλωβίζονται στον ιδιωτικό τους μικρόκοσμο, αδιαφορώντας για το τι μπορεί να τρέχει παραέξω. Και στην Ελλάδα νομίζω ότι βλέπουμε μια διογκωμένη εκδοχή αυτού του πράγματος, με περισσότερη ένταση και πάθος λόγω και του ‘μεσογειακού’ ταμπεραμέντου μας, του οξύθυμου ή εν πάση περιπτώσει ανήσυχου χαρακτήρα μας. Με δεδομένα όλα αυτά, αυτό που θα έπρεπε να κάνουμε θα ήταν νομίζω να δούμε πώς θα γεφυρωθεί αυτό το επικίνδυνο για το παρόν και το μέλλον της δημοκρατίας ως ιδεώδους χάσμα μεταξύ ενός πληθυσμού αυτονομημένων μονάδων (που δεν μπορούν πλέον να περιγραφούν ως πολίτες) και μιας χούφτας ‘αντιπροσώπων’ – πλέον δεν γινόταν χωρίς τα εισαγωγικά –, αντί να περιμένουμε πότε θα δούμε αυτούς τους δόλιους μπροστά μας για να τους δείρουμε. Αυτό που προβληματίζει δεν θα έπρεπε να είναι η ποιότητα των αντιπροσώπων μας – από τη στιγμή που τους εκλέξαμε, έστω και μειοψηφικά – αλλά το πώς και γιατί βρισκόμαστε εδώ που βρισκόμαστε. Και το τι κάνουμε, από δω κι εμπρός, για να γίνει ο τρόπος που κυβερνόμαστε εφάμιλλος του τρόπου που, πλέον, μπορούμε και επικοινωνούμε με την άλλη άκρη του πλανήτη χωρίς ‘αντιπροσώπους’ να μεσολαβούν. Γιατί μια ουσιαστικότερη δημοκρατία απαιτεί και έναν ουσιαστικότερο Δήμο. Αλλιώς ας παραδεχθούμε ότι αποτύχαμε και ας μην ξεσπάμε στους τελευταίους τροχούς της αμάξης, δηλαδή τον κάθε κύριο Χατζηδάκη.

Ελλάδα 2033

Η χώρα έχει προ πολλού απαλλαγεί από τις αμαρτίες του παρελθόντος. Όλα όσα ταλαιπωρούσαν τους Έλληνες στο ξεκίνημα της χιλιετίας μοιάζουν με μακρινή, σκοτεινή ανάμνηση. Πλέον, η Ελλάδα βρίσκεται στην ευρωπαϊκή πρωτοπορία, καινοτομώντας σε όλους εκείνους τους τομείς που χώλαινε στην παλιά εποχή, την προ Ανατροπής. Στην μετά Ανατροπή εποχή παράγει και εξάγει ηλιακή και αιολική ενέργεια στην Ευρώπη και ολόκληρη την υφήλιο, έχοντας γίνει μια από τις ισχυρότερες και δυναμικότερες οικονομίες της Ευρώπης. Καινούργια επαγγέλματα έχουν ξεφυτρώσει και ξεφυτρώνουν κάθε μέρα, δημιουργώντας ευκαιρίες απασχόλησης για όλους και ιδίως τους νέους, που επιστρέφουν από το εξωτερικό – όσοι είχαν φύγει –, για να ξεδιπλώσουν τα ταλέντα τους. Περιβαλλοντικά, κλείνει ήδη μια εικοσαετία – τα πρώτα κύματα μαζικής επιστροφής στην ύπαιθρο και αποσυμφόρησης των μεγάλων πόλεων εμφανίστηκαν το 2013 – που ξεκίνησε η αναγέννηση, οικονομικά, περιβαλλοντικά, οικιστικά της ελληνικής περιφέρειας. Πλέον, ακόμα και στο πιο απομακρυσμένο, ξεχασμένο χωριουδάκι η δημιουργική διαβίωση με ασύλληπτες μέχρι πρότινος προοπτικές έχει γίνει πραγματικότητα. Πολιτιστικά, η Ανατροπή σηματοδότησε το γύρισμα μιας μεγάλης σελίδας. Η σκουπιδοτηλεόραση, οι μπουζουκλερί, τα φραπεδονεκροταφεία της νεολαίας (αυτά που οι παλιότεροι θυμούνται ως ‘καφέ’) αποτελούν ένα πολύ μακρινό παρελθόν. Η Παιδεία, ιδίως η πανεπιστημιακή, δεν θυμίζει κι αυτή σε τίποτα τα προ Ανατροπής χάλια της. Η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε γη της επαγγελίας για ερευνητές-επιστήμονες από κάθε γωνιά της Ευρώπης, προσφέροντας ανεμπόδιστη παραγωγή και διακίνηση γνώσης στα πανεπιστήμιά της. Υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα που παραμένει από τα παλιά: το μεταναστευτικό. Αλλά λίγο διαφορετικό από ό, τι ξέρατε. Δανοί, Γερμανοί, Αμερικανοί, Ιάπωνες, Ευρωπαίοι διαφόρων προελεύσεων συρρέουν μαζικά στη χώρα για να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που τους προσφέρει, προκαλώντας το αδιαχώρητο σε μεγάλες μονάδες παραγωγής και εξαγωγής ενέργειας, εταιρίες τεχνολογικών καινοτομιών, πανεπιστημιακά εργαστήρια, ελληνικών συμφερόντων πολυεθνικές. Στα σχολεία, τα παιδιά διδάσκονται ιστορία από τα καινούργια βιβλία που μιλάνε εκτενώς για την Ανατροπή, την σημαντικότερη στιγμή στην νεοελληνική ιστορία. Αλλά κάποιοι αντιδρούν. Και υποστηρίζουν, με επιθέσεις εναντίον των συγγραφέων τους, ότι τα καινούργια βιβλία αποκρύβουν τις βιαιότητες των Τούρκων το ’22 και κατά την Τουρκοκρατία, ότι εκ του πονηρού ‘λειαίνουν’ κάποιες αιχμηρές γωνίες και εθελοτυφλούν μπροστά στα δράματα που έζησε ο λαός μας και όσα υπέφερε από πλείστους όσους ξένους κατακτητές: Ρωμαίους, Ενετούς, τους προαναφερόμενους Τούρκους, Γερμανούς, Αμερικανούς, Τροϊκανούς. Επαναφέροντάς μας, με αυτόν τον κάπως άκομψο τρόπο, στο παρόν...

Αλλάζοντας την Ελλάδα...

Βλέποντας τις ειδήσεις τελευταία έχω μια απορία. Βλέπω απ’ τη μια τους ‘τρομοκράτες’, με ή χωρίς εισαγωγικά, που συνέλαβε αυτές τις μέρες η αστυνομία. Οι περισσότεροι νέα παιδιά, φοιτητές που μπορεί να παρασύρθηκαν από κάποια παρέα τους, όπως θα παρασυρόμασταν οι περισσότεροι στην ηλικία τους. Αυτά τα παιδιά στιγματίζονται εφ’ όρου ζωής με τη δημοσίευση των φωτογραφιών τους, των ονομάτων τους, τη δημόσια διαπόμπευσή τους μέσα από δελτία ειδήσεων στα οποία καθημερινά βλέπουμε τα πρόσωπά τους να παρελαύνουν με τον ανάλογο σχολιασμό. Απ’ την άλλη, ακούω για διάφορους ‘γνωστούς’ και μη επιχειρηματίες – όπως και γιατρούς, δικηγόρους και άλλους – που βρέθηκαν, με τους αυξημένους λόγω κρίσης ελέγχους τους ΣΔΟΕ, να χρωστούν εκατομμύρια ευρώ στο ελληνικό κράτος. Και ακριβώς επειδή τυγχάνουν ευυπόληπτα μέλη της νεοελληνικής κοινωνίας δεν μάθαμε ποτέ τα ονόματά τους ούτε, εννοείται, είδαμε τα πρόσωπά τους ή ακούσαμε οτιδήποτε άλλο γύρω από αυτούς. Απλώς ξέρουμε ότι κάποιοι, κάπου, απεδείχθη ότι κατακλέβοντας την εφορία έκαναν και εξακολουθούν να κάνουν ‘μαύρες’ περιουσίες, αλλά τίποτα περισσότερο. Και αναρωτιέμαι: γιατί θα έπρεπε να με ενδιαφέρει τόσο πολύ να βλέπω κάθε μέρα τους κατάπτυστους – όπως μας τους παρουσιάζουν τα δελτία ειδήσεων – ‘τρομοκράτες’ αλλά να μη με ενδιαφέρει καθόλου (ομολογώ ότι αντιθέτως θα ήθελα πολύ να ξέρω!) ποιοι ήταν αυτοί – ή εν πάση περιπτώσει οι ‘άτυχοι’ ανάμεσά τους που τους έλαχε να ελεγχθούν – οι οποίοι επί χρόνια οδήγησαν τη χώρα αυτή και την οικονομία της στα χάλια που σήμερα βλέπουμε; Αυτό που τελικά νομίζω ότι βλέπω είναι δυο μέτρα και δυο σταθμά στον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι μεν και οι δε. Κάποια νέα παιδιά που ‘ξέφυγαν’ διαπομπεύονται με τον πιο εξόφθαλμο τρόπο, ενώ οι υπεύθυνοι (όχι αποκλειστικά υπεύθυνοι αλλά έβαλαν κι αυτοί το λιθαράκι τους) για την κατάσταση που όλοι βιώνουμε και η οποία οδήγησε αυτά τα νέα παιδιά να ‘ξεφύγουν’, απολαμβάνουν την ανωνυμία τους, παρότι θα έπρεπε αυτοί ακριβώς να διαπομπεύονται για παραδειγματισμό. Αν έτσι θα ‘αλλάξουμε την Ελλάδα’ όπως λέει ο πρωθυπουργός, φοβάμαι ότι όντως θα την αλλάξουμε, αλλά προς μια πολύ λάθος κατεύθυνση...

Όχι άλλο Αλέξη

Δεν ξέρω αν αυτό θα συνέβαινε σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα: να κλείσει ολόκληρο το κέντρο της (χώρια οι συνδεόμενες με την επέτειο στάσεις εργασίας και άλλα παράλληλα παρατράγουδα) για την επέτειο δυο χρόνων από τον πυροβολισμό ενός 15χρονου από αστυνομικό που του κόστισε τη ζωή. Γιατί όλη αυτή η αναστάτωση σε μια ήδη αναστατωμένη πόλη, σε μια ήδη εξαντλημένη χώρα; Τι νόημα μπορεί να έχει, να ταλαιπωρούνται ήδη κουρασμένοι – όπως ο γράφων – εργαζόμενοι του κέντρου της Αθήνας και άλλων πόλεων για μια ακόμη φορά; Η απάντηση απλή: αυτές οι ρυθμίσεις έγιναν για να κατέβουν ανεμπόδιστα, με αφορμή τον ‘Αλέξη’, νέοι και νέες στους δρόμους της Αθήνας. Και ας πάνε δυο χρόνια από το Δεκέμβριο του 2008: σε αυτή τη χώρα σημασία δεν έχουν οι αφορμές και το πόσο πραγματικές είναι, όσο το να παραμένει ασυγκράτητη και ζωντανή η μαζική ψύχωση της αριστεροφροσύνης και αντισυμβατικότητας που μας διακατέχει ως λαό. Στον βωμό αυτής της μαζικής φαντασίωσης θυσιάζονται εργαζόμενοι, πόλεις, όλες οι άλλες προτεραιότητες που θα μπορούσαμε να βάλουμε ως χώρα. Και παραμένουμε όμηροι των ίδιων μας των συνδρόμων, αιχμάλωτοι των ίδιων των κακών, ανεξέλικτων εαυτών μας. Ο ‘Αλέξης’ έγινε σύμβολο, σύμβολο προσκόλλησης στην πεπατημένη του ‘μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι’, σύμβολο μιας ολόκληρης γενιάς που κληρονόμησε ατόφια τα στεγανά, τα ψευτοδιλήμματα, τα αδιέξοδα όλων των προηγούμενων. Είθε κάποια στιγμή αυτή η γενιά να βρει τον δρόμο της, απαλλαγμένη από τα φαντάσματα που καθήλωσαν τις προηγούμενες. Έναν δρόμο χωρίς οσιομάρτυρες, καταλήψεις και σπασίματα, έναν δρόμο διόλου ‘επαναστατικό’ αλλά απρόσμενα, αιφνιδιαστικά δημιουργικό.

To... τέρας της λίμνης

Άφωνη έχει μείνει η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα από την ανακάλυψη, στα αλμυρά νερά της λίμνης Μόνο στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, ενός μικροβίου το οποίο ενσωματώνει στο DNA του το δηλητηριώδες στοιχείο αρσενικό. Ανακάλυψη που ουσιαστικά ανοίγει τον δρόμο σε θεωρίες περί εξωγήινης ζωής. Συγκεκριμένα οι επιστήμονες θεωρούσαν δεδομένο πως για να ζήσει κάποιος οργανισμός χρειάζεται τα στοιχεία άνθρακα, υδρογόνο, άζωτο, οξυγόνο, θείο και φώσφορο. Την θεωρία αυτή έρχεται να ανατρέψει το συγκεκριμένο μικρόβιο, που μπορεί να μην έρχεται από το διάστημα αλλά φέρνει τα πάνω κάτω στις πεποιθήσεις των επιστημόνων που πλέον θεωρούν ότι για να υπάρχει οργανισμός που ζει και λειτουργεί στο δηλητηριώδες στοιχείο αρσενικό, ίσως υπάρχουν και ποικίλες άλλες μορφές ζωής που ως σήμερα δεν μπορούσαμε να διανοηθούμε.

«Αν κάτι στη Γη μπορεί να κάνει κάτι τόσο αναπάντεχο, τι άλλο μπορεί να κάνει η ζωή που δεν έχουμε δει ακόμα;» είπε χαρακτηριστικά ο Πολ Ντέβις, ερευνητής της NASA που ανήκει στην ομάδα που μελετούν το μικρόβιο, και πρόσθεσε «Τώρα ήρθε η ώρα να το μάθουμε», εκτιμώντας πως η ανακάλυψη συνάδει με την αντίληψη πως ...δεν είμαστε μόνοι εκεί έξω.

Αν θέλετε να το δείτε δεν έχετε παρά να πατήσετε εδώ.

Για να γελάσει λίγο το χειλάκι μας

Επειδή για μια ακόμη φορά στην υπόλοιπη Ευρώπη κάνει χειμώνα ενώ εμάς ακόμη και ο χειμώνας δεν μας καταδέχεται...

...επειδή φέτος (για όσους εργάζονται) οι γιορτές πέφτουν Σάββατο και του χρόνου - κρατηθείτε - θα πέσουν Κυριακή...

...επειδή σαν να μην έφταναν όλα τα υπόλοιπα τα φετινά Χριστούγεννα εκτός από τη ζέστη θα έχουμε και σκουπίδια που ξέμειναν στην Αθήνα από μια ληγμένη απεργία...

...και για να γελάσει λίγο το χειλάκι μας:

Μερικές από τις πιο διάσημες ατάκες του Αρκά όπως μου ήρθαν με ένα e-mail:

1. Προσπαθώ να βγω από το ψυχολογικό αδιέξοδο, αλλά δε μπορώ να θυμηθώ από που μπήκα!

2. Διασκέδαση είναι η τέχνη να κουράζεσαι τις ώρες ανάπαυσης.

3. Η πείρα είναι μια χτένα που την αποκτάς όταν είσαι πια φαλακρός!

4. Δημοκρατία είναι 4 λύκοι και 1 πρόβατο να ψηφίζουν για φαγητό.

5. Αυτοί που κάνουν πως ξέρουν τα πάντα εκνευρίζουν εμάς που τα ξέρουμε.

6. Το καλύτερο φάρμακο για το βήχα είναι η φασολάδα. Μετά θα φοβάσαι να βήξεις!

7. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να κερδίσει τη φυσική ηλιθιότητα.

8. Η ζωή χωρίζεται σε τρεις φάσεις: επανάσταση, περισυλλογή, τηλεόραση. Ξεκινάς να αλλάξεις τον κόσμο και καταλήγεις να αλλάζεις κανάλια.

9. Τη γυναίκα μου πάνω από όλα. Όλες τις άλλες από κάτω.

10. Μεγαλοφυΐα είναι κάποιος που σε μια παραλία γυμνιστών μπορεί να θυμάται φάτσες.

11. Ακόμα και μια κοινωνία ηλιθίων είναι ταξική. Έτσι ένας ηλίθιος πλούσιος είναι απλά πλούσιος ενώ ένας ηλίθιος φτωχός είναι απλά ηλίθιος.

12. Η τύχη χτυπάει την πόρτα σου μόνο μια φορά, αλλά η ατυχία έχει πολύ μεγαλύτερη υπομονή.

13. Έχω διαβάσει τόσα πολλά γύρω από το κάπνισμα και το ποτό που αποφάσισα να κόψω το διάβασμα.

14. Η φιλοδοξία είναι το τελευταίο καταφύγιο της αποτυχίας.

15. Κάντε οικονομία στο νερό: πλυθείτε μαζί με μια φίλη!!!