H Κύπρος κοντά μας

Για τους ταξιδιάρηδες και όσους για διάφορους λόγους αναζητούν ψηφίδες ελληνισμού ανά την υδρόγειο, μερικά λόγια για την Κύπρο και το σύντομο πέρασμά μου από εκεί για μια δουλειά που δε μου βγήκε, αλλά μου έδωσε την ευκαιρία να ζήσω λιγάκι το άγνωστό μου μέχρι τότε νησί. Λέω άγνωστο διότι πλην του δωδεκαρίου της Γιουροβίζιον και, τα παλιά τα χρόνια, της εκπομπής «Η Κύπρος κοντά μας» (που έδωσε και τον τίτλο της ανάρτησης) με τον δεν-ξέρω-γιατί-τον-θυμάμαι–αλλά-έχω-κολλήσει Κώστα Σερέζη (για τους άνω των τριάντα, από τις ασπρόμαυρες εποχές της δημόσιας τι βι), λίγα άλλα γνώριζα ή ενδιαφερόμουν να μάθω.

Καταρχάς, η Κύπρος δε λεγόταν πάντα Κύπρος. Χαρακτηριζόταν και οφιούσα, από τα πολλά φίδια που την έζωναν, μέχρι που η Αγία Ελένη ξαμόλησε, λέει ο θρύλος, εκατοντάδες γάτες στο νησί κατά την επιστροφή της από τους Αγίους Τόπους, μετά την εύρεση του Τιμίου Σταυρού, με σκοπό να φάνε τα δηλητηριώδη φίδια και να ηρεμήσει κάπως το νησί από το φιδομάνι. Εξού και το παλαιότερο ίσως μοναστήρι της Κύπρου λέγεται Άγιος Νικόλαος των Γάτων, βρίσκεται στο Ακρωτήρι (μα πώς αλλιώς θα λεγόταν;) Γάτα και, σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε τον 4ο μ.Χ. αιώνα από την Αγία που εκτός από τις γάτες, άφησε εκεί κι ένα κομμάτι από τον Τίμιο Σταυρό. Υπάρχει και το γνωστό ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Οἱ Γάτες τ᾿ Ἅι-Νικόλα» (εδώ), για όσους αναζητούν και μια ποιητική απεικόνιση της γατοεπιδρομής.
 
Γάτες βλέπει κανείς ακόμα μπόλικες στο νησί, σε αντίθεση με τα αηδόνια που «δε σ’ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες», που έλεγε ο ποιητής. Μια χαρά σας πληροφορώ κοιμάσαι στις Πλάτρες που αηδόνια δεν πολυέχουν πια, και που μεγάλη χάρη χρωστάνε στον Σεφέρη – έχουν φτιάξει μέχρι και «Πολιτιστικό Κέντρο Γιώργου Σεφέρη» – για την ποιητική αυτή διαφήμιση των αηδονιών και των Πλατρών, τόπου πραγματικά όμορφου με αρκετή πρασινάδα, σε ένα νησί που δεν το λες και πνιγμένο στη βλάστηση.

Κάτι άλλο που βλέπεις στην Κύπρο; Ότι είναι πραγματικά ιντερνάσιοναλ. Ρώσοι, Βούλγαροι, Σέρβοι, Σριλανκέζοι, Ουκρανοί, κάθε καρυδιάς καρύδι θα βρεις να ψάχνει να βιοποριστεί ή, σε κάποιες περιπτώσεις, κυρίως Ρώσων, να τρώει τα λεφτά του στο νησί με τη σπιτάρα του μπροστά στη θάλασσα, την αμαξάρα του, την trophy wife του, τα σέα του, τα μέα του. Και χωρίς κανένας να κάνει αδιάκριτες ερωτήσεις, τύπου πόθεν έσχες. Αλλά και πολλούς καλαμαράδες (=Έλληνες) θα συναντήσεις, να παλεύουν για τον επιούσιο, να σερβίρουν καφέδες και σεφταλιές, να κάνουν ό, τι θες προκειμένου να βγάλουν κάποια χρήματα – μέχρι και τον ηθοποιό Γιάννη Τσιμιτσέλη θα δεις να παρουσιάζει τηλεπαιχνίδι με παλιές κυπριακές εκφράσεις, τον βλέπεις και πονάς που δεν καταλαβαίνει γρι το παιδί. Μιλάμε για τόσους καλαμαράδες που απορείς, πόσους ακόμα θα χωρέσει ένα νησί 800.000 ψυχών; Αν πάλι αναρωτιέσαι γιατί να λένε τους Έλληνες καλαμαράδες, επειδή, λέει, τα παλιά τα χρόνια ήρθαν με χαρτί και καλαμάρι να μάθουν γράμματα στους Κύπριους. 

Κάτι που θα σε δυσκολέψει, αν είσαι ασυνήθιστος, το κλίμα. Η ζέστη πολλή, το ίδιο και η υγρασία σε κάποιες πόλεις, σε σημείο να λες δεν πάει άλλο, δε μπορώ, να ανάψω το air-condition και να μείνω εκεί, να βάλω τα μεταξωτά και να φυσάει στα εργοστάσια μπροστά και στα σκουπίδια πλάι. Έλα όμως που, μιας και μιλάμε για εργοστάσια, μετά την έκρηξη στο Μαρί (θα έχεις ακούσει γι’ αυτή, δε μπορεί, για θυμήσου) οι τιμές του ρεύματος έχουν εκραγεί κι αυτές, οπότε θα το σκεφτείς πολύ καλά πριν το ανάψεις. Μα πολύ. 

Αν πάλι δεν είσαι και πολύ της εκκλησίας, αν κοροϊδεύεις τον Γέροντα Παΐσιο και τον λες Παστίτσιο και άλλα τέτοια, μάθε ότι στη μεγαλόνησο η εκκλησία είναι όχι απλώς σεβαστή, πανταχού παρούσα και με πολλούς πιστούς αλλά, επιπλέον, αυτό που λέμε major player στην επιχειρηματική ζωή, μεγαλομέτοχος μεταξύ άλλων της μεγαλύτερης σε κατανάλωση εγχώριας μπύρας (ΚΕΟ). Μην ξεχνάς, ότι και ο δαιμόνιος αγιορείτης επιχειρηματίας Εφραίμ της Μονής Βατοπεδίου Κύπριος ήταν - οπότε, απ’ αυτή την άποψη, δικαιολογείται κάπως ο άνθρωπος.  

Θα δεις και άλλα που θα σου φανούν περίεργα, όπως ποδοσφαιρικές ομάδες με πολιτική απόχρωση. Από την εποχή του ελληνικού εμφυλίου, του οποίου τα μίση μεταφέρθηκαν ατόφια στην Κύπρο και διείσδυσαν στο χώρο του ποδοσφαίρου, το κρατάνε μανιάτικο. Αλλά και τα δυο μεγαλύτερα συνδικαλιστικά σωματεία της χώρας θα τα βρεις πολιτικά χρωματισμένα, το ένα «Δεξιό», το άλλο «Αριστερό». Για την ακρίβεια δεν τα λένε συνδικαλιστικά σωματεία αλλά «Συντεχνίες» (μια λέξη που με τα χρόνια στην Ελλάδα έχει αποκτήσει αρνητική χροιά, αλλά στην Κύπρο διατηρεί την αθωότητά της) και έχουν πολύ ενεργό ρόλο και καθημερινή παρουσία στους χώρους εργασίας. Αλλά κάπου εδώ πρέπει να τελειώσω γιατί αλλιώς δεν θα… τελείωνα ποτέ. Προτείνω μια επίσκεψη στο νησί για όσους θα ήθελαν να έχουν ιδία άποψη. Αλλά προσοχή, οδηγάνε ανάποδα, περπατούν κανονικά αλλά ελάχιστα (μόνο όσοι βγάζουν βόλτα σκυλιά θα περπατήσουν και, για κάποιο λόγο, κάθε Κύπριος έχει από ένα σκυλάκι), οπότε πάντα από αριστερά. Αλλά κοιτώντας δεξιά. ;)