Ο Ταρζάν, η Τζέιν και η ζούγκλα μας

Ξημερώματα Δευτέρας: τις ώρες που ξεψυχούσε ο αρχιεπίσκοπος γεννιόταν το τρίτο παιδί γνωστής τηλεδιασκεδάστριας και το επίσης τρίτο παιδί γνωστού τηλετιμωρού. Και σκέφτηκα, να δυο - εκ πρώτης όψεως πάντα - τυχερά πλάσματα. Του πρώτου η μητέρα κατάφερε, βασισμένη κυρίως στις ξανθές της ανταύγειες και τα γαλανά της μάτια, να καθιερωθεί ως πρόσωπο της πρωινής τηλεόρασης. Κατ΄αυτόν τον τρόπο και χωρίς άλλα εμφανή προσόντα, πέραν της χαριτωμένης της παρουσίας και των αφελών αποριών για τις οποίες έμεινε στην τηλεοπτική ιστορία - αποριών όπως τι εστί λούτσος - κατάφερε να εξασφαλίσει ένα πολύ καλό, από άποψης υλικών ανέσεων, επίπεδο ζωής. Κατόρθωμα διόλου ευκαταφρόνητο σε μια χώρα στην οποία πολύς κόσμος με πολυετείς σπουδές και μεγάλους κόπους παλεύει να βγει από την ανεργία για να διεκδικήσει τα πολυπόθητα 700 ή 1.000 ευρώ.

Τυχερό και το τέκνο του διασημότερου τηλετιμωρού της χώρας. Του ανθρώπου που χάρις στην τιμιότητά του - σε βαθμό βλακείας όπως του αρέσει να λέει - κατάφερε να έχει, όπως εξομολογήθηκε τελευταίως, μόλις 500.000 ευρώ στην τράπεζα. Ποσό για το οποίο υπερηφανεύεται, θεωρώντας το πανηγυρικά ευτελές σε σχέση με τα πολλά περισσότερα που φαίνεται να πιστεύει ότι του οφείλει η ελληνική κοινωνία. Ως νέος Μαρά για σειρά ετών αποκαλύπτει στον φιλότιμο αλλά και καλοκάγαθο λαό μας πλείστα όσα σκάνδαλα πάσης φύσεως. Το μόνο σκάνδαλο που φαίνεται να του διαφεύγει, η μόνη εξίσωση που παραμένει, για μένα τουλάχιστον, άλυτη είναι το πώς ένας άνθρωπος πλουτίζει έντιμα αποκαλύπτοντας τον ανέντιμο πλουτισμό άλλων. Ένα κι ένα ΔΕΝ κάνουν δυο σε αυτή την περίπτωση. Μέχρι τώρα ήξερα ότι πλουτίζει κανείς είτε συγκαλύπτοντας σκάνδαλα (όταν δηλαδή πουλάει ακριβά τη σιωπή του) είτε συμμετέχοντας σε αυτά. Περίπτωση ανθρώπου που πλούτισε αποκαλύπτοντας σκάνδαλα πρώτη φορά βλέπω, παγκοσμίως. Απ' ό, τι ξέρω οι δυο δημοσιογράφοι της εφημερίδας Washington Post που απεκάλυψαν το διασημότερο ίσως πολιτικό σκάνδαλο του 20ου αιώνα, το περίφημο Watergate, δεν έγιναν ποτέ πλούσιοι. Ούτε γίνονται πλούσιοι όσοι δημοσιογράφοι καταφέρνουν, με κίνδυνο της ζωής τους, να τρυπώνουν σε καταπιεστικά καθεστώτα ανά τον κόσμο αποκαλύπτοντας παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εγκλήματα κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και άλλα τέτοια προφανώς λιγότερο προσοδοφόρα σκάνδαλα.

Εν πάση περιπτώσει, ειλικρινά εύχομαι να τους ζήσουν. Ας μην είμαστε μικρόψυχοι εμείς, τα ανώνυμα μαϊμουδάκια αυτής της ζούγκλας, απέναντι σε ανθρώπους που απ' ό, τι φαίνεται τους αξίζουν ο θαυμασμός, η καταξίωση και η οικονομική ευημερία που απολαμβάνουν. Τα μαϊμουδάκια άλλωστε οφείλουν να είναι γλυκούλια, όχι θυμωσιάρικα.

Bellum omnium contra omnes

Τhomas Hobbes (1588-1679)

Αυτή η φράση σημαίνει πόλεμος όλων εναντίων όλων. Έτσι φαντάζονταν ο Βρετανός πολιτικός φιλόσοφος Thomas Hobbes την προϊστορική κατάσταση του ανθρώπου: μια ζούγκλα όπου ίσχυε το δίκιο του ισχυρότερου. Αυτή θεώρησε ότι ήταν η εικόνα που παρουσίαζε το ανθρώπινο είδος στη "φυσική" του, όπως πίστευε ο ίδιος, κατάσταση. Πριν δηλαδή εμφανιστούν οργανωμένες κοινωνίες, το σύγχρονο κράτος, κοινοβούλια και δικαστήρια, πολιτικά κόμματα, κυβερνητικά συμβούλια αλλά και η κοινωνία των πολιτών. Σύμφωνα με τον Hobbes, προκειμένου να βγουν από αυτήν την κατάσταση και να καταφέρουν να ζήσουν ειρηνικά, οι άνθρωποι επέλεξαν να υπογράψουν ένα κοινωνικό συμβόλαιο, θυσιάζοντας ορισμένες ελευθερίες τους στο βωμό της ειρηνικής, πολιτισμένης συνύπαρξης.

Σε αυτήν την προ κοινωνικού συμβολαίου κατάσταση βρίσκονται, αναμφίβολα, σήμερα στην Ελλάδα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα, δημοσιογράφοι και μεγαλοδημοσιογράφοι, διασκεδαστές και τραγουδιστές, κατηγορούμενοι και δικηγόροι, πολιτικοί, βουλευτές και παρατρεχάμενοι. Η ελληνική δημόσια σφαίρα στο σύνολό της έχει βυθιστεί σε μια κατάσταση πολέμου όλων εναντίων όλων με αγωγές, μηνύσεις, ύβρεις που πάνε κι έρχονται, απαντήσεις και ανταπαντήσεις, κακίες και αντικακίες, υπαινιγμούς και αλαλαγμούς, φοβέρες, απειλές και κομπασμούς. Βέβαια, ο Hobbes μιλούσε υποθετικά. Εμείς όμως, στη χώρα που θεωρείται παγκοσμίως γενέτειρα της δημοκρατίας και λίκνο του πολιτισμού, με την εικόνα που παρουσιάζουμε χαρίζουμε για μια ακόμη φορά τα φώτα μας στην ανθρωπότητα: προσφέρουμε μια ολοζώντανη αναπαράσταση του ανθρώπινου είδους στην προϊστορική του κατάσταση όπως τη φαντάστηκε ο Hobbes.

Τόσο μακριά, τόσο κοντά

Τελευταία ακούγονται διάφορα - προβληματισμοί, προτάσεις, διαπιστώσεις - περί του κύκλου της μεταπολίτευσης που έκλεισε και του τέλους του δικομματισμού. Κυρίως από τα "μικρά" κόμματα αυτό το τέλος του δικομματισμού αναμένεται περίπου ως πανάκεια απέναντι σε όσα δεινά ταλανίζουν το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Ας υποθέσουμε ότι εφαρμόζεται και στην Ελλάδα ένα πολυκομματικό σύστημα εξουσίας ή συμμαχικών κυβερνήσεων και έχουμε, υποθετικά πάντα, μια κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και δυο ή τριών μικρότερων κομμάτων. Μια ωραία πρωία ο υπουργός δικαιοσύνης, που προέρχεται ας πούμε από τον ΣΥΡΙΖΑ, εξαναγκάζεται σε παραίτηση ύστερα από κατηγορίες για διαφθορά. Μαζί όμως με την παραίτηση αποσύρει και το κόμμα του τη στήριξή του στην κυβέρνηση, αφήνοντάς τη λειψή, παρά το ότι ο πρωθυπουργός έσπευσε να εκφράσει την αλληλεγγύη του στον παραιτηθέντα υπουργό, χαρακτηρίζοντάς τον θύμα οργανωμένου σχεδίου. Αποτέλεσμα; Αναγκάζεται ο πρωθυπουργός να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, την οποία όπως ήταν αναμενόμενο δεν παίρνει κι έτσι οδηγείται και ο ίδιος σε παραίτηση. Το πιθανότερο που ακολουθεί είναι πρόωρες εκλογές, αφού ο μόνος τρόπος να αποφευχθεί η προσφυγή στις κάλπες θα ήταν ο σχηματισμός κυβέρνησης προσωπικοτήτων, και η χώρα μας μπορεί να παράγει βαμβάκι, πορτοκάλια και ελαιόλαδο με τους τόνους αλλά τι να κάνουμε που η παραγωγή σε προσωπικότητες τελευταίως έχει μειωθεί δραματικά. Τις πρόωρες εκλογές λοιπόν φαίνεται να κερδίζει εύκολα ο Γιώργος Καρατζαφέρης, επικεφαλής συμμαχίας κεντροδεξιών κομμάτων, ο οποίος σύμφωνα με την πρόθεση ψήφου στις δημοσκοπήσεις προηγείται με διαφορά 10 με 12 ποσοστιαίες μονάδες.

Αυτά συμβαίνουν αυτές τις μέρες στη γείτονα Ιταλία. Με μόνη διαφορά ότι δεν είναι ο Γιώργος Καρατζαφέρης ο πιθανότερος μελλοντικός πρωθυπουργός αλλά ένας παλιός μας γνώριμος, ο "Καβαλιέρε" Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Και αναρωτιέμαι: μήπως δεν φταίει μόνο ή κυρίως ο δικομματισμός για όσα μας ταλαιπωρούν, για φαινόμενα όπως παραδείγματος χάριν η διαφθορά; Ακόμα κι αν, εν πάση περιπτώσει, αποφασίσαμε ότι θέλουμε να δοκιμάσουμε την τύχη μας με πολυκομματικές κυβερνήσεις, μήπως τα συμβαίνοντα στην Ιταλία θα έπρεπε τουλάχιστον να μας προβληματίσουν;

Deinococus radiodurans

Έτσι λέγεται ο πρωταγωνιστής αυτού του post. Πρόκειται για έναν μικρο-οργανισμό που επιβιώνει με το να επιδιορθώνει το DNA του. Και γιατί έχει σημασία αυτό; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: σύμφωνα με τη σύγχρονη θεωρία της "Πανσπερμίας", τα πρώτα κύτταρα έφτασαν στη γη μας από το Διάστημα, ύστερα από διαπλανητικό ταξίδι εκατομμυρίων ετών. Το 1996 βρέθηκαν μάλιστα σε βράχους στην Ανταρκτική, που εκτοξεύτηκαν από τον Άρη πριν αρκετά εκατομμύρια χρόνια, απολιθώματα βακτηρίων που πιστεύεται ότι αναπτύχθηκαν εκτός γης. Η θεωρία αυτή περιμένει, θα έλεγε κανείς, να επιβεβαιωθεί σε περίπτωση που, σε μια-δυο δεκαετίες από σήμερα, οι πρώτες επανδρωμένες αποστολές στον Άρη ανακαλύψουν εξωτικούς μικρο-οργανισμούς. Δυο Ελληνίδες ερευνήτριες, που μελετούν εδώ και χρόνια τις επιπτώσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας στους μικρο-οργανισμούς, η Ευαγγελία Σαραντοπούλου και η Ζωή Κόλλια, ετοιμάζονται αυτές τις μέρες να στείλουν ζωντανά αναερόβια βακτήρια στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για να μελετήσουν την αντοχή τους σε, θεωρητικά, καταστρεπτικά περιβάλλοντα. Συνολικά επτά πειράματα, μεταξύ των οποίων και το ελληνικό, θα εκτοξευθούν από το κοσμοδρόμιο του Baikonur τον προσεχή Απρίλιο. Στόχος των δυο Ελληνίδων ερευνητριών είναι, όπως αναφέρεται στο άρθρο της Καθημερινής στο οποίο βασίστηκε αυτό το post, να μελετήσουν αν οι αναερόβιοι μικρο-οργανισμοί θα αντέξουν να συνοδεύσουν - προκαλώντας πιθανότατα μύρια όσα προβλήματα, τρώγοντας καλώδια και καταστρέφοντας κυκλώματα - τις πρώτες επανδρωμένες αποστολές στον Άρη, προσφέροντας ταυτόχρονα ένα ισχυρό επιχείρημα σε όσους εντοπίζουν στο Διάστημα την προέλευση της ζωής. Ερωτήματα όπως το αν μπορεί η βιολογική ύλη να αντέξει ένα ταξίδι εκατομμυρίων ετών εκτεθειμένη συνεχώς στην κοσμική ακτινοβολία και σε χαμηλές θερμοκρασίες, όπως και την πρόσκρουση σε ένα νέο πλανήτη παραμένουν, βέβαια, ακόμη αναπάντητα. Αλλά οι επιστήμονες γνωρίζουν σήμερα πως τμήματα RNA-DNA μήκους μερικών δισεκατομμυριοστών του μέτρου θα μπορούσαν να επιβιώσουν από ένα διαπλανητικό ταξίδι διάρκειας πολλών εκατομμυρίων ετών, εφόσον ήταν καλά προστατευμένα εντός πρωτεϊνών και είχαν τη δυνατότητα να επιδιορθώνουν αυτόματα το DNA τους κατά τη διάρκεια του διαπλανητικού ταξιδιού τους, όπως ο πρωταγωνιστής μας: ο Deinococus radiodurans, στον οποίο μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι η μεμβράνη που περιβάλλει τον πυρήνα του κυττάρου έχει πολύ παχιά, προστατευτικά υποθέτω τοιχώματα.

Φαίνεται λοιπόν ότι εκτός από τα "ροζ" dvd, τα διάφορα χρηματικά ποσά που ακούμε και τα οποία οι περισσότεροι από μας δε θα δούμε ποτέ σ' αυτή τη ζωή, τη σκανδαλοθηρία και τους κάθε λογής "κομιστές", υπάρχουν στην Ελλάδα και κάποιου άλλου είδους κομιστές: κομιστές της ελπίδας ότι μπορούμε να ασχοληθούμε και με ουσιαστικότερα, πιο αξιοπρεπή ζητήματα. Άνθρωποι που επέλεξαν να έχουν άλλο ορίζοντα και άλλη ποιότητα στη ζωή τους, παραμένοντας ανόθευτοι από τη φτηνή επικαιρότητα.

Ο Μαρά και ο πολιτισμός του χαβαλέ

"Είναι τηλεοπτικός αστέρας και εκδότης. Δε θα μπορέσει να δικαιολογήσει 5.000.000 ευρώ;"
Αυτή περίπου ήταν η απάντηση με τη μορφή εύλογης απορίας του στυλ "μα καλά τι ρωτάτε τώρα" του αρχισυντάκτη της πρώτης σε κυκλοφορία κυριακάτικης εφημερίδας της Ελλάδας (μιλάω για το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ) σε δημοσιογράφο του MEGA αναφορικά με τον οικονομικό έλεγχο του Θέμου Αναστασιάδη από την επιτροπή Ζορμπά. Υπενθυμίζω ότι πρόκειται για την εφημερίδα που πουλάει 250.000 φύλλα κάθε Κυριακή διότι με κριτικό πνεύμα εναντιώνεται στην "εξουσία" και ξεσκεπάζει παντός είδους κοινωνικά, οικονομικά ή πολιτικά σκάνδαλα. Και αναρωτιέμαι ΠΩΣ γίνεται ο αρχισυντάκτης μιας κατ' εξοχήν σκανδαλοθηρικής εφημερίδας να θεωρεί άκρως φυσιολογικό και ΚΑΘΟΛΟΥ σκανδαλώδες από πολιτιστικής άποψης το ότι ένας πλακατζής τυπάκος, κάνοντας εκπομπές με αστεία μπλουζάκια και βιντεάκια στις οποίες εκτοξεύει ισοπεδωτικές εξυπνάδες και βάζει ημίγυμνα κορίτσια να χορεύουν, έχοντας κατορθώσει τόσα χρόνια να δημιουργήσει μια ολόκληρη υποκουλτούρα πλάκας, χαβαλέ και εξυπναδικισμού σ' αυτόν τον τόπο, κατάφερε αυτό που σ' αυτήν την χώρα δε θα καταφέρει ποτέ μέσα από τη δουλειά του κανένας επιστήμονας, συγγραφέας, εικαστικός δημιουργός, διανοητής, μουσικοσυνθέτης ή και σοβαρός δημοσιογράφος: να γίνει πάμπλουτος σε βαθμό που τα πέντε ή δεκαπέντε εκατομμύρια ευρώ - το ποσό δεν έχει σημασία - να φαίνονται τόσο αστεία ως ποσό που να μη χρειάζεται να τα δικαιολογήσει.
Δεν ξέρω εσάς, αλλά εμένα μου φαίνεται άκρως ανησυχητικό και ταυτόχρονα αντιπροσωπευτικό αυτό το γεγονός όσον αφορά στην ηθική, αισθητική και πολιτιστική κατηφόρα που έχει πάρει η σύγχρονη Ελλάδα. Φαίνεται ότι σε αυτή τη χώρα δεν υπάρχουν σκάνδαλα στον πολιτισμό, εφόσον ο ίδιος ο πολιτισμός της (όσο κι αν ακούγεται... σκανδαλώδες αυτό) είναι ένα σκάνδαλο.


O θάνατος του Μαρά του Jacques-Louis David (1793)

Επίσης με αφορμή ένα σχόλιο της φίλης Μερόπης που είπε ότι η εν λόγω εφημερίδα της θύμισε την ΑΥΡΙΑΝΗ, θα αναφερθώ και στην άλλη παράμετρο αυτής της θλιβερής ιστορίας: τη σκανδαλοθηρία. Η εφημερίδα αυτή μου θυμίζει τον περιβόητο Μαρά και την εφημερίδα του. Όπως είναι ιστορικά γνωστό, ο Μαρά εξέδιδε εφημερίδα από το Σεπτέμβριο του 1789 με τίτλο "Ο φίλος του λαού" ("L'Ami du peuple"), μέχρι το 1792. Ήταν η πιο εμπρηστική απ' όλες τις επαναστατικές εφημερίδες της εποχής και την έγραφε μόνος του, φιλοξενώντας μόνο καταγγελίες πολιτών. Κατηγορούσε και ζητούσε το θάνατο όλων όσων θεωρούσε κακούς πολίτες βάσει των καταγγελιών που είχε ζητήσει απ' τους πολίτες να του στέλνουν. Ξεκίνησε ζητώντας το θάνατο εξακοσίων ανθρώπων και κατέληξε να ζητάει την εκτέλεση στην γκιλοτίνα πεντακοσίων χιλιάδων.Ασφαλώς «φίλοι» του λαού υπήρχαν και πριν από τον ίδιο το Μαρά και συνιστούν διαχρονικό και διαπολιτισμικό φαινόμενο. Σε αυτό το πλαίσιο η χρονική απόσταση μεταξύ του λαϊκισμού του διάσημου Μαρά και των «δικών μας» πάμπλουτων μαράδων είναι μεγάλη, πάνω από δυο αιώνες και η πολιτιστική απόσταση ακόμη μεγαλύτερη. Η ουσιαστική απόσταση μεταξύ τους όμως είναι νομίζω αμελητέα.Βέβαια, στην περίπτωση του Μαρά μιλάμε για μια χώρα στην οποία ΕΓΙΝΕ η Γαλλική Επανάσταση και δε μπορούν έκτοτε τόσο εύκολα πολιτικοί, δημοσιογράφοι και άλλοι τηλεσχολιαστές να έχουν μονίμως καραμέλα στο στόμα τους τον κακοπαθημένο "λαό" και να τον χρησιμοποιούν ως εφαλτήριο για τη ρητορική τους, όπως συμβαίνει σε μια χώρα στην οποία δεν έγινε ΠΟΤΕ Γαλλική Επανάσταση, δηλαδή στην Ελλάδα.

Κάποτε στην Αμερική

Πριν 52 χρόνια, το 1956 ο γνωστός στους κοινωνιολόγους αλλά ευρύτερα όχι τόσο Αμερικανός κοινωνιολόγος Charles Wright Mills (1916-1962) δημοσίευσε ένα βιβλίο στο οποίο εξέταζε και ανέλυε τη δομή της εξουσίας στις Ηνωμένες Πολιτείες εκείνου του καιρού. Το βιβλίο λεγόταν The Power Elite. Σε αυτό ο Mills περιγράφει τη διαπλοκή θα λέγαμε σήμερα μεταξύ πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής εξουσίας και κυρίως μεταξύ των ανθρώπων στα υψηλότερα κλιμάκια αυτών των τριών σφαιρών. Το πώς δηλαδή άνθρωποι στην κορυφή της πολιτικής, της οικονομίας και του στρατού, που παίρνουν σημαντικές αποφάσεις με ακόμη σημαντικότερες συνέπειες, μοιράζονται την ίδια κοσμοθεωρία: μια εντελώς δική τους, μιλιταριστική θεώρηση της πραγματικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο και εφόσον ανήκουν στην ίδια κοινότητα συμφερόντων, καταλήγουν με απόλυτα φυσικό τρόπο να αλληλοεξυπηρετούνται. Θεωρώντας εαυτούς ανώτερους από τoν απλό λαό κινούνται ελεύθερα καταλαμβάνοντας πόστα εξουσίας που συναρμόζονται με συνέπεια και οι τρεις αυτές σφαίρες να συγκροτούν ένα ενιαίο σύμπλεγμα. "Στρατολογούν" μάλιστα νέα μέλη στις ελίτ αυτές ανάλογα με το πόσο επιτυχημένα αποδεικνύονται ως "κλώνοι" των ήδη υπαρχόντων μελών.



Εδώ ο Mills με τη μοτοσικλέτα που χρησιμοποιούσε για τις μετακινήσεις του.

Κατά έναν περίεργο τρόπο με αυτές τις ελίτ ανακατεύονται και οι επαγγελματίες celebrities που υπάρχουν προκειμένου να επιδεικνύονται από τα ΜΜΕ. Αλλά που θεωρητικά ποτέ, εφόσον παραμένουν celebrities, δεν έχουν επιδειχθεί αρκετά (εδώ ίσως βρίσκουμε και τον ορισμό του celebrity: you are famous when you are never famous enough). Όλοι αυτοί δεν κάνουν άλλο από το να αποσπούν την προσοχή του κοινού των ΜΜΕ από σημαντικότερα ζητήματα. Ο πληθυσμός στη μεγάλη πλειοψηφία του μετατρέπεται κατ' αυτόν τον τρόπο με την καίρια συνδρομή και των ΜΜΕ που φαίνεται ότι έχουν τον ιδιαίτερο, δικό τους ρόλο να παίξουν, σε μια αδρανή πολιτικά και απληροφόρητη μάζα: δημιουργείται έτσι μια μαζική κοινωνία, δηλαδή μια κοινωνία μαζών.

Σας θυμίζει τίποτα;

Μην πυροβολείτε το internet

Πιο σημαντική από την απόπειρα αυτοκτονίας Ζαχόπουλου ήταν νομίζω η πρόσφατη απόπειρα αυτοκτονίας - δένοντας και σφίγγοντας γύρω από το λαιμό του πετσέτα - ενός δεκαπεντάχρονου, βάσει οδηγιών που βρήκε στο διαδίκτυο.

Λέω πιο σημαντική για δυο λόγους. Ο πρώτος και προφανέστερος είναι ότι πρόκειται για ένα νέο παιδί που είχε όλη τη ζωή μπροστά του και μακάρι να βγει νικητής από αυτή τη δύσκολη μάχη στην οποία έβαλε τον εαυτό του. (Αυτή τη στιγμή νοσηλεύεται σε κρίσιμη και σοβαρή κατάσταση στην εντατική μονάδα του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ.)

Ο δεύτερος και λιγότερος προφανής λόγος είναι ότι τέτοια περιστατικά είναι νερό στο μύλο μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης στην Ελλάδα που δαιμονοποιεί το internet και το θεωρεί "πληγή". Σε αυτά τα πλαίσια δίνεται έμφαση και πέφτει πολύ φως στους κινδύνους που κρύβει το διαδίκτυο ιδίως για τα νέα παιδιά ως ένα νέο, περισσότερο διεισδυτικό και πιο επικίνδυνο ΜΜΕ, από το οποίο πρέπει να βρούμε εξίσου νέους τρόπους προφύλαξης. Σήμερα διαβάζω σε δημοσιεύματα ότι το Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος απέτρεψε τρεις ακόμη αυτοκτονίες νέων παιδιών, εντοπίζοντας τα μηνύματά τους στο internet και ενημερώνοντας τις οικογένειές τους. Παρ' όλα αυτά νομίζω ότι είναι λάθος να ρίχνουμε το φταίξιμο και κυρίως την ευθύνη για τέτοιου είδους φαινόμενα στο διαδίκτυο, καλλιεργώντας φοβικές αντιλήψεις στον πληθυσμό.

Για το ότι τα παιδιά αυτά μπαίνουν σε αυτοκτονικά sites και όχι σε sites για την τέχνη ή τις επιστήμες δε φταίει το internet, αλλά πολλοί άλλοι βαθύτεροι παράγοντες. Παράγοντες όπως οι ίδιοι οι γονείς και οι αξίες, η καλλιέργεια και τα μηνύματα που παίρνουν αυτά τα παιδιά από το σχολείο, τον ευρύτερο οικογενειακό και κοινωνικό τους περίγυρο αλλά και την τηλεόραση. Όπως ένα παιδί θα βρει στη Βικιπαίδεια ένα επιστημονικό άρθρο που θα του ανοίξει νέους ορίζοντες για τη σκέψη του έτσι κι ένα άλλο θα βρει στο internet τρόπους αυτοκτονίας. Ισχύει δηλαδή και για το internet το γνωστό: ό, τι ψάχνεις βρίσκεις. Αν πρέπει να μας προβληματίσει κάτι σε περιπτώσεις όπως αυτού του παιδιού δεν είναι το internet αλλά οι βαθύτερες ψυχοκοινωνικές αιτίες που οδηγούν σε αυτά τα αποτελέσματα.

Η κατσαρίδα

Mόλις επέστρεψα από το θέατρο Εγνατία, όπου παρακολούθησα την 'Κατσαρίδα'. Πρόκειται για παράσταση που συζητήθηκε αρκετά, φέτος ανηφόρισε από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη κι έτσι είχα την ευκαιρία να τη δω χωρίς να χρειαστεί το ταξίδι στην Αθήνα. Eδώ θα ήθελα να μοιραστώ μοιραστώ μαζί σας και κάποιες τελευταίες πληροφορίες που πήρα από τον blogger mad, που είναι φίλος ενός εκ των δύο πρωταγωνιστών:'Την άλλη Κυριακή είναι η τελευταία παράσταση και τα παιδιά σκοπεύουν να κάνουν κάτι πολύ πρωτοποριακό και διασκεδαστικό. Αν έχεις κάποιον που δεν την έχει δει πες του να κλείσει στην τελευταία αυτή παράσταση.' Αυτό για όσους από εσάς θα θέλατε να δείτε την παράσταση και είστε στη Θεσσαλονίκη.

Τα παιδιά που πρωταγωνιστούν, ο Μιχάλης Οικονόμου και ο Γιώργος Παπαγεωργίου πραγματικά "απογειώνουν" το έργο αυτό του Βασίλη Μαυρογεωργίου (που σκηνοθετεί επίσης). Το υποστηρίζουν με μπρίο και δυναμισμό, παίζοντας με την ψυχή τους. Αποδεικνύουν, αποκαλύπτουν θα έλεγα πόσο μπορεί να αναδείξει ένα αφήγημα η κεφάτη μεταφορά του από τον ηθοποιό στη σκηνή. Το κεντρικό νομίζω μήνυμα του παραμυθιού αυτού - μήνυμα απλό αλλά όχι απλοϊκό - με κεντρική ηρωίδα την κατσαριδούλα Ιωάννα που θέλει να φτάσει στο φεγγάρι, είναι ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο αρκεί να το πιστέψουμε και να επιμείνουμε. Επίσης πως ό, τι θέλουμε να πετύχουμε το έχουμε ούτως ή άλλως μέσα μας από τη στιγμή που γεννηθήκαμε: οπότε ας μην αγχωνόμαστε αλλά ας μην το βάζουμε και κάτω. Λέει σε μια συνέντευξη ο Γιώργος Παπαγεωργίου: 'Είχα διαβάσει στον πίνακα του σχολείου μου ένα μότο που είχαν γράψει κάτι παιδιά. Έλεγε: «Βάλε για στόχο το φεγγάρι. Τουλάχιστον αν αποτύχεις θα βρεθείς ανάμεσα στα αστέρια».' Αυτό νομίζω συνοψίζει και το βαθύτερο νόημα της παράστασης, ίσως μάλιστα αποκαλύπτει και κάτι από την αξιοπρόσεκτη βιοθεωρία των νέων αυτών παιδιών.

Έχουμε το κράτος που μας αξίζει

Την τελευταία φορά - πριν δυο εβδομάδες περίπου - που κατέβηκα με το intercity στην Αθήνα φθάσαμε με 40 λεπτά καθυστέρηση χωρίς ΟΥΤΕ ΜΙΑ σχετική ανακοίνωση και βέβαια ΟΥΤΕ ΜΙΑ συγνώμη από τα μεγάφωνα του τραίνου. Είμασταν με τη γυναίκα μου και μου είπε για ένα γνωστό της Ολλανδό που σε αντίστοιχη περίπτωση στην Ολλανδία επειδή λόγω της καθυστέρησης έχασε ένα σημαντικό ραντεβού, έκανε καταγγελία εναντίον των oλλανδικών σιδηρόδρομων στο συνήγορο του πολίτη και έλαβε μεγάλη αποζημίωση. Από τους εκατοντάδες ταλαιπωρημένους επιβάτες του συγκεκριμένου τρένου, που ήταν γεμάτο, δε νομίζω να έκανε κάποιος ανάλογη καταγγελία. Για να αρχίσει όμως το ελληνικό κράτος να σέβεται, να εμπιστεύεται και να εξυπηρετεί τον πολίτη, πρέπει κι οι Έλληνες να μάθουν να διαμαρτύρονται και να διεκδικούν τα δικαιώματά τους. Αν ο πολίτης δεν το απαιτήσει, το ίδιο το κράτος από μόνο του δεν έχει κανένα λόγο να εκσυγχρονιστεί ούτε θα αλλάξει ποτέ. Και δυστυχώς σε σχέση με άλλους Ευρωπαίους οι Έλληνες πολίτες δεν είμαστε και πολύ απαιτητικοί. Στη συγκεκριμένη περίπτωση με το τρένο οι μόνοι επιβάτες που διαμαρτύρονταν ήταν κάποιοι ηλικιωμένοι όχι για την καθυστέρηση αλλά από την αρχή για το ότι δεν υπήρχε καπνιστήριο στο τρένο.

Πόσοι διαμαρτυρηθήκατε όταν πέσατε θύματα τέτοιων καθυστερήσεων; Πόσοι αντιδράσατε στην περιφρόνηση ή την αδιαφορία με την οποία σας αντιμετώπισε ο όποιος δημόσιος λειτουργός; Πόσοι, ερχόμενοι σε επαφή με την εφορία, τα δημόσια σχολεία και νοσοκομεία, το ΙΚΑ, τις ΔΕΚΟ, τα ΚΕΠ, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, διεκδικήσατε το δίκιο σας όταν αισθανθήκατε να υποτιμάται η νοημοσύνη σας ή να ταλαιπωρείστε λόγω έλλειψης συστήματος on-line ή να σας ενοχλεί ο καπνός από το παράνομο πλέον σε χώρους εργασίας τσιγάρο του υπαλλήλου που σας εξυπηρετούσε; Πόσοι έχετε πάει έστω και μια φορά στο συνήγορο του πολίτη να διαμαρτυρηθείτε για κακομεταχείριση; Εγώ που τα γράφω αυτά ομολογώ πως δεν έχω πάει ούτε μια φορά. Μήπως όμως είναι πια καιρός να φτιάξουμε το κράτος που μας αξίζει;

Τα... δέκα κακά της μοίρας μας

Σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας Τα Νέα οι νεοέλληνες χαρακτηριζόμαστε όχι από μια, όχι από δυο, αλλά από... 10 πολύ κακές συνήθειες:

1) Στην υγειά μας

Αλκοόλ: σύμφωνα με την εφημερίδα, 60% των Ελλήνων ηλικίας από 15 έως 30 ετών δηλώνουν ότι μέθυσαν τον τελευταίο μήνα.

2) Ποια υγειά μας;

Προληπτικές εξετάσεις: την ίδια στιγμή 50% όλων των Ελλήνων δηλώνουν ότι δεν έχουν επισκεφτεί τον γιατρό τους για πάνω από έναν χρόνο.

3) Καλά οδηγάρα ο δικός σου;

Οδήγηση: αν και θέλουμε να δηλώνουμε οδηγάρες, γεγονός παραμένει ότι 100 χιλιάδες Έλληνες έχουν χάσει τη ζωή τους σε αυτοκινητικά δυστυχήματα τα τελευταία 50 χρόνια.

4) Ρίχτα στις γάτες

Ανακύκλωση: ουραγοί οι Έλληνες στην ανακύκλωση, με μόνο 20% των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων να καταλήγει στην ανακύκλωση όταν μέσος όρος στην ΕΕ είναι το 33%.

5) Πάμε κάπου ν' αράξουμε;

Γυμναστική: μόνο 12% των Ελλήνων γυμνάζονται συστηματικά, ενώ το 55% των εργαζομένων ασκείται ελάχιστα ή καθόλου.

6) Έχεις ένα τσιγαράκι;

Κάπνισμα: όπως έλεγα και στο προηγούμενο post, είμαστε πρωταθλητές Ευρώπης στο κάπνισμα με 44% των Ελλήνων να είναι συστηματικοί καπνιστές.

7) Ρόδα τσάντα και κοπάνα

Κολλημένοι με το αυτοκίνητο: 17% των Αθηναίων δεν χρησιμοποιεί καθόλου τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

8) Τι έχει σήμερα το πρόγραμμα;

Τηλεόραση: 3-4 ώρες κάθε μέρα αφιερώνουν κατά μέσο όρο οι Έλληνες στην τηλεόραση, 3 στους 4 διαθέτουν περισσότερες από δυο συσκευές και αρκετοί πια δεν τις κλείνουν ακόμα κι όταν δέχονται επισκέψεις.

9) Τι σου κάνω τι μου κάνεις;

Χρήση προφυλακτικού: 50% χρησιμοποιούν ευκαιριακά ή καθόλου προφυλακτικό.

10) Πάμε για κανα γύρο;

Διατροφή: 90% των Ελλήνων τρώνε κρέας κάθε μέρα.

Τσιγαράκι;

Mετά την Ιρλανδία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Μεγάλη Βρετανία ΚΑΙ στη Γαλλία απαγορεύτηκε από σήμερα το κάπνισμα και σε κέντρα διασκέδασης, καφέ και εστιατόρια. Σε αρκετές άλλες ευρωπαϊκές χώρες πρόκειται να εφαρμοστεί η απαγόρευση εντός του 2008 ή το αργότερο έως το 2009. Και αναρωτιέμαι αν πλέον η ολοκληρωτική απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους "κατηφορίζει" και προς τη χώρα που διατηρεί τα υψηλότερα στην ΕΕ ποσοστά καπνιστών, δηλαδή την Ελλάδα. (Υπενθυμίζω ότι περίπου 40% των Ελλήνων καπνίζει από ένα μέχρι 29 τσιγάρα ημερησίως.) Θα πέσει λοιπόν κι αυτό το απόρθητο φρούριο στις εσχατιές της Ευρώπης; Η γενικότερη τάση είναι να γίνει η Ευρώπη χώρος μη καπνίσματος. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι Ευρωπαίοι πολίτες είναι στη μεγάλη πλειοψηφία τους υπέρ της απαγόρευσης του καπνίσματος σε όλους τους δημόσιους κλειστούς χώρους.


Πόσο εύκολα θα εφαρμοζόταν ένα τέτοιο μέτρο ΚΑΙ στη χώρα μας; Πιστεύω όχι εύκολα και σίγουρα όχι ανελαστικά. Και αυτό όχι μόνο λόγω του μεγάλου αριθμού καπνιστών - του μεγαλύτερου όπως είπα στις χώρες της ΕΕ - αλλά και λόγω της νοοτροπίας μας ως λαού. Όταν μιλάω για νοοτροπία εννοώ την τάση μας να παρακάμπτουμε ενοχλητικούς κανόνες και περιορισμούς στα μουλωχτά. Θυσιάζοντας την αξιοπρέπειά μας στο βωμό της έξης. Θυμάμαι πριν λίγες ημέρες ένα μεσήλικα που την ώρα της συναλλαγής του άναβε σκυφτός και στα μουλωχτά τσιγάρο μπροστά σ' ένα ΑΤΜ στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Θεσσαλονίκης (όπου απαγορεύεται το κάπνισμα). Σκέφτηκα κάτι να του πω, γιατί καθώς στεκόμουν πίσω του μ' ενοχλούσε ο καπνός του, αλλά πραγματικά τον λυπήθηκα.
Ίσως τελικά να κάνω και λάθος, αλλά νομίζω ότι η Ελλάδα δεν είναι ακόμη έτοιμη για ένα τέτοιο μέτρο. Δε μπορώ δηλαδή ακόμα να φανταστώ το σουβλατζίδικο της γειτονιάς ή την αγαπημένη μας ταβέρνα ή ψησταριά χωρίς τους καπνιστές τους. Υποψιάζομαι μάλιστα ότι ούτε και οι ίδιοι μπορούν να φανταστούν την αγαπημένη τους ταβέρνα χωρίς σταχτοδοχεία. Και ας μη μιλήσω για τα κέντρα διασκέδασης - clubs, μπαράκια και "πίστες" - όπου στις περισσότερες περιπτώσεις δε νοείται ποτάκι χωρίς τσιγαράκι αλλά και τα καφενεία, τις καφετέριες και τα κάθε λογής καφέ όπου επίσης δε νοείται καφές χωρίς τσιγάρο. Εδώ σπεύδω να διευκρινίσω ότι, προσωπικά, ως μη καπνιστής θα καλοδεχόμουν ένα τέτοιο μέτρο, απλά το βρίσκω δυσεφάρμοστο στην Ελλάδα.
Τελικά, πόσο Ευρωπαίοι είμαστε;

Εύχομαι...

... μέσα στο 2008 να προχωρήσω ένα βιβλίο που γράφω τώρα για να μην ακούω άλλο και τη γυναίκα μου να λέει ότι θα μείνω ο συγγραφέας του ενός βιβλίου, να μεγαλώσει η οικογένεια για να μεγαλώσω επιτέλους κι εγώ λίγο ηλικιακά και να πάψω να παιδιαρίζω (αυτά πλέον υποψιάζεστε ποιος τα διαδίδει), να βρω μια δουλειά της προκοπής, να συνεχίσω όσο ακόμη αντέχω να κρατάω αυτό το blog σε αξιοπρεπή επίπεδα, να γνωρίσω περισσότερους ενδιαφέροντες ανθρώπους εντός και εκτός internet, να καταφέρω να μη γίνω ούτε κι αυτή τη χρονιά διαπλεκόμενος και αν έχω ήδη γίνει να ξεγίνω, να μην αλλάξει τίποτε απ' όσα μ' έκαναν ευτυχή το 2007, να πάω πολλές όμορφες εκδρομές αλλά να οδηγεί και κανας άλλος και... να πραγματοποιηθούν κι όλες οι ΔΙΚΕΣ ΣΑΣ ευχές το συντομότερο δυνατό!