25 Νοε 2011

Όταν ο πολιτισμός κατεβάζει ρολά…

Με κάποιο σοκ είδα σήμερα ξεφυλλίζοντας διαδικτυακά τις εφημερίδες, ότι μετά από 32 χρόνια αδιάλειπτου δημιουργικού ‘παρών’ η Πειραματική Σκηνή της ‘Τέχνης’, η αναμφίβολα σημαντικότερη από άποψης ποιότητας θεατρική σκηνή της Θεσσαλονίκης, κατεβάζει ρολά. Η Πειραματική Σκηνή της ‘Τέχνης’ ήταν μια απ’ αυτές τις ψηφίδες πολιτισμού που εξακολουθούσαν με ‘πείσμα’ να ‘αναπνέουν’ δημιουργώντας, προσφέροντας, ακόμα και υπό συνθήκες πολιτιστικής ασφυξίας. Ήταν μια απ’ αυτές τις νησίδες ανήσυχων ανθρώπων που επέμεναν να μοιράζονται και να μοιράζουν απλόχερα την τέχνη τους στη Θεσσαλονίκη του Άνθιμου, του ‘Πανίκα’ (Παναγιώτη Ψωμιάδη), του ‘ατσαλάκωτου’ αιωνίου δημάρχου Παπαγεωργόπουλου, των ακμαζόντων μπουζουξίδικων που εξέφραζαν ακέραια, ατόφια την αισθητική των προυχόντων και αξιωματούχων της πόλης που, σε άρρηκτη ψηφοθηρική συμμαχία με τα πιο λούμπεν λαϊκά της στρώματα, κατάφεραν αυτή τους την αισθητική να την επιβάλλουν στην πόλη. Μια Θεσσαλονίκη που αφέθηκε να κατρακυλήσει, αργά αλλά σταθερά, στη θρησκοληψία, στην ακαλαισθησία, στη μαζική ‘διασκέδαση’, παραδινόμενη άνευ όρων στην οργανωμένη αυτή επίθεση.

Αυτό που επιβεβαιώνεται με το κλείσιμο αυτής της ιστορικής, στον χώρο του ελεύθερου, ποιοτικού θεάτρου προσπάθειας; Από τη στιγμή που ο πολιτισμός δεν υπήρξε ποτέ η πρώτη προτεραιότητα, θα καταστεί και η πρώτη απώλεια σε μια στιγμή κρίσης. Ακόμη και στους πολυτιμότερους, τους σπανιότερους εκφραστές του. Δεν θα μπορούσα παρά να κλείσω αυτό το σύντομο αποχαιρετιστήριο σημείωμα με τα λόγια του ιδρυτή και καλλιτεχνικού της διευθυντή Νικηφόρου Παπανδρέου:

…κατανοούμε απολύτως ότι η οξύτατη οικονομική κρίση που ταλανίζει τη χώρα έχει μειώσει δραστικά τις δυνατότητες της Πολιτείας να στηρίζει τον σύγχρονο πολιτισμό. Και δεν παραβλέπουμε το γεγονός ότι οι στερήσεις και οι θυσίες που ζητούνται από τον ελληνικό λαό κάνουν να φαίνεται σε πολλούς πολυτέλεια η καλλιτεχνική δημιουργία και πρόκληση το αίτημα για την ενίσχυσή της. Ωστόσο, έχουμε την πεποίθηση ότι, ακριβώς σε εποχές κρίσης και ψυχικής καθίζησης, η τέχνη (μιλούμε γενικά, όχι ειδικά για τη δική μας περίπτωση) αποκτά ζωτική σημασία, μας δίνει μια ανάσα, μας βοηθάει να μη βουλιάξουμε ψυχικά, μας παρακινεί να στοχαστούμε με νηφαλιότητα, ενώ παράλληλα ενισχύει την κοινωνική συνοχή - αυτό ισχύει για τον πολιτισμό γενικά, και ιδιαίτερα για το θέατρο, που είναι κατεξοχήν τέχνη συλλογική, τέχνη της κοινότητας.
Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία, το να κλείνουν θέατρα αποτελεί σύμπτωμα παρακμής και επιδεινώνει τη γενικευμένη κρίση, οικονομική, κοινωνική, ηθική, που περνάει η χώρα. Αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς…

4 σχόλια:

αθεόφοβος είπε...

Το να περιμένουν τα θέατρα να επιβιώσουν από την κρατική επιχορήγηση και όχι από την προσέλκυση κοινού είναι μεν το σύνηθες αλλά όχι και το λογικό.
Ο Κουν κατάφερε να αναπτυχθεί τόσα χρόνια σε εποχές πιο δύσκολες και χωρίς επιχορηγήσεις γιατί το θέατρο ήταν η ψυχή του και η θρησκεία του και οι ηθοποιοί του, οι πιστοί του.

gerasimos είπε...

αθεόφοβε αν η όποιας μορφής τέχνη περίμενε να επιβιώσει από την προσέλκυση κοινού και μόνο, χωρίς πάτρωνες, χορηγούς, πάσης φύσεως υποστηρικτές, δεν θα υπήρχε, απλούστατα, τέχνη όπως σήμερα την ξέρουμε. Και αν μιλάμε για ελληνικό θέατρο, θα υπήρχαν πιθανότατα μόνο οι λαοφιλείς επιθεωρήσεις και οι 'ξύπνιοι' επιχειρηματίες πίσω τους. Αν δε θέλουμε λοιπόν ποιοτικό, ελεύθερο, διαφορετικό θέατρο ας καταργήσουμε και το υπουργείο Πολιτισμού, που κι αυτό κοστίζει. (Και μια και αναφέρθηκες στον Κουν, ποιος είπε ότι και το Θέατρο Τέχνης δεν επιχορηγείται; Ιδού μια ανακοίνωσή του, διαμαρτυρία για τη μείωση - φυσικά μείωση, διότι είπαμε, ο πολιτισμός δεν ήταν ποτέ πρώτη προτεραιότητα στη χώρα αυτή του γύρου και του φραπέ - της κρατικής επιχορήγησης.)

αθεόφοβος είπε...

Δεν μιλάω για το σήμερα.
Μιλάω για το όταν ο Κουν ξεκίνησε και δούλεψε το θέατρο του για πολλά χρόνια χωρίς καμιά κρατική η άλλη ενίσχυση.
Βέβαια σαφώς και δεν είμαι κατά των επιχορηγήσεων αλλά δεν μπορεί να υπάρχουν στην Αθήνα πάνω από 200 παραστάσεις και να περιμένουν όλοι τους επιχορήγηση για να επιβιώσουν.

gerasimos είπε...

Μα δεν μιλάω στην ανάρτηση για τις 200 παραστάσεις της Αθήνας αλλά για το Θέατρο Τέχνης της Θεσσαλονίκης, όπως το αποκάλεσαν, που ούτε κι αυτό, εν έτει 1979, ξεκίνησε με επιχορηγήσεις. Τότε νομίζω - και σαν μεγαλύτερος θα θυμάσαι πολύ καλύτερα - υπήρχε μια άλλη περιρρέουσα κουλτούρα στη χώρα αυτή (πριν τη γέννηση της ιδιωτικής σκουπιδοτηλεόρασης και της σημερινής μαζικής υποκουλτούρας των σελέμπριτι, του 'σέξι', των mall και δεν ξέρω τι άλλο) που μπορούσε να στηρίξει τέτοιες προσπάθειες. Πλέον πολύς κόσμος πάει κυρίως στο θέατρο για να δει αγαπημένους του ηθοποιούς των τηλεοπτικών σίριαλ. Δύσκολα λοιπόν μπορεί να σταθεί μια ιστορική ποιοτική θεατρική σκηνή χωρίς κάποια βοήθεια.