Νίκος Εγγονόπουλος 1907-1985

Ο Νίκος Εγγονόπουλος, ποιητής, ζωγράφος, κριτικό και ζωηρό πνεύμα, από τους κύριους εκπροσώπους της λεγόμενης γενιάς του '30 και εκφραστής του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, γεννήθηκε στην Αθήνα ακριβώς 100 χρόνια πριν, στις 21 Οκτωβρίου του 1907. Παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε δύο παιδιά, ένα γιο και μια κόρη. Εργάστηκε, μεταξύ άλλων, κυρίως στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων και στο ΕΜΠ. Λέει ο Μίλτος Σαχτούρης για τον Εγγονόπουλο στα χρόνια της Κατοχής: "Εκείνη την εποχή ο Εγγονόπουλος έμενε σ' ένα ισόγειο στην αρχή της οδού Κυψέλης, που το πάτωμά του ήτανε ακόμα χώμα, ένα πρώην γκαράζ, και δίπλα είχε ένα άλλο γκαράζ κι έζησε εκεί πέρα ο καημένος, όμως ήταν γερός, είχε γερή κράση, αν ήταν άλλος θα είχε πεθάνει σε σπίτι με πάτωμα από χώμα." Επίσης, λέει ότι "μιλούσαμε πάντα στον πληθυντικό ο ένας στον άλλον, γιατί συνήθιζε να λέει ο Εγγονόπουλος ότι τους Έλληνες πρέπει να τους προσέχει κανείς, γιατί πρώτα σου κάνουν το τραπέζι και μετά όταν φτάσουν στο φρούτο σου βαράνε και καρπαζιά". Έλεγε ο Εγγονόπουλος ότι το "πρόβλημα είναι τι είδος Έλληνας είσαι· και αν είσαι καλός, πόση αντοχή έχεις, για να μη σε αφανίσουν οι κακοί...".

Ο άνθρωπος ήταν στο κέντρο της δημιουργίας του: "Στο έργο μου ο άνθρωπος έχει τον μεγαλύτερο ρόλο. Για τον άνθρωπο ζωγραφίζω. Ο άνθρωπος είναι το θέμα μου.(...) Αλλά εδώ θα πρέπει να εξηγήσουμε τι είναι τέχνη. Πολλοί γελαστήκανε και της αποδώσανε άλλα καθήκοντα: άλλοι θέλησαν η τέχνη να υπακούει σε νόμους, άλλοι ζήτησαν λογής λογής αρετές. Ποιο όμως είναι το σωστό; Το σωστό είναι σ' ένα έργο τέχνης να υπάρχει η ανθρώπινη παρουσία." Υπερασπιζόταν την ασυναρτησία που έβλεπαν πολλοί στον υπερρεαλισμό υποστηρίζοντας ότι η ίδια η ζωή είναι ασυνάρτητη: "Η ζωή είναι ασυνάρτητη. Αυτή είναι η πραγματικότητα που δεν καταλαβαίνουν οι ορθολογιστές. Τη βαθιά αντίληψη της ζωής την βλέπουμε στο μειδίαμα των κούρων, το γεμάτο μειλίχια, λεπτή ειρωνεία...".

Η τέχνη του ήταν γι' αυτόν δίαυλος επικοινωνίας με τους συνανθρώπους του: "Για τον άνθρωπο δημιουργούμε... Για να του δώσουμε διέξοδο από τη μοναξιά του. Δύναμη να καταργήσει τη μόνωσή του. Επικοινωνία. Αυτό είναι ό,τι προσφέρει η τέχνη...". Και καλοί είναι εκείνοι που υπηρετούν όπως έλεγε την τέχνη "με το αίμα τση καρδίας". Αλλά η τέχνη ήταν γι' αυτόν και αξεχώριστη από τη ζωή, τέχνη και ζωή ήταν ένα: "Δεν γράφω, ζω. Τα ποιήματα γράφονται με τη ζωή μας."

Ο Νίκος Εγγονόπουλος πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε συνθήκες οικονομικής ανέχειας και πέθανε το 1985 από ανακοπή καρδιάς, έχοντας προηγουμένως υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση που του στοίχισε το ένα του πόδι.