O θάνατος δε μένει πια εδώ

Πριν λίγο καιρό έχασα ένα πολύ κοντινό μου πρόσωπο. Μπαίνοντας και βγαίνοντας στα νοσοκομεία και συνομιλώντας με συγγενείς, γιατρούς, νοσηλευτές, ασθενείς ήταν σα να ανακάλυπτα την ύπαρξη ενός άλλου κόσμου. Ο κόσμος αυτός ποτέ δεν είχε τύχει μέχρι τώρα της προσοχής μου. Μέχρι αυτή τη στιγμή όταν έβλεπα ρεπορτάζ στην τηλεόραση για ιατρικά θέματα άλλαζα κανάλι και όταν διάβαζα για θέματα υγείας στην εφημερίδα γύριζα σελίδα. Σκέφτηκα λοιπόν ότι στην καθημερινότητά μας η αρρώστια αλλά και ο ίδιος ο θάνατος έχουν εξοριστεί τόσο πολύ, σε ένα σύμπαν τόσο μακρινό, που όταν μας υπενθυμίσουν ακόμα και με τον διακριτικότερο τρόπο την παρουσία τους, χτυπώντας μας πολύ απαλά την πόρτα, αιφνιδιαζόμαστε. Η εμφάνισή τους μας προκαλεί πρωτίστως αμηχανία αλλά και σύγχυση, φόβο ακόμα ίσως και θυμό που μας επισκέφτηκαν από τόσο μακριά και τόσο απροειδοποίητα. Κάπως σαν ανεπιθύμητοι μακρινοί συγγενείς, που είχαμε χρόνια και χρόνια να τους δούμε, και μια ωραία ημέρα τους βλέπουμε ξαφνικά να στέκουν στο κατώφλι μας, περιμένοντας να μας αγκαλιάσουν. Και αντιδρούμε όπως ένα τρομαγμένο παιδί, που ταράζεται μέσα στο ανέμελο παιχνίδι του. Φοβάμαι ότι ο σύγχρονος άνθρωπος βυθίζεται σε μια παιδικότητα, αφέλεια και ανωριμότητα. Έχει μετατραπεί σε ένα πλάσμα εξαρτημένο από το αυτόματο μηχάνημα ανάληψης επιθυμιών και αναγκών το οποίο συνιστούν για τον ίδιο οι νέες τεχνολογίες διασκέδασης, επικοινωνίας και καλοπέρασης. Ο κοινωνιολόγος Zygmunt Bauman είπε πριν χρόνια ότι ο σύγχρονος καπιταλισμός στηρίζεται για τη διαιώνισή του στην επικράτηση, μέσα μας, της φροϋδικής αρχής της ηδονής και όχι βέβαια της αρχής της πραγματικότητας. Μας ενθαρρύνει να μυρίζουμε όμορφα πράγματα, να τρώμε νοστιμιές, να χαϊδεύουμε όμορφες, λείες επιφάνειες ή ακριβά ρούχα αντλώντας ηδονή, να θέλουμε να βλέπουμε μόνο όμορφες γυναίκες και άνδρες και να αποστρέφουμε το βλέμμα μας από δυσάρεστα θεάματα. Μας καταδικάζει να ζούμε μόνο όμορφες, ανώδυνες εμπειρίες χωρίς την αρρώστια ή το θάνατο. Ο θάνατος, η εμπειρία του θανάτου αλλά και της αρρώστιας χαλάνε το σκηνικό της ομορφιάς και οφείλουν να αγνοηθούν και να περιθωριοποιηθούν.