18 Σεπ 2008

Το τέλος του καπιταλισμού;



Με αφορμή τη σημερινή παγκόσμια οικονομική κρίση, θα μπορούσε κανείς να θέσει και αυτό το ερώτημα. Τι θα σήμαινε όμως; Μήπως το τέλος της επικράτησης της απεριόριστης αύξησης ως απόλυτης αξίας; Αύξησης της παραγωγής - η οποία πλέον παγκοσμιοποιήθηκε, εκμεταλλευόμενη το φτηνό εργατικό δυναμικό εκατομμυρίων εξαθλιωμένων σε κάθε γωνιά της γης -, της κατανάλωσης, των ποσοστών κέρδους για τον καπιταλιστικού τύπου επιχειρηματία; Μήπως μια στροφή της ανθρωπότητας προς μια άλλη μορφή ύπαρξης, στηριγμένης όχι στη φαντασιακή σημασία της αέναης 'ανάπτυξης' σε βάρος τόσο του φυσικού περιβάλλοντος όσο και των ίδιων των ανθρώπων αλλά σε αυτή της ανάπτυξης των ίδιων των ανθρώπινων σχέσεων προς μια άλλη κατεύθυνση; Μήπως τη συνειδητοποίηση ότι αυτή τη στιγμή εννιακόσια είκοσι πέντε εκατομμύρια άνθρωποι πάνω στη γη πεινάνε, χωρίς να έχουν φταίξει οι ίδιοι γι' αυτό; Ή τη συνειδητοποίηση ότι η ανάδυση του καπιταλισμού - με την κεντρική σημασία που αποδίδει στην οικονομία και στη μαζική παραγωγή και κατανάλωση αγαθών - στη Δυτική Ευρώπη πριν από πολύ λίγους αιώνες υπήρξε συγκυριακή και όχι ιστορική αναγκαιότητα; Και ότι η επιβίωσή του μέχρι σήμερα οφείλεται στην ισχύ του - με την ωμή και πιο βάναυση σημασία της λέξης - και καθόλου στην 'ορθολογικότητά' του;

Για τον πρώην εξεγερμένο νέο του Μάη του '68 και νυν ευρωβουλευτή Nτανιέλ Κον-Μπεντίτ
αυτή η χρηματιστική κρίση είναι για τους νεοφιλελεύθερους καπιταλιστές ό,τι ήταν το Τσερνόμπιλ για το λόμπι της πυρηνικής ενέργειας. Είναι μια καταστροφή.

Για το Γάλλο φιλόσοφο Μισέλ Ονφρέ
ύστερα από τη σημερινή κρίση, ο καπιταλισμός θα πάρει νέα μορφή, εφόσον είναι άφθαρτος και λειτουργεί όπως η Λερναία Ύδρα: κόβεις ένα κεφάλι και ένα άλλο φυτρώνει στη θέση του.

Για τον πρώην δήμαρχο Λονδίνου Κεν Λίβινγκστον
δεν πρόκειται για το τέλος του καπιταλισμού, αλλά η σημερινή συγκυρία πρέπει να σημάνει μια επιστροφή σ΄ ένα πολύ πιο επεμβατικό κράτος.

Για τον πρώην βουλευτή του βρετανικού εργατικού κόμματος Τόνι Μπεν
ένα νέο εργατικό κίνημα θα προκύψει απ΄ αυτή την κρίση με μια πιο ρεαλιστική αντίληψη για το πώς λειτουργεί ο καπιταλισμός.

Για τον τραγουδιστή Τζάρβις Κόκερ
είναι πραγματικά ωραίο να βλέπεις τον καπιταλισμό να τιμωρείται όπως του αξίζει, μια και το έχει παρακάνει. Ίσως λίγη ύφεση να μας κάνει καλό. Πολλοί άνθρωποι ζουν πάνω από τις δυνατότητές τους. Όλοι το έχουμε κάνει: αισθάνεσαι λίγο πεσμένος, βγαίνεις κι αγοράζεις κάτι. Οι άνθρωποι μπορεί τώρα να αρχίσουν να μιλούν λίγο περισσότερο ο ένας στον άλλο, να διασκεδάζουν μεταξύ τους, όλα αυτά τα μεγάλα βόρεια στερεότυπα. Η τραγωδία είναι πως το βάρος θα το σηκώσουν οι συνηθισμένοι άνθρωποι. Αυτοί που είναι υπεύθυνοι για την ύφεση μπορεί να χρειαστεί να πουλήσουν το γιοτ.

Για το σκηνοθέτη Κεν Λόουτς
είναι μια περαιτέρω απόδειξη ότι η αγορά δεν είναι και δεν μπορεί ποτέ να είναι η απάντηση. Κοιτάς τριγύρω στον κόσμο και βλέπεις μεγάλη ένδεια από τη μια πλευρά και μεγάλο πλούτο από την άλλη και αυτά τα δύο ουδέποτε συνδέονται. Η αγορά είναι πολύ ανεπαρκής, ο καπιταλισμός είναι πολύ ασταθής και απειθάρχητος και είναι παράλογο το γεγονός ότι είμαστε όλοι δεμένοι σ' αυτό τον τρομερό τροχό της αστάθειας.

Εσείς τι λέτε;

13 σχόλια:

ANemos είπε...

Εμείς λέμε: Αλλο ένα πολύ καλό ποστ!

Unknown είπε...

Μη το ψάχνεις Γεράσιμε, σύντομα θα περάσει κι αυτό, they will bail each other out.

gerasimos είπε...

anemos με κάτι τέτοια σχόλια λέω να σας αφήσω να αναρωτιέστε αν ήρθε το τέλος του καπιταλισμού και στο μεταξύ να πάω το σαββατοκύριακο στα Γρεβενά, να βλέπω καλύτερα από εκεί ψηλά αν πλησιάζει.. :-P

mariana αμάν βρε παιδί, δείξε λίγη... αισιοδοξία. Και άνοιξε ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ το αρχείο στο site του πρώτου λινκ του ποστ. Διότι ΑΥΤΟ το πράγμα που βλέπει κανείς εκεί, απλώς ΔΕΝ μπορεί - και δεν πρέπει - να συνεχιστεί.

Unknown είπε...

Το είδα Γεράσιμε και σ' ευχαριστώ. Χάλια αδιόρθωτα.
Αν θέλεις διάβασε αυτό το editorial του Athens Voice, είναι το μοναδικό συγκροτημένο που έχω διαβάσει σε Ελληνικό έντυπο.

gerasimos είπε...

mariana καλά τα λέει ο Φώτης Γεωργελές στο editorial του. Ότι εν πάση περιπτώσει σημασία δεν έχουν τα ονόματα, αν λέγονται Βουλγαράκης, Εφραίμ ή δεν ξέρω πως αλλιώς, αλλά το πως έχει βολευτεί η άρχουσα τάξη στην Ελλάδα:μια αυτονομημένη πολιτική τάξη που μαζί με την κρατικο-κομματική γραφειοκρατία, ανώτατους κρατικούς υπαλλήλους, Μέσα Ενημέρωσης και μερικούς διαπλεκόμενους οικονομικούς παράγοντες, κυριαρχούν διαμοιράζοντας τον κρατικό πλούτο. Ούτε οικονομική ανάπτυξη, ούτε εθνική οικονομία..

αθεόφοβος είπε...

Προσωπικά πιστεύω ότι ο Κεν Λίβινγκστον αντιμετωπίζει με τον πιο σωστό τρόπο το θέμα.

Locus Publicus είπε...

Απόλυτο Καπιταλισμό μόνον ο Τρίτος Κόσμος έχει, γι αυτό και είναι κατεστραμμένος. Ολα τα ανεπτυγμένα κράτη του κόσμου έχουν μικτές και παρεμβατικές οικονομίες, κρατούν δηλαδή μια αγορά κερδοφόρας παραγωγής, απο τα κέρδη της οποίας χρηματοδοτούν το κοινωνικό σύστημα. Υπο την έννοια αυτή, ακόμα και η Αμερική είναι μια σοσιαλιστική χώρα. Πολύ λιγότερο βέβαια απο τη Σουηδία, αλλά με την κυβέρνηση παρούσα παντού, σε εργατικούς νόμους, σε φορολογίες, σε νομοθεσίες. Κοιτάξτε τώρα που υπάρχει τραπεζική κρίση, την απολύτως σοσιαλιστική επέμβαση της κεντρικής Τράπεζας της Αμερικής. Ο καπιταλισμός θα ζήσει, γιατί είναι το μόνον σύστημα που παράγει πλούτο. Η εξυπνάδα είναι να χρησιμοποιήσεις αυτό τον πλούτο για μια δίκαια και ισορροπημένη κοινωνία. Ο Καπιταλισμός δηλαδή, θα μπορούσε απλά να είναι το πρώτο στάδιο ενος καλού σοσιαλισμού.

gerasimos είπε...

αθεόφοβος βλέπω σου άρεσε ο 'Κόκκινος Κεν'. Έτσι τον λένε στη Γηραιά Αλβιώνα (Red Ken), λόγω των - γι' αυτούς - ακροαριστερών του απόψεων. Καμία σχέση βεβαίως με το τι θα θεωρείτο ακροαριστερά στην Ευρώπη και την Ελλάδα...

locuspublicus εγώ θα μιλούσα περισσότερο για έναν παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό που εκμεταλλεύεται τα εκατομμύρια των πεινασμένων του 'Τρίτου Κόσμου' προς όφελος πολυεθνικών του Πρώτου Κόσμου. Όσον αφορά στον κρατικό παρεμβατισμό όπως στα παραδείγματά σου, θα έλεγα ότι απλώς χαρακτηρίζει τον οργανωμένο καπιταλισμό του 20ου αιώνα που κληρονομήσαμε και σήμερα, σε αντίθεση με τον 'άγριο' ή ανοργάνωτο καπιταλισμό του 19ου χωρίς κράτη πρόνοιας ή συνδικαλισμό και με λιγοστά εργατικά κινήματα, αυτή δηλαδή τη βερσιόν του καπιταλισμού που οι διευθύνοντες σύμβουλοι κάποιων πολυεθνικών φρόντισαν να εισαχθεί και να επικρατήσει στον 'Τρίτο Κόσμο' με μισθούς πείνας, απάνθρωπα ωράρια εργασίας και δια ροπάλου απαγόρευση του συνδικαλισμού. Κι όλα αυτά, προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, δηλαδή: αύξηση και ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής με την ταυτόχρονη δημιουργία νέων αγορών για τους λιγοστούς εύπορους των χωρών αυτών αλλά και διεύρυνση των 'εσωτερικών' αγορών στον 'ανεπτυγμένο' κόσμο, στον οποίο οι εργαζόμενοι πλέον μετατράπηκαν σε καταναλωτές ολοένα περισσότερων μαζικά παραγόμενων αγαθών και πελάτες των κρατών πρόνοιας - θα μπορούσαμε εδώ να μιλήσουμε και για έναν πελατειακό καπιταλισμό αλλά άλλη συζήτηση αυτή..

Panos είπε...

Γεράσιμε, γεια σου. Πολύ ενδιαφέρον το ποστ. Το σημερινό σύστημα βασίζεται στην συνεχή παραγωγή και και στην ασταμάτητη κατανάλωση που σημαίνει ότι αν η πλειοψηφία σταματήσει να καταναλώνει αλόγιστα το σύστημα θα κατέρρεε με φοβερές συνέπειες αρχικά βέβαια -χάσιμο δουλειών κλπ. Η ζωή όμως θα μπορούσε να γίνει μια περιπέτεια όπου το αύριο μπορεί να μην είναι τόσο εξασφαλισμένο ή βολεμένο όπως σήμερα. Γι' αυτό το θέμα είναι ποιοι είναι πρόθυμοι να ζήσουν μια περιπέτεια ή να συνεχίσουν τη βόλεμά τους.
Όσο για το απόσπασμα του Γεωργελέ, θα πρόσθετα και τους συνδικαλιστές στο σημερινό ελληνικό βούρκο.

gerasimos είπε...

panos καλώστον, χαίρομαι που σε ξαναβλέπω. Αυτά που λες κι εγώ τα σκέφτηκα κατά καιρούς. Και τα έπραξα ως προς τον εαυτό μου: με έκανα κακό καταναλωτή και κάκιστο πελάτη των αρπακτικών ελληνικών τραπεζών. Αλλά μέχρι στιγμής δεν είδα αυτό να άλλαξε κάτι τριγύρω... βέβαια ο ίδιος νιώθω μια κάποια ικανοποίηση, κάτι φαντάζομαι είναι κι αυτό.

Dr_MAD είπε...

πιο επεμβατικό κράτος??? ε, όχι ρε παιδιά! αυτά έχουν ξεπεραστεί από τον Λοκ

Γεράσιμε πάλι με γ@μησες. Θα ξενυχτήσω άσχημα με τα links σου

Meropi είπε...

Γεράσιμε μου καλημέρα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που πέρασα από αυτη σου την ανάρτηση. Τη διάβασα πολλές φορές να τη χωνέψω. Και να σου πω την αλήθεια συνειδητοποίησα με αρκετή ανασφάλεια σε τι ασταθή κόσμο ζούμε. Σε μια κοινωνία που βασιλεύει πάνω από όλα το κυνήγι της παραγωγικότητας, το κέρδος, η εκμετάλλευση του ανθρώπινου δυναμικού και του περιβάλλοντος...
Κι εγώ αυτή την παρεμβατικότητα του κράτους περιμένω, αλλά δυστυχώς το κράτος όλο και την απεμπολεί....

gerasimos είπε...

mad τελικά με ενέσεις ρευστού από τις κεντρικές τράπεζες επέστρεψαν τα χαμόγελα στους χρηματιστές... σαν ένα παιδάκι που έσπασε το παιχνιδάκι του και ο καλός μπαμπάκας του είπε μη στεναχωριέσαι: να πάρε 200 εκατομμύρια δολάρια να πάρεις καινούργιο, καλύτερο. Προσωπικά δεν θα ήθελα ένα πιο επεμβατικό κράτος... αλλά μια πιο επεμβατική κοινωνία των πολιτών. ;-)

Όσο για τα λινκς, ιδίως το πρώτο αξίζει τον κόπο. Και το τρίτο αν το... αγοράσεις.

meropi καλημέρα. Η παρεμβατικότητα ενός κράτους-συνεταίρου των πολυθενικών, μπλεγμένου δηλαδή σε αυτό το παιχνίδι και το οποίο ενεργοποιείται όταν το παρακάνουν κάποιοι για να τους επαναφέρει στο... 'fair play' δε νομίζω ότι μας πάει πολύ μακριά.