Διλήμματα

Βρήκα σήμερα στην Ελευθεροτυπία ένα ενδιαφέρον δημοσίευμα γύρω από διακεκριμένους Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού και το κατά πόσον θα ήταν γι' αυτούς εφικτό αλλά και καλό να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Ο Μιχάλης Κρητικός και η προσωπική του ιστορία όπως ξετυλίγεται στο δημοσίευμα λένε νομίζω πολλά. Πριν λίγες εβδομάδες ο Μιχάλης κατέκτησε τον τίτλο του συγγραφέα της καλύτερης διδακτορικής διατριβής της Ευρώπης πάνω στην ευρωπαϊκή ενοποίηση σε σχετικό διαγωνισμό. Είχατε ακούσει τίποτα γι' αυτό από τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης μέχρι σήμερα; Εγώ πάντως όχι. Οπότε τίθεται ήδη ένα ζήτημα, αυτό της ελλιπούς δημοσιότητας που λαμβάνουν στην Ελλάδα διακρίσεις και διαγωνισμοί όπως αυτός στον οποίο διακρίθηκε ο Μιχάλης, σε αντίθεση με άλλους διαγωνισμούς όπως της Γιουροβίζιον, ομορφιάς, του άνδρα ή της γυναίκας της χρονιάς και άλλων τέτοιων θεαμάτων. Μετά από αυτή τη διάκριση και έπειτα από σειρά συνεντεύξεων, λέει το δημοσίευμα του προτάθηκε η θέση του νομικού συμβούλου σε ζητήματα νέων τεχνολογιών, διαχείρισης τεχνολογικών κινδύνων και ηθικής αποτίμησης ερευνητικών προτάσεων στη Γενική Διεύθυνση Έρευνας στις Βρυξέλλες, στην οποία μόλις ξεκίνησε να εργάζεται. Όμως, το 'μικρόβιο' της επιστροφής στην Ελλάδα παραμένει εντός του. Θεωρώ ότι η περίπτωσή μου υπάγεται στην κατηγορία των ανθρώπων εκείνων που ναι μεν αξιοποίησαν τα πλεονεκτήματα και τα κίνητρα που παρέχει το δυτικοευρωπαϊκό πανεπιστημιακό σύστημα, ταυτόχρονα όμως θέλουν να επιστρέψουν κάποια στιγμή στην Ελλάδα για να μεταλαμπαδεύσουν τα όσα έμαθαν - όσο ρομαντικό και αν ακούγεται αυτό εξομολογείται ο Μιχάλης και μου θυμίζει - συγχωρήστε μου την αμετροεπή αυτοαναφορά - τόσο τον εαυτό μου. Επέστρεψα απ' το εξωτερικό, κάθισα και μετέφρασα στα ελληνικά τη διδακτορική μου διατριβή, εκδόθηκε, της έγινε και μια παρουσίαση, πούλησε μέχρι στιγμής και γύρω στα χίλια αντίτυπα αλλά κατά τα άλλα, δεν κουνήθηκε φύλλο. Φύλλο δεν κουνήθηκε επίσης με την επιστροφή δεκάδων άλλων αξιόλογων νέων επιστημόνων που ξέρω, οι οποίοι με την επιστροφή τους στην Ελλάδα μετατράπηκαν σε αόρατους ανθρώπους. Ξεκίνησαν να κάνουν ό, τι μπορούσαν προκειμένου να τους εκμεταλλευτεί η Ελλάδα - με μεταφράσεις, συμμετοχές σε συνέδρια, δημοσιεύσεις σε περιοδικά και ό,τι άλλο γινόταν - αλλά η ζωή συνεχίστηκε όπως την ξέραμε περιθωριοποιώντας τους, χωρίς να αλλάξει κάτι δραματικά. Προσωπικά, πιστεύω πως όλα είναι βελτιώσιμα, αρκεί να υπάρχουν πολιτική βούληση και ένα καλά δομημένο πλαίσιο διαλόγου μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών. Το ζητούμενο είναι να πειστούμε όλοι πως χρειάζεται μια ποιοτική στροφή προς ένα πανεπιστήμιο που θα παράγει χαρούμενους, υγιώς σκεπτόμενους ανθρώπους συνεχίζει ο Μιχάλης. Φοβάμαι πως αυτή η λέξη, το 'βελτιώσιμα', σηκώνει πολλή κουβέντα. Όχι μόνο λόγω της αναμφισβήτητης επικράτησης κλικών και κυκλωμάτων στα πανεπιστήμια, αλλά και λόγω της εσωστρεφούς, κρατικοδίαιτης και αδιέξοδης κατεύθυνσης που έχει πάρει νομίζω η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα. Ακόμα περισσότερο, λόγω και της ποιότητας των προσφερόμενων σπουδών στα ΑΕΙ που μπορεί να κινδυνεύει από την παρέλαση των κομματικών νεολαιών εντός τους. Αφήνονται άραγε τα κρατικά πανεπιστήμια να παράγουν τους χαρούμενους και υγιώς σκεπτόμενους ανθρώπους του Μιχάλη ή κάποιοι τα χρησιμοποιούν περισσότερο ως φυτώρια κομματικών στελεχών και δοκιμαστήρια κομματικών συνθημάτων;

OXI

Με τη στρατιωτική παρέλαση στη Θεσσαλονίκη, αλλά και μαθητικές παρελάσεις σε όλη τη χώρα κορυφώθηκαν σήμερα οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Επετείου του «Όχι». Στο πλαίσιο των εορτασμών, που συνεχίζονται καθ' όλη την διάρκεια του έτους η Ελλάδα βροντοφωνάζει «Όχι» στους νέους επιστήμονες που επιχειρούν να ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία, με συνέπεια περισσότεροι από πεντακόσιες χιλιάδες απ' αυτούς να την έχουν ήδη εγκαταλείψει την τελευταία δεκαετία. Το ίδιο «Όχι» θα βροντοφωνάξει και σε όσους σαν του λόγου μου επέστρεψαν από το εξωτερικό με κάποιες φρέσκες ιδέες, αντιλήψεις και νοοτροπίες. «Όχι»! Δεν θα μας χαλάσετε εσείς την πιάτσα, θα μας πει κάθε μέρα με χίλια στόματα. Φωνάζει «Όχι» και στους νέους εργαζόμενους που πασχίζουν καθημερινά, με νύχια και με δόντια, βλέποντας να τον χάνουν τον αγώνα τους, προκειμένου να διατηρήσουν την ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους κόντρα στην μόνιμη απειλή της ανεργίας, τους μισθούς πείνας, τα ξεχειλωμένα ωράρια και τους ντικενσιανούς εργοδότες. Σαν άλλος Μεταξάς, η σύγχρονη Ελλάς θα φωνάξει «Όχι» και σε όσους επιχειρήσουν να αλλάξουν τις συνθήκες αναξιοκρατίας, διαφθοράς, εκμετάλλευσης και ημετεροκρατίας που επικρατούν τόσο στο δημόσιο όσο και στο ιδιωτικό εργασιακό τοπίο. Αλλά ένα βροντερό «Όχι» περιμένει και όσους θελήσουν να πάρουν πρωτοβουλίες για τον πολιτισμό. Διότι ούτε εκεί θέλουμε να χαλάσει η πιάτσα των καφέ-μπαρ, της τηλεοπτικής αποχαύνωσης και της κυριακάτικης ταβέρνας. Χρόνια μας πολλά, λοιπόν. Κι από αύριο, επιστροφή στον εορτασμό του «Όχι».

Συγκρίσεις

Φαντάζομαι πολλοί θα έχετε ταλαιπωρηθεί ή αδικηθεί από το ελληνικό κράτος σε κάποια στιγμή της ζωής σας, όπως μπορεί να έχετε υποστεί και κακομεταχείριση από τις υπηρεσίες του. Τώρα πια όμως υπάρχει ΚΑΙ στην Ελλάδα ο θεσμός του Συνήγορου του Πολίτη, στον οποίο μπορείτε να απευθυνθείτε για οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζετε με το ελληνικό κράτος, με δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς. ΑN δε βιάζεστε βέβαια, και καλύτερα ακόμα αν κατοικείτε στην Αθήνα. Χτες που χρειάστηκε να απευθυνθώ στον Συνήγορο του Πολίτη για κάτι, διαπίστωσα ότι δυστυχώς υπάρχει ΜΟΝΟ ΕΝΑ γραφείο σε όλη την Ελλάδα και αυτό - που αλλού; - στην Αθήνα. Άρα από τη Θεσσαλονίκη πως θα επικοινωνούσα μαζί τους; Ευτυχώς, μπορούσε κανείς να υποβάλλει και μια αναφορά του προβλήματός του μέσω φαξ ή ταχυδρομείου κι αυτό έκανα. Ταυτόχρονα όμως θυμήθηκα και κάτι άλλο. Πριν δέκα περίπου χρόνια, όταν πρωτοερχόταν ο θεσμός αυτός στην Ελλάδα, ζούσα στην Αγγλία. Ήρθαν λοιπόν στη μνήμη μου εικόνες από το πόσο διαφορετικά λειτουργούσε εκεί. Κάποια στιγμή είχα χρειαστεί τη βοήθεια του Citizens Advice Bureau, μιας αντίστοιχης υπηρεσίας που συνδράμει πολίτες σε ο,τιδήποτε χρειαστούν και όχι μόνο σε σχέση με το δημόσιο. Οur advice helps people resolve their debt, benefits, housing, legal, discrimination, employment, immigration, consumer and other problems and is available to everyone regardless of race, gender, sexuality, age, nationality, disability or religion έλεγαν, και διαπίστωσα ιδίοις όμμασι ότι αυτό ακριβώς ίσχυε, όπως το υπόσχονταν. Πως τους βρήκα; Απλώς, έκανα μια βόλτα στον έναν και μοναδικό κεντρικό δρόμο της μικρής κωμόπολης στην οποία κατοικούσα. Η μικρή αυτή πόλη ήταν το Leamington Spa. Το έχετε ακουστά; Φαντάζομαι πως όχι. Κι όμως, ακόμα κι αυτή η μικρή επαρχιακή πόλη διέθετε το δικό της Citizens Advice Bureau, στο οποίο τότε απευθύνθηκα και από το οποίο βοηθήθηκα άμεσα και πολύ ουσιαστικά. Δέκα χρόνια μετά τηλεφωνώ στην Αθήνα, στο Συνήγορο του Πολίτη για να ρωτήσω αν έλαβαν την αναφορά που τους φάξαρα χτες και μου λένε ότι δεν ξέρουν αν έχει πρωτοκολληθεί ακόμα, να ξαναπάρω από Δευτέρα ή Τρίτη.

Όλα του γάμου δύσκολα

Έχω την εντύπωση ότι η σχέση των Ελλήνων με την πολιτική περνάει μια συζυγική κρίση τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια. Γιατί συζυγική; Διότι στη σχέση αυτή μπήκαν σφήνα αλλεπάλληλες κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας, με συνέπεια νομίζω η μεταπολιτευτική πολιτική ιστορία της Ελλάδας να μοιάζει λιγάκι μ' ένα γάμο, στον οποίο από κάποια στιγμή και ύστερα οι δυο σύζυγοι άρχισαν να βαριούνται αφόρητα ο ένας τον άλλο. Αν υποθέσουμε ότι η σύζυγος σ' αυτό τον γάμο δεν ήταν άλλη από την πολιτική με το πρόσωπο των προαναφερθέντων κυβερνήσεων, μπορούμε χάριν ευκολίας να βαφτίσουμε και τον σύζυγο ελληνικό λαό. Ο οποίος κάποια στιγμή, καθώς περνούσαν και τα χρόνια οδηγήθηκε να κάνει αυτό που θα έκαναν πολλοί μπουχτισμένοι σύζυγοι: άρχισε να ξενοκοιτάει. Από τη στιγμή που άρχισε να παίζει το μάτι του, το ενδιαφέρον του τράβηξαν κάποιες νέες, χαλαρότερων δημοκρατικών ηθών κοπέλες όπως μια δεσποινίδα που πολύ της άρεσε να πηγαίνουν μαζί βόλτες χεράκι-χεράκι. Βλέπετε κάτι τέτοιες λαϊκές κοπέλες ήξεραν πως να τον τουμπάρουν. Αν τον έβλεπαν να πολυσκοτίζεται, τον απενοχοποιούσαν για όσα του πήγαιναν στραβά και τον ανανέωναν λέγοντάς του ότι δεν έφταιγε για τίποτα ο ίδιος αλλά κάποιοι άλλοι: οι μετανάστες που του έκλεβαν τις δουλειές, οι ομοφυλόφιλοι που του χάλαγαν την πρόσοψη του βιοπαλαιστή οικογενειάρχη και διάφοροι άλλοι κακορίζικοι. Με κάτι τέτοια ξεχνιόταν κι αυτός και πέρναγε ο καιρός. Αλλά η σύζυγος εκεί, τον περίμενε κάθε βράδυ να γυρίσει από τα ραντεβουδάκια με την λεγάμενη υπενθυμίζοντάς του την ύπαρξή της. Οπότε πέραν του ξενοκοιτάγματος, ο βαριεστημένος μας σύζυγος αποφάσισε να αδιαφορεί επιδεικτικά γι' αυτήν όσο περισσότερο μπορούσε, βρίσκοντας καινούργια ενδιαφέροντα. Ασχολείτο διαρκώς περισσότερο με πράγματα όπως το χάζεμα μπροστά στην τηλεόραση και το ποδόσφαιρο, δεν πολυπήγαινε να ψηφίσει στις εκλογές και εν ολίγοις έκανε ό, τι μπορούσε για να της δείξει ότι την είχε βαρεθεί. Αλλά κι αυτή μη νομίζετε ότι καθόταν με σταυρωμένα χέρια. Όσο αδιαφορούσε ο σύζυγος, τόσο αυτή βρισκόταν αναμεμειγμένη σε σκάνδαλα παντός τύπου. Τελευταία, μάλιστα, ακουγόταν μέχρι και ότι τα είχε μπλέξει με κάτι καλόγερους απ' το Άγιο Όρος. Για να μην τα πολυλογώ, το ζευγάρι είχε φτάσει στα πρόθυρα του διαζυγίου. Αλλά στο μεταξύ, με τα χρόνια είχαν αρχίσει κι οι δυο να γερνάνε και κάπως να συνηθίζουν ο ένας τη γκρίνια του άλλου. Έτσι κάπως ξεχάστηκαν, αυτή να ζει τη ζωή της όπως της κάπνιζε κι αυτός να φλερτάρει με αμφιβόλων δημοκρατικών φρονημάτων μικρούλες, όταν δεν ήταν στο γήπεδο.

Παρελάσεις μισαλλοδοξίας

Η εθνική μας εορτή πλησιάζει, πιστή στο Οκτωβριανό ραντεβού της τα τελευταία χρόνια με κάθε λογής υπερπατριώτες, ανθρώπους δηλαδή που δυσκολεύονται να καταπιούν το θέαμα του να σηκώνει τη σημαία της σχολικής παρέλασης ένα παιδί που δε θεωρούν γνήσιο, καθαρόαιμο λυκόσκυλο. Συγνώμη, λυκόσκυλο είπα; Ελληνόπουλο ήθελα να πω, αλλά γι' αυτούς πραγματικά δεν ξέρω αν υπάρχει διαφορά. Με αυτή την αφορμή, της εθνικής επετείου και των εθνικιστικών της παρατράγουδων θυμήθηκα την πρώτη μου ανάρτηση σ' αυτό το blog, που είχε με τη σειρά της αφορμή την ιστορία ενός νεαρού μετανάστη όπως την περιέγραφε ο Ελληνο-Αλβανός δημοσιογράφος Γκάζι Καπλάνι στο blog του. Έλεγα ότι οι Έλληνες έχουμε πολλά καλά ως λαός, αλλά είμαστε και βαθιά συμπλεγματικοί άνθρωποι. Νιώθουμε άνετα όταν μας εκπροσωπεί στη Eurovision - είχαμε μόλις στείλει τον Σαρμπέλ εκεί - ένας αλλοδαπός τραγουδιστής, εφόσον πρόκειται για έναν ποπ διαγωνισμό, που κανείς αξιοπρεπής και σοβαρός άνθρωπος δεν θ' ασχοληθεί μαζί του στα σοβαρά. Υποσυνείδητα μάλιστα μπορεί - μπορεί, λέω - να θεωρούμε αυτόν τον άνθρωπο κατώτερό μας πολιτιστικά, μορφωτικά και από αισθητικής άποψης κι έτσι, στέλνοντάς τον και στη Eurovision να κοιμόμαστε ήσυχοι τα βράδια, ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας. Όταν όμως αυτός ο χωρίς πιστοποιητικό γνησιότητας Έλληνας - σαν να μιλάμε για σκυλιά ράτσας σε αντίθεση με ημίαιμα και όχι για ανθρώπους - αποδεικνύεται καλύτερος μαθητής από τα παιδιά μας στο σχολείο, όταν τα λέει καλύτερα από εμάς στα blogs ή τις εφημερίδες και μάλιστα βγάζει κι ωραία βιβλία, όταν αποδεικνύεται καλός μουσικός ή ποιητής, καλός με λίγα λόγια σε ο,τιδήποτε μας 'πονάει' και κυρίως, καλύτερός μας, αφυπνίζεται ο εγωισμός μας. Και τότε, αλίμονό του. Ή μήπως αλίμονο σ' εμάς, που διατηρούμε έναν αναχρονιστικό, μιλιταριστικό και διχαστικό θεσμό όπως οι μαθητικές παρελάσεις; Ακόμα κι εργαλειακά αν το δούμε το πράγμα, σε τι άραγε μας χρειάζονται πλέον - αν χρησίμευαν ποτέ σε κάτι; Μήπως έχει από καιρό αυτονομηθεί ο φαντασιακός τους, υπερπατριωτικός πυρήνας ως θεσμού; Αν αυτό συνέβη, αν απώλεσαν δηλαδή πλήρως την χρηστικότητά τους ως θεσμός, η όποια λειτουργικότητά τους με δεδομένη την αυτονόμηση του φαντασιακού τους πυρήνα εξαντλείται στους κύκλους των υπερπατριωτών, τους οποίους και βοηθούν να ξεχωρίζουν τους καθαρόαιμους από τους 'ημίαιμους' αριστούχους και να επιτρέπουν μόνο στους πρώτους να έχουν την τιμή συμμετοχής σ' αυτές ως σημαιοφόροι ή να διαμαρτύρονται στην αντίθετη περίπτωση.

Λόρδες

-Hello Kostas, nice to meet you. How are things in Greece?

- Άστα να πάνε, Γκόρντον. Δε μου λες, άκουσα ότι εδώ έχετε και Βουλή των Λόρδων. Δέχεστε έκπτωτους ελέω επιθέτου πρωθυπουργούς;

Ασκήσεις ύφους

-Ρε συ Κώστα, δεν αντέχω άλλο να σε βλέπω έτσι. Αν βαρέθηκες να λειτουργείς ως εκπρόσωπος του κυβερνητικού εκπροσώπου, κάτι να κάνουμε.

- Άσε με τώρα, δε βλέπεις ότι προβάρω το Ναπολεόντιο ύφος μου;

Σταυροδρόμια ασημαντότητας

Bλέπω τα δάκρυα να κυλούν στα μάγουλά τους. Τα μάτια τους πλημμυρισμένα με προσμονή, τα χέρια σταυρωμένα ευλαβικά σαν σε προσευχή. Τέρμα τα ψέματα, αντιλαμβάνονται ότι πλέον έφτασαν στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι της ζωής τους. Πρόκειται για δεκάδες, εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες παιδιά στην Αθήνα, την Θεσσαλονίκη, την Κύπρο και ποιος ξέρει που αλλού. Παιδιά δεκαέξι, δεκαοκτώ ετών ίσως και λίγο μεγαλύτερα, που συντροφιά με γονείς, παππούδες και φίλους τους με επισκέπτονται σχεδόν καθημερινά, μέσω της τηλεόρασης. Τα δάκρυά τους θα γίνουν δάκρυα χαράς αν ακούσουν το μεγάλο 'ναι' και θα συνοδευτούν από χοροπηδητά, φωνές ανακούφισης και χαράς, αγκαλιές με τους υπερήφανους γονείς. Ταυτόχρονα ένα ιερό δέος τα κατακλύζει, μια σιωπηρή αδημονία για τον σκληρό αγώνα που τα περιμένει προκειμένου να τα καταφέρουν να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες που έρχονται. Διότι τα αγαθά, κόποις κτώνται. Απ' την άλλη, αν αντί γι' αυτό το τεράστιο 'ναι' ακουστεί το 'όχι' που κανένας δε θέλει ν' ακούσει, το πάτωμα κάτω απ' τα πόδια τους σα να γίνεται γκρεμός που πέφτουν μέσα. Ξανά δάκρυα, όχι όμως πια υπερέντασης αλλά πικρίας, στενοχώριας, απογοήτευσης. Οι αγκαλιές των γονέων πάλι θα περιμένουν εκεί, για παρηγοριά αυτή τη φορά. Ένα μεγάλο 'γιατί' θα πλανάται στα χείλη, στα μάτια όλων σαν ενοχλητικό φάντασμα. Αν δεν το αντιληφθήκατε ήδη, πρόκειται για τα νέα παιδιά που συμμετέχουν σε ένα καινούργιο τηλεοπτικό σόου υποψήφιων τραγουδιστών. Στις αντιδράσεις που μόλις περιέγραψα δεν έβαλα την παραμικρή υπερβολή. Προσπάθησα να σας τις μεταφέρω όπως ακριβώς τις είδα. Αυτό που θα δυσκολευόμουν όμως να σας μεταφέρω και να εκφράσω θα ήταν η απορία μου γύρω από αυτά τα παιδιά. Αλλά και γύρω από την ψυχοσύνθεση γονέων και οικογενειών ολόκληρων που φαίνονται έστω και προσωρινά να στηρίζουν τις ελπίδες τους για την εξέλιξη των παιδιών τους σε ένα ριάλιτι σόου που ψάχνει τον καινούργιο σούπερ ποπ σταρ της Ελλάδας. Aυτοί οι γονείς, όταν τα παιδιά τους έφτασαν να τους εκμυστηρευτούν ότι αποφάσισαν να πασχίσουν να αναδειχτούν στα νέα μεγάλα ποπ είδωλα της Ελλάδας μέσα από ένα καινούργιο τηλεοπτικό σόου, αντί να ανοίξουν τις αγκαλιές τους, δεν αναρωτήθηκαν μήπως θα όφειλαν αντί για αγκαλιές να είχαν ανοίξει περισσότερα παράθυρα στα παιδιά τους; Παράθυρα στις τέχνες, στις επιστήμες, στον πολιτισμό; Όπως και να 'χει το θέαμα νέων παιδιών τα οποία ζουν υπό το καθεστώς ενός πολιτιστικού ολοκληρωτισμού και που στρατολογούνται στην ποπ νεολαία αυτού του πολιτιστικά φασιστικού καθεστώτος από τόσο τρυφερές ηλικίες, μου αφήνει ερωτηματικά, ανάμεικτα με έκπληξη. Ερωτηματικά για τις ισχνές έως ανύπαρκτες αντιστάσεις τους στον ολοκληρωτισμό αυτόν, αλλά και για το πως - μέσα από ποιες άραγε απογοητεύσεις ή τι είδους ελλείψεις ερεθισμάτων - έφτασαν μέχρι τις εγκαταστάσεις του τηλεοπτικού σόου. Η έκπληξη, απ' την άλλη αφορά περισσότερο στο πόσο πολλά παιδιά βρέθηκαν, είτε έτσι είτε αλλιώς, εκεί με χείλη τρεμάμενα, μάτια υγρά, κορμιά που αρνούνται να χαλαρώσουν και κούφιες ελπίδες.

Banalités

Πριν σαράντα πέντε χρόνια η Ελλάδα ταλανιζόταν από την υπόθεση - το σκάνδαλο θα λέγαμε σήμερα - της δολοφονίας Λαμπράκη. Ήταν, ας μην ξεχνάμε μια εποχή κοινωνικού αναβρασμού, παρακράτους, ιδεολογικών μανιχαϊσμών και πολιτικών ζυμώσεων. Πρωθυπουργός ήταν ο θείoς του σημερινού και κάποια στιγμή οι έρευνες της Δικαιοσύνης γύρω απ' αυτή την υπόθεση άρχισαν να γίνονται τόσο ενοχλητικές, που έφτασε ο άνθρωπος να διερωτηθεί, ποιος επιτέλους κυβερνούσε αυτό τον τόπο. Ο ανακριτής - και αργότερα Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης - και ο εισαγγελέας που ερευνούσαν την υπόθεση δέχονταν ισχυρές πιέσεις και ανοιχτές παρεμβάσεις από τον τότε εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και μετέπειτα πρωθυπουργό της δικτατορίας Κόλλια, όπως είχαν να αντιμετωπίσουν και τις προσπάθειες της πανίσχυρης Χωροφυλακής Θεσσαλονίκης να δυσκολέψει τις έρευνές τους. Όμως δεν κάμφθηκαν, ούτε βεβαίως παραιτήθηκαν. Αντιθέτως, σύντομα οδηγήθηκε σε παραίτηση η ίδια η κυβέρνηση Καραμανλή. Σαράντα πέντε χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα πριν λίγες μέρες παραιτήθηκαν δυο εισαγγελείς όχι απλώς από μια υπόθεση - την περίφημη υπόθεση ανταλλαγής εκτάσεων μεταξύ Δημοσίου και Μονής Βατοπαιδίου - αλλά από το ίδιο το δικαστικό σώμα και όχι μόνον δεν έπεσε καμία κυβέρνηση, αλλά μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν φαίνεται να τρέχει και τίποτα, πέρα από κάποιες αοριστολογίες και αναβλητικές κινήσεις γύρω από εξεταστικές επιτροπές. Αναμφίβολα δεν συγκρίνονται οι δυο υποθέσεις. Μπορούμε, όμως, να συγκρίνουμε δυο κοινωνίες, την ελληνική κοινωνία του τότε και του σήμερα. Η ελληνική κοινωνία του τότε ήταν φτωχότερη και οι άνθρωποι ήσαν πιθανότατα απλούστεροι, λιγότερο μορφωμένοι από τους σημερινούς και οπωσδήποτε λιγότερο cool. Ας πούμε, αν μπαίναμε στα λεωφορεία τους μπορεί να μας μύριζαν οι ιδρώτες τους. Βλέπετε, τότε δεν πολυκυκλοφορούσαν αφρόλουτρα, αρωματικά έλαια και αποσμητικά. Μιλάμε εν ολίγοις για βρομύλους. Τηλεόραση δεν πολυέβλεπαν, άλλωστε δεν υπήρχαν ακόμη στην Ελλάδα τηλεοράσεις. Έτσι, δε θα 'χαμε και πολλά να κουβεντιάσουμε μαζί τους το πρωί αν τους είχαμε συναδέλφους στο γραφείο. Επρόκειτο δηλαδή όχι μόνο για βρομύλους, αλλά και για ανθρώπους βαρετούς για παρέα. Έτρωγαν απλά φαγητά που μπορεί να μη μας πολυάρεσαν σήμερα και πράγματα όπως το life-style, οι γκουρμέ απολαύσεις και η nouvelle cuisine τους ήταν άγνωστα. Όσο για τις σχέσεις τους με την τεχνολογία; Ίσως να μην ήξεραν καν ότι εκτός από τα πιάτα του μπουφέ τους υπήρχαν και δορυφορικά, αφήστε που η λέξη κομπιούτερ θα τους ήταν παντελώς καινούργια. Μιλάμε, με λίγα λόγια για τρε μπανάλ τύπους. Παρ' όλα αυτά, διατηρώ την αμυδρή εντύπωση ότι εκείνοι οι μπανάλ τύποι είχαν λιγότερο νωθρά αντανακλαστικά - κοινωνικά, πολιτικά και ιδεολογικά - από τους σημερινούς Έλληνες.

Α-διάκριτες εξουσίες

- Σωτηράκη, τι πατάτα ήταν αυτή που πέταξες; Άκου «αν θέλαμε να ελέγξουμε τη Δικαιοσύνη θα την ελέγχαμε». Δεν έχεις ακούσει για τη διάκριση των εξουσιών;

-Συγνώμη κύριε Σανιδά μου, αδιακρισία εκ μέρους μου.

Το αρχιμήδειο σημείο

Αφορμή αυτής της ανάρτησης στάθηκε μια άλλη ανάρτηση. Πιάνοντας, τρόπον τινά το νήμα από εκεί που το άφησε εκείνη, από τις αντιδράσεις δηλαδή πρωθυπουργού και υπουργού Δικαιοσύνης στις παραιτήσεις προχτές των Αντεισαγγελέων Εφετών Ηλία Κολιούση και Ελένης Σωτηροπούλου, οι οποίοι ερευνούσαν την υπόθεση της ανταλλαγής εκτάσεων μεταξύ Δημοσίου και Μονής Βατοπαιδίου, θα ήθελα να εκφράσω κάποιους προβληματισμούς. Ο κύριος πρωθυπουργός λέγεται ότι παρενέβη ζητώντας από τον υπουργό Δικαιοσύνης να μην κάνει δεκτές τις παραιτήσεις τους και «να συνεχίσουν απρόσκοπτα το έργο τους, ώστε να βγουν όλα στο φως και να μη μείνει καμία σκιά». Νομίζω ότι ο πρωθυπουργός θα μπορούσε απλώς να βγει και να ανακράξει, όπως ο (πιο μπρουτάλ) θείος του πριν 45 χρόνια: ποιος επιτέλους κυβερνά αυτό τον τόπο; Κάτι τέτοιο θα το έβρισκα ειλικρινέστερο ιδεολογικά και λιγότερο νερουλό πολιτικά. Αλλά αυτός ο άνθρωπος έχει καταντήσει κάτι ακόμη χειρότερο από το θείο του, που δε μπόρεσε τότε να βάλει σε κάποια τάξη το παρακράτος της εποχής: από ισχνός έως ανύπαρκτος πολιτικά και έρμαιο των δημοσκοπήσεων, οι οποίες και καθορίζουν την εκάστοτε στάση του, όποτε υποχρεώνεται να δείξει ότι μπορεί να υιοθετήσει και κάποια στάση. Παρ' όλα αυτά θυμίζω ότι τότε, στην περίπτωση του θείου του και της δολοφονίας Λαμπράκη ΔΕΝ παραιτήθηκαν (φυσικά) ο ανακριτής - και μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης - και ο εισαγγελέας που ερευνούσαν την υπόθεση, παρά τις πιέσεις και παρεμβάσεις που δέχονταν από τον τότε εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και μετέπειτα πρωθυπουργό της δικτατορίας Κόλλια. Αντιθέτως, οδηγήθηκε σε παραίτηση η ίδια η κυβέρνηση Καραμανλή. Νομίζω ότι αν τότε οδηγούνταν οι λειτουργοί της δικαιοσύνης σε παραίτηση όπως συνέβη προχτές, θα είχε πέσει πρώτα προ πολλού η ίδια η κυβέρνηση. Εν έτει 2008 όμως, αυτό ακριβώς συνέβη: παραιτήθηκαν δυο εισαγγελείς όχι απλώς από μια υπόθεση αλλά από το ίδιο το δικαστικό σώμα και όχι μόνον δεν έχει πέσει η κυβέρνηση, αλλά μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν φαίνεται να τρέχει και τίποτα (πέρα από κάποιες αοριστολογίες και αναβλητικές κινήσεις γύρω από εξεταστικές επιτροπές). Βλέπετε, ο θείος μπορεί να ήταν πιο μπρουτάλ από τον ανιψιό αλλά και η τότε ελληνική κοινωνία είχε σαφέστατα λιγότερο νωθρά αντανακλαστικά από την απολιτίκ σημερινή. Με τη σειρά του, ο υπουργός Δικαιοσύνης δήλωσε ότι δεν κάνει δεκτές τις παραιτήσεις και κάλεσε τους δικαστικούς λειτουργούς «να συνεχίσουν, ανεπηρέαστοι από ο,τιδήποτε, να επιτελούν το καθήκον τους, έως την τελική έκβαση της υπόθεσης». Με αυτή του τη δήλωση μοιάζει να υπονοεί την ύπαρξη ενός αρχιμήδειου σημείου άσκησης εξουσίας. Φαίνεται δηλαδή να μας λέει, πλαγίως πλην σαφώς ότι υπάρχει ένα εξωπολιτικό, εξωκομματικό, εξωκοινοβουλευτικό ΚΑΙ εξωκυβερνητικό κέντρο δύναμης το οποίο επηρεάζει ανεμπόδιστα τη λειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης, δρώντας πέρα και πάνω από τις όποιες δικές του δυνάμεις και δυνατότητες. Μιλάμε δηλαδή στην καλύτερη των περιπτώσεων για ένα ασύλληπτο σενάριο πολιτικής ή παραπολιτικής φαντασίας, το οποίο εξυφάνθηκε και σερβιρίστηκε δια στόματος του υπουργού Δικαιοσύνης και το οποίο θα ζήλευε κι ο ίδιος ο Στίβεν Σπίλμπεργκ. Ένα σενάριο το οποίο προφανώς στοχεύει στο να θολώσει - με τον πλέον αφελή, αστόχαστο και ανεύθυνο τρόπο - τα νερά. Σύμφωνα με αυτό ακόμη και ο ίδιος ο υπουργός Δικαιοσύνης δεν δύναται να ξέρει τι είδους μυστηριώδεις δυνάμεις μπορεί να παρεμβαίνουν στη λειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης και, άρα, δε μπορεί παρά να παροτρύνει τους δυο λειτουργούς της να αντισταθούν σε αυτές. Στη χειρότερη των περιπτώσεων όντως δεν ξέρουμε ούτε θα μπορούσαμε ποτέ να ξέρουμε αφενός - στην περίπτωση των δηλώσεων του πρωθυπουργού - ποιος επιτέλους κυβερνά αυτό τον τόπο και, αφετέρου - στην περίπτωση του υπουργού του - πώς και υπό την επιρροή ποιών δυνάμεων και παραγόντων λειτουργεί η δικαιοσύνη του. Διότι αν όντως τελικά υπάρχει αυτό το αρχιμήδειο σημείο άσκησης δύναμης και πολιτικής επιρροής και δεν μας πουλάει τρέλα ο υπουργός δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ: ποιο είναι, που βρίσκεται και πώς λειτουργεί;

Inner city blues

Άρτι αφιχθείς από ένα τριήμερο στην ιδιαίτερη πατρίδα μου - την Αθήνα - έμεινα με ανάμεικτες γεύσεις απ' αυτήν, ως συνήθως. Για να ξεκινήσω από τα ωραία της, εξακολουθώ να απολαμβάνω όσα δε βρίσκω στη Θεσσαλονίκη όπως το μετρό και το τραμ, τον μεγαλουπολίστικο αέρα της και κάποιες διαδρομές εντός, εκτός και επί τα αυτά της. Ευχαριστιέμαι κι όταν χαζεύοντας τους ανθρώπους και σεργιανίζοντας στις γειτονιές της βλέπω να απουσιάζει ή εν πάση περιπτώσει να μη βγάζει τόσο μάτι η επαρχιώτικη εσάνς την οποία όπως κι αν το κάνουμε ή όπως αλλιώς κι αν την ονομάσουμε αναδίδουν ορισμένες γειτονιές της άλλοτε κοσμοπολίτικης συμπρωτεύουσας. Παρ' όλα αυτά διαπίστωσα και μια αγριάδα να την πω, αντικοινωνικότητα ή απλώς γουρουνιά; Δεν ξέρω πως ακριβώς θα μπορούσε να περιγραφεί αλλά, ιδίως όταν έπεφτα οδηγώντας σε μεγάλα μποτιλιαρίσματα πέριξ του κέντρου της Αθήνας, αντιλαμβανόμουν ότι τα πράγματα έχουν πλέον αγριέψει. Οι οδηγοί των μποτιλιαρισμένων αυτοκινήτων μου έδιναν ή καλύτερα μου δίναμε την εντύπωση ότι αν μπορούσαμε θα βγαίναμε για να δαγκώσουμε ο ένας το αυτί ή το μάτι του άλλου. Επίσης κάθε φορά βλέπω ότι ακόμα και στην ομολογουμένως αξιαγάπητη περιοχή στην οποία γεννήθηκα και μεγάλωσα - τη Νέα Σμύρνη - αυξάνονται τα αυτοκίνητα με πυρετώδεις ρυθμούς, καθιστώντας διαρκώς δυσκολότερη τη μετακίνηση με οποιοδήποτε άλλο μέσο πλην μετρό και τραμ. Επιστρέφοντας βέβαια στη Θεσσαλονίκη βλέπει κανείς ότι τα πράγματα έχουν γίνει σαφώς χειρότερα απ' αυτή την άποψη καθώς τα μποτιλιαρίσματα υπάρχουν κι εδώ όπως και τα χιλιάδες αυτοκίνητα, αλλά χωρίς μετρό ή τραμ. Τη μόνη εναλλακτική μετακίνηση προσφέρουν τα λεωφορεία, γεμάτα από συνταξιούχους, μαθητές και φοιτητές, μια και όποιον Θεσσαλονικιό ενήλικα τον βαστάνε ακόμη τα πόδια του δεν πρόκειται τον δούμε να μπαίνει σε λεωφορείο, ο κόσμος να χαλάσει. Θα προτιμήσει τα αυτοκίνητο ή το μηχανάκι του μέχρι εκεί που δεν πάει άλλο. Και το χειρότερο; Οι νοοτροπίες αυτές, με την αυξανόμενη ταλαιπωρία που συνεπιφέρουν όχι μόνο ΔΕΝ αλλάζουν αλλά όσο περισσότερο ταλαιπωρούνται οι πιστοί του αυτοκινήτου με μποτιλιαρίσματα, ανύπαρκτες θέσεις πάρκινγκ, νεύρα και με αντικοινωνικές συμπεριφορές άλλων οδηγών τόσο μουλαρώνουν. Και γίνονται χειρότεροι. Και στην Αθήνα τουλάχιστον μπορούν να πουν ότι, εν πάση περιπτώσει ζουν στην πρωτεύουσα η οποία όπως όλες οι μεγαλουπόλεις έχει τα μποτιλιαρίσματα και το νέφος της. Η Θεσσαλονίκη όμως παραμένει μια κάπως υπερμεγέθης επαρχιακή πόλη με όλα τα μειονεκτήματα μιας μεγαλούπολης - το νέφος και τα μποτιλιαρίσματα που έλεγα, αλλά και βιομηχανίες που μολύνουν - χωρίς δυστυχώς τα όποια πλεονεκτήματά της. Πρόκειται δηλαδή για περίπτωση πόλης η οποία κάποιες φορές δύσκολα αντέχεται, όπως εξίσου δύσκολα αντέχεται η αφελής και ξεπερασμένη από την εποχή μας εξιδανίκευσή της από κάποιες ρομαντικές φύσεις των αθηναϊκών μίντια ως πόλης ερωτικής, μαγικής, γλεντζέδικης, γοητευτικής ή δεν ξέρω τι άλλο. Ας έρθουν όλοι αυτοί οι εκ του μακρόθεν λάτρεις της νυφούλας του Θερμαϊκού να τη ζήσουν από κοντά για κανα μήνα και τα ξαναλέμε. Πρόκειται για μια πόλη που όσο μένει ανεξέλικτη και στάσιμη πολιτιστικά, συγκοινωνιακά, εργασιακά και βιομηχανικά, παρατημένη στο έλεος των λαϊκιστών πολιτικών και παραπολιτικών (λέγε με Άνθιμο) αρχόντων της, τόσο αρέσκονται στο να τη στολίζουν με κάθε λογής κοσμητικά επίθετα οι εκ του μακρόθεν και εξ Αθηνών ορμώμενοι εραστές της, σαν να προσπαθούν να κουκουλώσουν, να σκεπάσουν τις σκληρές διαπιστώσεις γύρω από την καθημερινότητά της με ένα πέπλο μυστηρίου, απ' αυτό που αποπνέει η 'μαγική' τους, ιδεατή πόλη.

Goodbye to you too

Φεύγω για ένα ταξιδάκι (στην Αθήνα, μη φανταστείτε κανένα μέρος εξωτικό), συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα ότι μόλις συμπλήρωσα εκατό αναρτήσεις φέτος και άρα, ίσως μου αξίζει μια κάποια ανάπαυλα από αυτή τη full-time απασχόληση που μου έγινε το παρόν blog τους τελευταίους μήνες. Θα είχα πολλά να πω και να σχολιάσω αν αυτό ήταν ένα ακόμη συνηθισμένο ποστ. Θα μιλούσα, αν και δεν θα άξιζε πλέον τον κόπο για τα 'νέα' τηλεπαιχνίδια και σίριαλ της ελληνικής τηλεόρασης που όπως γίνεται εδώ και χρόνια μας ήρθαν κατεψυγμένα από την Αμερική, και αφού τα ξεπάγωσαν οι υπεύθυνοι των καναλιών τα σερβίρουν ως φρέσκα στους καλοφαγάδες Έλληνες τηλεθεατές. Βλέπετε, η συνοικιακή βιοτεχνία διασκέδασης που λέγεται ελληνική τηλεόραση μετά τις εννιά το βράδυ ή και νωρίτερα, θα ακολουθήσει τις δοκιμασμένες συνταγές της αμερικανικής μεγαλοβιομηχανίας μαζικών θεαμάτων - των μαμαλάκηδων της μαζικής κουλτούρας -, διότι απλώς δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Αν η παγκόσμια οικονομική κρίση μας χτυπάει την πόρτα εδώ και λίγες μέρες, η εντελώς δική μας πολιτιστική κρίση μας την έχει χτυπήσει από πολλά χρόνια - για την ακρίβεια, κοντεύει να τη σπάσει αλλά δε βαριέστε. Θα μπορούσα επίσης να μιλήσω για τους ιερομόναχους επιχειρηματίες και για τους χέστηδες Έλληνες πολιτικούς που φοβούνται να τα βάλουν στα ίσια με την Εκκλησία μην τυχόν και χάσουν τις ψήφους των εκατομμυρίων θεούσων της Ελλάδας. Και για πολλά άλλα που άλλοτε με στενοχωρούν κι άλλοτε πάλι με αφήνουν μ' ένα χαμόγελο, σα να βγαίνω από έναν κινηματογράφο όπου μόλις είδα μια φαρσοκωμωδία. Κατά τα άλλα, όταν δεν ανεβάζω αναρτήσεις και δεν πάω ταξιδάκια προτιμώ να ακούω ακούραστα ραδιόφωνο, καλή ελληνική μουσική και ενίοτε Τρίτο Πρόγραμμα, μπας και κάποιες στιγμές ξεγελαστώ κοιτάζοντας έξω απ' το παράθυρο και νομίσω ότι βρίσκομαι κάπου στην Ευρώπη. Aν λοιπόν βαρεθείτε μπορείτε μέσα από το blog να ακούσετε και Τρίτο Πρόγραμμα που ποιος ξέρει, ίσως έχει κάτι ενδιαφέρον. Θα επιστρέψω στα καθήκοντά μου ως blogger σύντομα ελπίζω και μια από τα ηχεία του blog ήδη ακούγονται εδώ και λίγες μέρες οι Supertramp, σκέφτηκα να τους αφήσω αλλά μ' ένα διαφορετικό τραγουδάκι που νομίζω ότι ταιριάζει στην περίσταση, το Goodbye Stranger. Σας χαιρετώ λοιπόν κι εγώ κι εύχομαι καλή αντάμωση.

Yπό κατάληψη ή υπό εγκατάλειψη;

Βλέπω σε σημερινό δημοσίευμα της Μακεδονίας ότι εβδομήντα σχολεία σε όλη την Ελλάδα, εκ των οποίων τα σαράντα* στη Θεσσαλονίκη τελούν υπό κατάληψη. Τα αιτήματα των μαθητών; Υπάρχει μεγάλη γκάμα. Κάποιοι λέγεται ότι διαμαρτύρονται για την τυρόπιτα, που είναι στρογγυλή και δεν ξέρουν από που να αρχίσουν να τρώνε. Άλλοι πάλι για λιγότερο φαιδρά πράγματα όπως ακατάλληλα κτίρια, ελλιπείς εγκαταστάσεις και αύξηση των κρατικών δαπανών για την παιδεία. Άλλες πάλι φορές τα αιτήματα θα τα έλεγα διφορούμενα, όπως να μην απαγορεύεται η χρήση κινητών στα σχολεία, κάτι το οποίο νομίζω θα σήκωνε αρκετή συζήτηση. Όπως κι αν έχουν τα αιτήματα νομίζω ότι ίσως έχει γίνει κάτι σαν μόδα, αρχομένου του σχολικού έτους να βρίσκονται αφορμές, φανταστικές ή πραγματικές, στρογγυλές τυρόπιτες ή η κακή κατάσταση των τουαλετών προκειμένου να ξεκινούν οι καταλήψεις σχολείων. Αν και στο βαθμό που πρόκειται για μόδα, για ένα γαϊτανάκι, μια σκυτάλη που περνάει κάθε σχολική χρονιά σε καινούργια χέρια, θα έλεγα ότι κακώς γίνονται αυτές οι καταλήψεις, οι οποίες εν τέλει αποβαίνουν σε βάρος των ίδιων των μαθητών που χάνουν μαθήματα και μετά αναγκάζονται - μαζί με τους καθηγητές τους - να 'τρέχουν' για να καλύψουν τη χαμένη διδακτέα ύλη. Αν ΔΕΝ πρόκειται απλώς περί μόδας αλλά υπάρχουν προβλήματα που χρονίζουν και ταλαιπωρούν μαθητές και εργαζόμενους στα σχολεία, πρωτοβουλίες για κινητοποιήσεις θα έπρεπε να παίρνονται περισσότερο από εργαζόμενους και γονείς, όχι τα παιδιά. Τα οποία παιδιά ήδη από αυτή τη μικρή ηλικία πέφτουν θύματα και έχουν εγκαταλειφθεί νομίζω στο έλεος μιας ψευτοαριστεριστικής υποκουλτούρας εύκολων και πολλές φορές καιροσκοπικών κινητοποιήσεων που επικράτησε στην Ελλάδα από τη μεταπολίτευση και ύστερα. Πρόκειται για την ίδια, ψευτοπολιτική υποκουλτούρα που τα οδηγεί λίγο αργότερα να καταλήγουν είτε έτσι είτε αλλιώς. Πάντως το Dreamer των Supertramp εξακολουθεί να παίζει στα ηχεία του blog, αφιερωμένο στα παιδιά εκείνα που δεν εκφράζουν ούτε εξαντλούν τον ριζοσπαστισμό τους και τους οραματισμούς τους με καταλήψεις γύρω από στρογγυλές τυρόπιτες στο σχολείο και αργότερα, στο πανεπιστήμιο πίσω από παραλληλόγραμμους πάγκους με κομματικά φυλλάδια ως μικροπωλητές - ή καλύτερα μεταπράτες - ετοιμοπαράδοτων ιδεολογιών.

*Όσον αφορά στα σαράντα σχολεία της Θεσσαλονίκης που τελούν υπό κατάληψη και όχι μόνο αυτά, δε θα μου προξενούσαν περιέργεια αποκαλύψεις για ακατάλληλα κτίρια, ελλείψεις διδακτικού προσωπικού και όσα άλλα. Ανακάλυψα ότι Αντινομάρχη Παιδείας και Αθλητισμού έχει η Θεσσαλονίκη τον κύριο Διονύση Ψωμιάδη, αδελφό του γνωστού μας νομάρχη. Ο οποίος φαίνεται να ασχολείται πολύ περισσότερο με τον αθλητισμό και συγκεκριμένα με το ποδόσφαιρο απ' ό, τι με την παιδεία. (Ψάχνοντάς τον στο Goοgle είχα αμέτρητα αθλητικά αποτελέσματα όπως αυτό που μόλις είδατε, αλλά ΟΥΤΕ ΕΝΑ σχετικό με παιδεία.) Και κάτι τελευταίο: ο μεν Διονύσης προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ, ο δε Παναγιώτης από τη Νέα Δημοκρατία...

Αντιφάσεις

Κυκλοφορούν διεθνώς φήμες ότι το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης πιθανόν να απονεμηθεί, την ερχόμενη Παρασκευή σε δυο Κινέζους διαφωνούντες και ακτιβιστές: πρόκειται για δυο ανθρώπους που εξέφρασαν και πλήρωσαν τη διαφωνία τους με το πολιτικό κατεστημένο της χώρας αυτής. Ναι, καλά είδατε, πρόκειται για την ίδια χώρα που πριν λιγότερο από δυο μήνες διοργάνωσε, με πάσα τιμή και επισημότητα, τους 29ους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τώρα, πως γίνεται μια χώρα να φιλοξενεί ανεμπόδιστα και πανηγυρικά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τη μεγαλύτερη αθλητική διοργάνωση παγκοσμίως και λίγο αργότερα να έχουμε υποψήφιους για Νόμπελ Ειρήνης δυο ακτιβιστές κατά του καθεστώτος της; Θα ήταν ποτέ δυνατόν να υποστηρίξουμε ότι... έτερον εκάτερον; Δηλαδή άλλο τα ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία δεν περνάνε και την καλύτερη εποχή τους στην Κίνα για να το πω επιεικώς, και άλλο η ιστορία που λέγεται Ολυμπιακοί Αγώνες; Προσωπικά κάτι τέτοιο θα το έβρισκα απαράδεκτο, αλλά αυτό ακριβώς μοιάζει να ισχύει - να έχει ήδη ισχύσει, για την ακρίβεια - στην περίπτωση αυτή. Απ' τη μία, δίνουμε το δικαίωμα διοργάνωσης των αγώνων σε μια χώρα στην οποία οι λέξεις δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται από αμνημονεύτων χρόνων στην... γρουσούζικη για την ίδια - και συνεπώς ανύπαρκτη - δέκατη τρίτη σελίδα των λεξικών της, τη σελίδα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Και απ' την άλλη, σα να μην τρέχει τίποτα νομίζουμε ότι μπορούμε να απονείμουμε και το Νόμπελ Ειρήνης σε δυο ανθρώπους που αγωνίζονται για να ξαναμπεί αυτή η ρημάδα η σελίδα στα λεξικά των Κινέζων. Δεν μπορώ να ξέρω τι θα γίνει την ερχόμενη Παρασκευή, αλλά ό, τι κι αν γίνει - λέγεται ότι η Κίνα προειδοποιεί προκειμένου να μη γίνει αυτή η απονομή - βρισκόμαστε νομίζω ενώπιον μιας τεράστιας και αξεπέραστης αντίφασης. Και βρισκόμαστε επίσης πρόσωπο με πρόσωπο με ένα-δυο επίσης μεγάλα ερωτήματα. Η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων από την Κίνα ως τετελεσμένο γεγονός έχει καταστήσει χειρότερες, και πόσο τις συνθήκες διαβίωσης και τις προοπτικές επιβίωσης διαφωνούντων και μη σε αυτήν; Και αν απονεμηθεί την Παρασκευή το βραβείο σε αυτούς τους δυο ανθρώπους, τι είδους εξελίξεις θα μπορούσε να πυροδοτήσει;

Από τα ηχεία του blog ακούτε το Dreamer των Supertramp, εξαιρετικά αφιερωμένο στους δυο ακτιβιστές. ;-)

Ασκήσεις αμνησίας

Bλέπω σε δημοσίευμα της εφημερίδας Μακεδονία ότι σε λίγους μήνες στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα στην πλατεία Αριστοτέλους θα ανεγερθεί, μεταξύ των οδών Τσιμισκή και Μητροπόλεως ανδριάντας του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ύψους περίπου τριών μέτρων. Άραγε γιατί; Μήπως διότι επί υπουργίας του - Δημοσίων Έργων - και κατόπιν πρωθυπουργίας του ξηλώθηκαν, στη δεκαετία του '50 τα τραμ από Αθήνα και Θεσσαλονίκη διότι... παρεμπόδιζαν την κυκλοφορία; Φαίνεται ότι ο άνθρωπος έβλεπε μακριά, τουλάχιστον μέχρι το 2008. Έτος κατά το οποίο η Θεσσαλονίκη, η πόλη στην οποία του στήνεται και το άγαλμα παραμένει εξαιτίας του η μόνη πόλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης - για την είσοδό μας στην οποία δοξάζεται ο άνθρωπος αυτός κάπως αστόχαστα νομίζω - με πληθυσμό πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους που δεν διαθέτει μέσα σταθερής τροχιάς όπως μετρό ή τραμ, με αποτέλεσμα οι κάτοικοί της να καταταλαιπωρούνται με παλιά λεωφορεία για τις μαζικές μετακινήσεις τους. Ή μήπως άραγε διότι την ίδια εκείνη περίοδο ξεκίνησε η τσιμεντοποίηση της πρωτεύουσας και η πολεοδομική καταστροφή ολόκληρης της Ελλάδας με την πρωτοεφαρμοζόμενη τότε μέθοδο της αντιπαροχής, με συνέπειες που υφιστάμεθα διαρκώς περισσότερο καθημερινά; Μήπως διότι ήταν αυτός που επέμενε και κατάφερε να μπει η Ελλάδα στην τότε ΕΟΚ, ούτως ώστε οι ελληνικές κυβερνήσεις να μπορούν έκτοτε να ρίχνουν το φταίξιμο για ό, τι πάει στραβά στις... Βρυξέλλες; Ή μήπως, τέλος, επειδή έφυγε από την Ελλάδα το 1963 - μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς και τις ενοχλητικές της προεκτάσεις, χάνοντας και τις εκλογές εκείνης της χρονιάς από τον Γεώργιο Παπανδρέου - προκειμένου να επιστρέψει 11 χρόνια αργότερα, αφού είχε πέσει και η δικτατορία ως θριαμβευτής; Θριαμβευτής τι είδους άραγε;

Νομίζω ότι στην Ελλάδα όταν περάσουν αρκετά χρόνια ούτως ώστε να έχουν πεθάνει όσοι παλιοί θυμούνται και να μην έχουν μάθει οι νεότεροι, αρχίζουν να συμβαίνουν διάφορα περίεργα. Αρχίζουν να ιδρύονται Ιδρύματα Μητσοτάκη, να στήνονται ανδριάντες στους «μεγάλους» της ηγέτες και πάει λέγοντας. Χωρίς βεβαίως να υπολογίζεται το κόστος σε χρήματα και όχι μόνον. Αυτά τα 250.000 ευρώ που θα δαπανηθούν για την ανέγερση του ανδριάντα δεν θα μπορούσαν, κύριε δήμαρχε της Θεσσαλονίκης να δοθούν για κάτι που θα έπιανε τόπο και όχι απλώς... χώρο; Όπως για να μπουν μερικά κολονάκια στα πεζοδρόμια της πόλης ώστε να μπορούν οι κάτοικοί της, που εξαιτίας του ανθρώπου του αγάλματος δεν διαθέτουν πλέον τραμ, τουλάχιστον να την περπατήσουν χωρίς να σκοντάφτουν σε παρκαρισμένα οχήματα; Ή μήπως πρόκειται για ένα ακόμη έργο προς τιμήν του αθάνατου στρατηγού Δεκαβάλα;

Ποτέ δεν ξέρετε πως μπορεί να εξελιχθεί...

... ένα ρομαντικό ραντεβού.

ΥΓ: Ξέρετε ότι αναρτήσεις με βιντεάκια δεν ανεβαίνουν πολύ συχνά σε αυτό το blog, όμως στην παρούσα φάση είπα να κάνω μια μικρή εξαίρεση. Επίσης να πω ότι περιμένω προτάσεις και ιδέες για το επόμενο ποστ...

Ένας ασθενής που έφυγε νωρίς

Ήταν ένας πολύ αγαπημένος μου σκηνοθέτης κι έφυγε δυστυχώς από τη ζωή τόσο πρόωρα, τον περασμένο Μάρτιο σε ηλικία μόλις πενήντα τεσσάρων ετών. Αφορμή για να τον θυμηθώ και ν' ανεβάσω το ποστάκι αυτό στάθηκε ένα από τα υπέροχα κομμάτια του Γκάμπριελ Γιάρεντ που 'έντυναν' τον Άγγλο Ασθενή το οποίο μόλις άκουσα στο ραδιόφωνο και ακούτε να παίζει στο blog. Πως... γνωριστήκαμε με τον Άγγλο Ασθενή; Θυμάμαι ήταν γύρω στο 2000 και βρισκόμουν στην Αγγλία, όπου νοίκιαζα ένα δωμάτιο στο σπίτι μιας οικογένειας και περνούσα τις μέρες, τους μήνες και τα χρόνια μου δουλεύοντας μια διδακτορική διατριβή. Κάπου εκεί λοιπόν, με τα πρώτα χρήματα που είχα βγάλει από τη λίγη διδασκαλία στο πανεπιστήμιο, αγόρασα ένα λάπτοπ. Δεν πέρασε κατόπιν πολύς καιρός και ανακάλυψα ένα βίντεο club εκεί κοντά - αν και θυμάμαι έκανα κάθε φορά αρκετό ποδαρόδρομο, άρα ίσως όχι και τόσο κοντά -, στο οποίο μια μέρα είδα την ταινία αυτή. Τη νοίκιασα και ένα απογευματάκι, έχοντας μόλις τελειώσει με τα διαβάσματα και τα γραψίματα την τάισα στο λάπτοπ. Φόρεσα και τα ακουστικά μου για να μην ενοχλώ τους οικοδεσπότες μου και την είδα... ξανά, και ξανά και ξανά. Κάθε φορά με μάγευε η μουσική που ήταν σα να την άκουγα πρώτη φορά, με ταξίδευαν τα τοπία, με κράταγε σφιχτά απ' το χέρι η μελαγχολία που είχε καλά κρυμμένη εντός της η ταινία κι άλλες πάλι στιγμές με άφηνε, για ν' απολαύσω τη μυστηριακή γοητεία αυτού του λαβ στόρι που δεν ήταν λαβ στόρι. Αλλά τι; Ίσως ένας αναστοχασμός πάνω στα ανθρώπινα πάθη, τις αδυναμίες ανθρώπων που τους τύλιξε ο παραλογισμός ενός πολέμου ξενωτικού κι αλλόκοτου όπως κάθε πόλεμος. Ανθρώπων που απώλεσαν κομμάτια, σοβάδες της προσωπικότητάς τους που γκρεμίστηκαν σαν τοίχοι βομβαρδισμένων κτιρίων, ανακαλύπτοντας άλλα πράγματα εν τω μεταξύ. Πράγματα όπως τον πόνο, την πάντα δανεική μέχρι και κλεμμένη ηδονή, την ανθρώπινη μικρότητα αλλά και το εξίσου ανθρώπινο μεγαλείο που τη συνοδεύει διακριτικά αλλά και ετεροχρονισμένα. Ήταν άραγε η αδιαμφισβήτητη μοναξιά εκείνης της εποχής που μου άφησε τόσο ανεξίτηλη τη μνήμη της ταινίας; Μπορεί, ίσως πάλι και όχι. Όπως και να 'χει ακολούθησαν κι άλλες, ίσως όχι τόσο ή όχι με τον ίδιο τρόπο ξεχωριστές όπως Ο Ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϊ και το Cold Mountain, αλλά επίσης αξιομνημόνευτες ταινίες. Ο Μινγκέλα ήταν νομίζω ένας άνθρωπος με πολύ ιδιαίτερο κινηματογραφικό βλέμμα, ένα βλέμμα που εξέφραζε μια χαρακτηριστικά βελούδινη, βαθιά σαγηνευτική κι ανθρώπινη σκηνοθετική άποψη. Και μου λείπει, μου λείπουν οι ταινίες του, η βραδύκαυστη μαγεία τους και η απαράμιλλη εσωτερική ζεστασιά που σου άφηναν συντροφιά μόλις άρχιζαν να πέφτουν οι τίτλοι τέλους... που έπεσαν τόσο νωρίς για τον εξαίρετο αυτό καλλιτέχνη.