Διλήμματα

Βρήκα σήμερα στην Ελευθεροτυπία ένα ενδιαφέρον δημοσίευμα γύρω από διακεκριμένους Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού και το κατά πόσον θα ήταν γι' αυτούς εφικτό αλλά και καλό να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Ο Μιχάλης Κρητικός και η προσωπική του ιστορία όπως ξετυλίγεται στο δημοσίευμα λένε νομίζω πολλά. Πριν λίγες εβδομάδες ο Μιχάλης κατέκτησε τον τίτλο του συγγραφέα της καλύτερης διδακτορικής διατριβής της Ευρώπης πάνω στην ευρωπαϊκή ενοποίηση σε σχετικό διαγωνισμό. Είχατε ακούσει τίποτα γι' αυτό από τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης μέχρι σήμερα; Εγώ πάντως όχι. Οπότε τίθεται ήδη ένα ζήτημα, αυτό της ελλιπούς δημοσιότητας που λαμβάνουν στην Ελλάδα διακρίσεις και διαγωνισμοί όπως αυτός στον οποίο διακρίθηκε ο Μιχάλης, σε αντίθεση με άλλους διαγωνισμούς όπως της Γιουροβίζιον, ομορφιάς, του άνδρα ή της γυναίκας της χρονιάς και άλλων τέτοιων θεαμάτων. Μετά από αυτή τη διάκριση και έπειτα από σειρά συνεντεύξεων, λέει το δημοσίευμα του προτάθηκε η θέση του νομικού συμβούλου σε ζητήματα νέων τεχνολογιών, διαχείρισης τεχνολογικών κινδύνων και ηθικής αποτίμησης ερευνητικών προτάσεων στη Γενική Διεύθυνση Έρευνας στις Βρυξέλλες, στην οποία μόλις ξεκίνησε να εργάζεται. Όμως, το 'μικρόβιο' της επιστροφής στην Ελλάδα παραμένει εντός του. Θεωρώ ότι η περίπτωσή μου υπάγεται στην κατηγορία των ανθρώπων εκείνων που ναι μεν αξιοποίησαν τα πλεονεκτήματα και τα κίνητρα που παρέχει το δυτικοευρωπαϊκό πανεπιστημιακό σύστημα, ταυτόχρονα όμως θέλουν να επιστρέψουν κάποια στιγμή στην Ελλάδα για να μεταλαμπαδεύσουν τα όσα έμαθαν - όσο ρομαντικό και αν ακούγεται αυτό εξομολογείται ο Μιχάλης και μου θυμίζει - συγχωρήστε μου την αμετροεπή αυτοαναφορά - τόσο τον εαυτό μου. Επέστρεψα απ' το εξωτερικό, κάθισα και μετέφρασα στα ελληνικά τη διδακτορική μου διατριβή, εκδόθηκε, της έγινε και μια παρουσίαση, πούλησε μέχρι στιγμής και γύρω στα χίλια αντίτυπα αλλά κατά τα άλλα, δεν κουνήθηκε φύλλο. Φύλλο δεν κουνήθηκε επίσης με την επιστροφή δεκάδων άλλων αξιόλογων νέων επιστημόνων που ξέρω, οι οποίοι με την επιστροφή τους στην Ελλάδα μετατράπηκαν σε αόρατους ανθρώπους. Ξεκίνησαν να κάνουν ό, τι μπορούσαν προκειμένου να τους εκμεταλλευτεί η Ελλάδα - με μεταφράσεις, συμμετοχές σε συνέδρια, δημοσιεύσεις σε περιοδικά και ό,τι άλλο γινόταν - αλλά η ζωή συνεχίστηκε όπως την ξέραμε περιθωριοποιώντας τους, χωρίς να αλλάξει κάτι δραματικά. Προσωπικά, πιστεύω πως όλα είναι βελτιώσιμα, αρκεί να υπάρχουν πολιτική βούληση και ένα καλά δομημένο πλαίσιο διαλόγου μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών. Το ζητούμενο είναι να πειστούμε όλοι πως χρειάζεται μια ποιοτική στροφή προς ένα πανεπιστήμιο που θα παράγει χαρούμενους, υγιώς σκεπτόμενους ανθρώπους συνεχίζει ο Μιχάλης. Φοβάμαι πως αυτή η λέξη, το 'βελτιώσιμα', σηκώνει πολλή κουβέντα. Όχι μόνο λόγω της αναμφισβήτητης επικράτησης κλικών και κυκλωμάτων στα πανεπιστήμια, αλλά και λόγω της εσωστρεφούς, κρατικοδίαιτης και αδιέξοδης κατεύθυνσης που έχει πάρει νομίζω η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα. Ακόμα περισσότερο, λόγω και της ποιότητας των προσφερόμενων σπουδών στα ΑΕΙ που μπορεί να κινδυνεύει από την παρέλαση των κομματικών νεολαιών εντός τους. Αφήνονται άραγε τα κρατικά πανεπιστήμια να παράγουν τους χαρούμενους και υγιώς σκεπτόμενους ανθρώπους του Μιχάλη ή κάποιοι τα χρησιμοποιούν περισσότερο ως φυτώρια κομματικών στελεχών και δοκιμαστήρια κομματικών συνθημάτων;