Los malakitos

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες χρονιές της ζωής μου ήταν αυτή που πέρασα σε ένα αγγλικό πανεπιστήμιο κατά τη διάρκεια ενός μεταπτυχιακού. Ο καθημερινός συγχρωτισμός με ανθρώπους από άλλες κουλτούρες και διαφορετικούς πολιτισμούς - το πανεπιστήμιο συγκέντρωνε ανθρώπους από κάθε γωνιά της γης - ανοίγει τα μάτια όσο λίγα άλλα πράγματα στη ζωή αυτή. Και μας μαθαίνει νομίζω πολλά, τόσο για τους άλλους όσο και για εμάς. Όπως και τα υπόλοιπα χρόνια που έμεινα στην Αγγλία για το διδακτορικό μου, απέφευγα όπως ο διάολος το λιβάνι τη ‘Greek Society’, αρπάζοντας όποια ευκαιρία δινόταν για φιλίες ή απλές γνωριμίες με ανθρώπους που ήξερα ότι δύσκολα θα ξανασυναντούσα ποτέ στη ζωή μου. Πώς με αντιμετώπιζαν; Τις περισσότερες φορές, όταν έλεγα ότι έρχομαι από την Ελλάδα, έβλεπα ένα χαμόγελο ευγενείας στα πρόσωπα των συνομιλητών μου. Κι αυτό γιατί είτε δεν την πολυήξεραν - αντίθετα απ’ ό, τι πιστεύουμε, η σύγχρονη Ελλάδα, σε αντίθεση με τη διάσημη Αρχαία, δεν είναι και τόσο γνωστή ως χώρα διεθνώς - είτε αν την ήξεραν, δεν είχαν ακούσει και τα καλύτερα. Γνώρισα παιδιά από τη Σιγκαπούρη, την Ταϊβάν, το Μεξικό, τη Χιλή, την Αργεντινή, τον Καναδά, τη Δανία, την Κολομβία, τη Μαλαισία, τη Γαλλία, τη Ρωσία, το Βέλγιο, τη Νότιο Κορέα και διάφορες άλλες χώρες. Όλοι ανεξαιρέτως ήταν γελαστοί, έτοιμοι να ρίξουν τα πολιτιστικά τείχη που μας χώριζαν για να ανταλλάξουμε απόψεις, να γνωρίσουμε ο ένας καλύτερα την κουλτούρα του άλλου, να γελάσουμε, να αυτοσαρκαστούμε. Όλοι πλην των Ελλήνων. Δυστυχώς, όσα χρόνια πέρασα στο πανεπιστήμιο διαπίστωσα ότι αρκετοί συμπατριώτες μας μιλούσαν κοροϊδευτικά για τους άλλους λαούς, με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς ή βάσει στερεοτύπων που κουβαλούσαν και δεν αποχωρίζονταν. Δεν έδειχναν την παραμικρή διάθεση να αφήσουν τους εαυτούς τους να πάρουν έστω μια μυρωδιά από τις άλλες κουλτούρες, ανεπηρέαστοι από φοβίες και προκαταλήψεις. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα Χιλιανό φίλο, που αποκαλούσε τους Έλληνες φοιτητές του πανεπιστημίου ‘λος μαλακίτος’, από τις πολλές φορές που περνώντας δίπλα από τις κλειστές παρέες τους είχε ακούσει την εθνική μας λέξη. Κι αυτή ήταν η μαύρη αλήθεια, ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους τόσο οι προπτυχιακοί - ιδίως αυτοί - όσο και οι μεταπτυχιακοί Έλληνες φοιτητές έκαναν παρέα μόνο μεταξύ τους, σε αποκλειστικά ελληνόφωνες παρέες, στις οποίες ο ένας απευθυνόταν στον άλλο με τη λέξη αυτή. Έκαναν δηλαδή ό, τι μπορούσαν για να νιώθουν σαν στο… σπίτι τους στη μακρινή Αγγλία, προσπαθώντας να μην αλλάξουν στο παραμικρό τις συνήθειές τους. Τα παιδιά, οι νέοι αυτοί πήγαιναν εν ολίγοις στο εξωτερικό για να σπουδάσουν και να ανοίξουν υποτίθεται λίγο τους ορίζοντές τους και γύριζαν πίσω στην Ελλάδα ίδιοι και… χειρότεροι. Γιατί χειρότεροι; Διότι επιστρέφοντας είχαν επιπλέον την έπαρση, την πόζα του κοσμογυρισμένου, αυτού που πήγε στα ξένα, τους έδειξε εκεί στα εξωτερικά τι σημαίνει ελληνική μαγκιά και γύρισε στην Ελλαδάρα του θριαμβευτής. Ή κάπως έτσι, αν κρίνω από τις φάτσες τους και τη συμπεριφορά τους όποτε τους πετύχαινα στις πτήσεις της επιστροφής ή όποτε εξακολουθώ να πέφτω πάνω τους στην κοινή μας πατρίδα.