Αυτό το μήλο έχει δυο πρόσωπα...

Μεγαλύτερη εταιρεία τεχνολογίας παγκοσμίως, ξεπερνώντας ακόμα και την Microsoft, αναδείχθηκε φέτος η Apple. Και ταυτόχρονα η εταιρεία με τις περισσότερες αυτοκτονίες εργαζομένων. Αντίφαση; Ή μήπως βλέπουμε στην Apple την εγγενή αντίφαση – που καθόλου αντίφαση δεν είναι τελικά – του αθεράπευτα διπρόσωπου σημερινού καπιταλισμού; Ως γνωστόν, κάθε εταιρεία όπως η Apple έχει δυο πρόσωπα: αυτό που βλέπει ο πελάτης, τα σικάτα, καλοσχεδιασμένα κινητά ή κομπιούτερ που γίνονται ανάρπαστα στην αγορά και φετίχ για τους τυχερούς κατόχους τους. Και αυτό που βλέπει ο εργαζόμενος, με τα εξαντλητικά ωράρια εργασίας υπό αφόρητα καταπιεστικές συνθήκες που οδηγούν μέχρι και στην αυτοκτονία, το πρόσωπο που ενσαρκώνεται στο ολοκληρωτικό εργασιακό καθεστώς υπό το οποίο ζει, ξυπνάει, τρώει, κοιμάται: ‘οι πολυώροφοι κοιτώνες είναι διάσπαρτοι στα 3 τετραγωνικά χιλιόμετρα που καταλαμβάνουν οι εγκαταστάσεις της Foxconn στη Σεντζέν’. (Έτσι ονομάζεται το άλλο, το λιγότερο όμορφο πρόσωπο της Apple, η εταιρεία που κατασκευάζει iPhones και iPads για την Apple.) ‘Γύρω από τις εγκαταστάσεις αυτές, ο αυτοκινητόδρομος που ενώνει τη Σεντζέν µε το Χονγκ Κονγκ και τεράστιες εκτάσεις πρασίνου µε τροπική βλάστηση. Μοναδική εξαίρεση οι εγκαταστάσεις της Foxconn. Ίχνος πρασίνου ανάμεσα σε αυτές και δίπλα ακριβώς πρόχειρα καταλύματα και ένα εμπορικό κέντρο ειδικά για τους εργαζόμενους της εταιρείας. Η περιφρούρηση γίνεται από ιδιωτικούς αστυνομικούς και είναι συνεχής, 24 ώρες το 24ωρο. Σε αυτούς προστέθηκαν από χθες άλλοι 300 άντρες που έστειλε η κινεζική αστυνομία.’ Άραγε πόσοι κοιτάξαμε το iPhone που μόλις αγοράσαμε και αναρωτηθήκαμε που και πώς φτιάχτηκε; Πόσοι πραγματικά ενδιαφερόμαστε για την προέλευση των κινητών, των υπολογιστών μας, των ρούχων μας, πόσοι και πόσο νοιαζόμαστε, νοιαστήκαμε ποτέ για το υπό ποιες συνθήκες εργάζονται οι χιλιάδες εξαθλιωμένοι ‘τριτοκοσμικοί’ που τα παράγουν; Ο διπρόσωπος καπιταλισμός της εποχής μας βασίζεται ακριβώς στο ότι ο πελάτης βλέπει και θέλει να βλέπει μόνο το ένα του πρόσωπο, το ‘όμορφο’. Κανένας πελάτης δεν νοιάζεται παρά για το πόσο κοστίζει ή πόσο του αρέσει ένα προϊόν. To άλλο, το άσχημο πρόσωπο, ούτε το βλέπει ούτε και νοιάζεται να το ανακαλύψει. Άραγε, είμαστε πρωτίστως πελάτες ή πολίτες; Είμαστε, αν θέλετε, πρωτίστως πελάτες ή άνθρωποι; Όταν αποφασίσουμε θα έχουμε κάνει ένα βήμα, ένα μεγάλο βήμα.