Ιστορία μου αμαρτία μου

Αν έριχνα ως επιχειρηματική ιδέα, προκειμένου να εξασφαλίσουμε κάποια εκατομμύρια ευρώ για τα άδεια μας δημόσια ταμεία, να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να μας επιστραφούν τα Ελγίνεια ώστε εν συνεχεία να τα πουλήσουμε στον πιο ανοιχτοχέρη αγοραστή, θα σας φαινόταν πιθανότατα σαν κακόγουστο αστείο. Και όμως, νομίζω ότι η σχέση μας με την Αρχαία Ελλάδα παραμένει βαθιά αμήχανη και ενίοτε αμιγώς επιχειρηματική. Δεν γνωρίζουμε σε βάθος την αρχαία ελληνική σκέψη και γλυπτική, γνωρίζουμε όμως μια χαρά πόσα ‘πιάνουν’ τα αρχαιοελληνικά αγάλματα στις διεθνείς αγορές αρχαιοτήτων. Δέκα εκατομμύρια ευρώ είχαν κοστολογηθεί δυο κούροι που βρέθηκαν κάπου στην Κορινθία από αγρότες με επιχειρηματικό δαιμόνιο. Την τελευταία όμως στιγμή ‘στράβωσε’ το πράγμα και τα αγάλματα πήραν το δρόμο τους για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Οι αγρότες που ξέθαψαν και εν συνεχεία επιχείρησαν να χρυσοπουλήσουν τα αγάλματα πιθανότατα ήταν μεταξύ των χιλιάδων Ελλήνων που ζητούν την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα στη γη στην οποία λαξεύτηκαν. Άραγε γιατί ζητάμε την επιστροφή των μαρμάρων; Γιατί δεν ζητούν οι Ιταλοί την επιστροφή της Μόνα Λίζα από το Λούβρο στην Ιταλία; Γιατί δεν ζητούν οι Ισπανοί την επιστροφή των έργων του Πικάσο από τα διάφορα μουσεία ανά την υδρόγειο που τα φιλοξενούν στην πατρίδα του Ισπανία; Γιατί δεν ζητούν οι Ολλανδοί την επιστροφή των έργων του Βαν Γκογκ από τη λονδρέζικη National Gallery στην γενέτειρά του Ολλανδία; Ίσως γιατί οι λαοί αυτοί εκτός από παρελθόν διαθέτουν και παρόν. Ίσως γιατί κατάφεραν να αφομοιώσουν δημιουργικά το παρελθόν τους χωρίς να κάψουν τα φτερά τους. Ίσως γιατί δεν έχουν κόμπλεξ κατωτερότητας έναντι των υπόλοιπων Ευρωπαίων: δεν λένε ‘όταν ο Ντα Βίντσι μεγαλουργούσε εσείς βόσκατε πρόβατα’. Ίσως γιατί είναι υπερήφανοι όχι μόνο για το παρελθόν αλλά και για το παρόν τους, το οποίο δεν αφήνουν να υστερήσει σε σχέση με τα περασμένα αλλά να χτίσει πάνω τους. Όταν όμως το παρόν βουλιάζει, μουχλιάζει, σκουριάζει, δεν μένει παρά το λαμπρό παρελθόν σαν μοναδικό φως σε ένα σκοτεινό τούνελ. Και όταν δεν υπάρχει καν βαθιά γνώση αυτού του παρελθόντος, μένει η αρχαιοκαπηλία, μένουν οι σωματέμποροι αγαλμάτων.