Μια ανησυχητική λογοτεχνία

Σήμερα βοηθούντος και του ηλιόλουστου καιρού κάναμε, με ένα φίλο από τη δουλειά, μια βόλτα στην Αθήνα. Περάσαμε αρκετή ώρα σε ένα μεγάλο βιβλιοπωλείο στην Πανεπιστημίου, ξεφυλλίζοντας βιβλία, από τον απολαυστικό Φάουστ του Γκαίτε μέχρι τη Χαμένη Άνοιξη του Στρατή Τσίρκα. Το βιβλιοπωλείο διέθετε πολλά τμήματα και βιβλία για όλα τα γούστα. Το πολυπληθέστερο τμήμα ήταν αυτό της ελληνικής λογοτεχνίας, φορτωμένο βιβλία με πολύχρωμα εξώφυλλα, γραμμένα ως επί το πλείστον από (πονεμένες) γυναίκες για άλλες (πονεμένες) γυναίκες. Από το τμήμα αυτό αγόρασα την Ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών του Νίκου Τσιφόρου, παλιού αγαπημένου. Ο σελιδοδείκτης όμως που βρήκα εντός του μου θύμισε το βαρυφορτωμένο με αυτού του είδους την ελαφρά λογοτεχνία τμήμα του βιβλιοπωλείου. Διαφήμιζε το Φθινόπωρο της Μάγισσας μιας κυρίας Καίτης Οικονόμου, που ήδη από την πρώτη του έκδοση, όπως έλεγε ο σελιδοδείκτης, βγήκε σε 40.000 (!) αντίτυπα: επρόκειτο προφανώς για ένα απ’ αυτά τα ανάλαφρα, γλυκόπιοτα αναγνώσματα που τόσο αγαπάνε διάφορες κυρίες που τους αρέσει η ‘λογοτεχνία’. Τι συμβαίνει; Τα παλιά Βίπερ Νόρα, τα ρομάντζα τσέπης που πουλιούνταν στα σελοφάν τους στα περίπτερα – θυμάστε το αξέχαστο ‘μ’ ένα Άρλεκιν ξεχνιέμαι’; –, με την εκδοτική έκρηξη των τελευταίων χρόνων ξέφυγαν από το όχι πολύ σικ περίπτερο και τις φτηνές εκδόσεις. Αναβαθμίστηκαν.
Και μετουσιώθηκαν σε μια ευυπόληπτη (αλλά κυρίως ευπώλητη) ‘λογοτεχνία’ που γεμίζει με τα προϊόντα της ακόμα και τα καλύτερα βιβλιοπωλεία: μια ροζ ή βιολετί ‘λογοτεχνία’ με ένα μαζικό, τεράστιο κοινό ευαίσθητων ψυχών που με τα ίδια κριτήρια που βλέπουν τα τηλεοπτικά τους σίριαλ ή τις αισθηματικές κομεντί τους, επιλέγουν και τα βιβλία τους. Στο βιβλιοπωλείο πραγματικά μου έκανε εντύπωση ο όγκος αυτής της παραγωγής. Δεκάδες αν όχι εκατοντάδες τέτοια πονήματα, με κοινό παρανομαστή χαμένες πατρίδες, καταδικασμένους έρωτες, μάγισσες και ερωτικά μυστήρια, άστρα και ρομαντικά φεγγάρια. Αν αυτά επιλέγει στη μεγάλη του πλειοψηφία το γυναικείο αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα (δηλαδή το μοναδικό αναγνωστικό κοινό που διαθέτουμε, μια και στην πατρίδα μας οι άντρες δεν φημίζονται για βιβλιοφάγοι), που αν κρίνω από τα δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα στα οποία βγαίνουν κάτι τέτοιο συμβαίνει, αν αυτές οι μεταφερμένες στο χαρτί σαπουνόπερες αποτελούν την εναλλακτική στην τηλεόραση, την έχουμε άσχημα. Πολύ άσχημα.