Μια βραδιά βιβλίου

Μόλις γύρισα από την απονομή των βραβείων του περιοδικού ‘Διαβάζω’ στο Νέο Μουσείο Μπενάκη. Αφορμή που βρέθηκα εκεί, η γυναίκα μου που ήταν υποψήφια για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, που τελικά δεν πήρε. Ίσως, του χρόνου, σε κάποια άλλη κατηγορία να φανεί πιο τυχερή! Οι εντυπώσεις μου από την εκδήλωση, ανάμικτες. Πλήρης η απουσία οποιουδήποτε εκπροσώπου της πολιτείας, της κυβέρνησης, των κομμάτων, του πολιτικού συστήματος. Κάτι που επισήμανε και η νικήτρια του βραβείου μυθιστορήματος Ιωάννα Καρυστιάνη, που είπε παίρνοντας το βραβείο της ότι ‘πάλι μόνοι μας ήμασταν φέτος’, οι άνθρωποι ας πούμε του βιβλίου. Προσωπικά η πλήρης απουσία πολιτικών δεν μου έκανε εντύπωση: πολιτική και πολιτισμός ποτέ δεν έκαναν καλή παρέα στη χώρα αυτή, λίκνο κατά τα άλλα του πολιτισμού και γενέτειρα της πολιτικής όπως την ξέρουμε. Tο αμφιθέατρο, βεβαίως, του μουσείου, όπου έγιναν οι απονομές κατάμεστο. Είδα τον Μένη Κουμανταρέα, τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Κωνσταντίνο Τσουκαλά που πήρε και το βραβείο δοκιμίου και με τον οποίο τα είπαμε λιγάκι μετά την εκδήλωση – του έδωσα συγχαρητήρια για το βραβείο και του συστήθηκα, γιατί τον θεωρώ από τους λίγους σύγχρονους Έλληνες που θα τολμούσε κανείς να τους πει διανοητές. Αυτό που δε μου άρεσε, η μοναξιά τους. Μόνος του γυρνούσε ο κος Τσουκαλάς, μόνος του είδα να φεύγει ο Θάνος Μικρούτσικος, αφού έκατσε λιγάκι σε ένα κολονάκι απ’ αυτά που εμποδίζουν τα αυτοκίνητα να ανέβουν στα πεζοδρόμια, για να ξαποστάσει έξω από την είσοδο του μουσείου, πριν συνεχίσει σκυφτός στο δρόμο της επιστροφής. Η επιβεβλημένη από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα μοναξιά του πνευματικού ανθρώπου, του δημιουργού, στη σύγχρονη Ελλάδα, είναι πολύ σκληρή, αφόρητη, ιδίως όταν σε πλήττει ακόμα και σε μια κοσμική βραδιά βραβείων. Όσο εύκολα πλησιάζει και θαυμάζει ο Έλληνας τον τραγουδιστή, τον ηθοποιό, τον μεγαλοδημοσιογράφο, τον οποιοδήποτε ‘επώνυμο’ θεωρεί όμοιό του και βλέπει σαν δικό του άνθρωπο, τόσο κρατά σε απόσταση, τόσο νιώθει ξένο, τόσο τιμωρεί με δια βίου απομόνωση, τον πνευματικό δημιουργό. Απ’ την άλλη, πολλοί άνθρωποι γύρω μας έχουν πραγματικά ανάγκη κάτι το διαφορετικό, κάτι που να ξεφεύγει από την πεπατημένη της μαζικής τηλεκουλτούρας, από την επικράτεια της ασημαντότητας. Χειροπιαστό παράδειγμα, ο ταξιτζής που με πήγε από τη δουλειά στα βραβεία. Όταν στη διαδρομή του είπα που πήγαινα αποφάσισε να… έρθει κι αυτός, μια και απολάμβανε βιβλία που όπως λέγαμε στο ταξί τον έβαζαν να σκεφτεί αλλιώς, του άνοιγαν δρόμους. Αν είχαμε πάρει το βραβείο, θα το αφιέρωνα σ’ αυτόν.