Άσυλο: φτάνει πια!

Το 2009 συμπληρώνονται 35 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας αλλά στην αργοκίνητη Ελλάδα εξακολουθούν να επικρατούν παλαιοαριστεριστικές νοοτροπίες περί του πανεπιστημιακού ασύλου ως στερνής όασης ελευθερίας και περί των πανεπιστημίων ως προπυργίων 'αντίστασης'. Αντίστασης σε τι ακριβώς; Μάλλον στο μέλλον. Με θύματα αυτής της παρατεταμένης κομματικής εισβολής στα πανεπιστήμια που από κοιτίδες των επιστημών και της μάθησης έχουν μετατραπεί σε κομματικά παραμάγαζα και παιδικές χαρές κάθε είδους καταληψιών πριν απ' όλους τους ίδιους τους φοιτητές, καθηγητές και ερευνητές. Αλλά πέραν των κομμάτων, των 'πολιτικοποιημένων' φοιτητών και των διαβρωμένων από μικροπολιτικές επιδιώξεις πανεπιστημίων, υπάρχουν και εφημερίδες όπως η Ελευθεροτυπία, η οποία στην κυριακάτικη έκδοσή της προειδοποιεί τους ανυποψίαστους αναγνώστες ότι το κακό κράτος αφορμή ψάχνει για κατάλυση του πανεπιστημιακού ασύλου με την επόμενη κατάληψη, και τι θα κάνουμε. Από την άλλη, μια ομολογουμένως φιλοκυβερνητική αλλά κυρίως αξιόπιστη εφημερίδα, η Καθημερινή - και όχι μόνο αυτή -, μιλά σήμερα για τον 'κρανίου τόπο' που άφησαν πίσω τους οι καταληψίες των ΑΕΙ που εγκαταστάθηκαν σε αυτά μετά το θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Και αναρωτιέμαι, ως πότε εφημερίδες όπως η Ελευθεροτυπία, που κατά τα άλλα κόπτονται για την τύχη της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα θα συνεχίζουν αυτή την θλιβερή προπαγάνδα σε βάρος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και της επιστημονικής έρευνας; Πόσα ακόμη επιστημονικά εργαστήρια χρειάζεται να καταστραφούν για να αλλάξει ρότα η Ελευθεροτυπία και όλοι αυτοί που, ελαφρά τη καρδία, θεωρούν το πανεπιστημιακό άσυλο κορωνίδα της δημοκρατίας μας - και δεν βλέπουν ότι αντιθέτως αποτελεί κορωνίδα της οπισθοδρόμησης και της αποτελμάτωσης; Ως πότε θα βαφτίζονται ανέξοδα 'δεξιοί' όσοι κουράστηκαν να βλέπουν να πληγώνεται στην καρδιά της η ήδη πληγωμένη ελληνική ανώτατη εκπαίδευση με καταστροφικές καταλήψεις, την ίδια στιγμή που κάποιοι οι οποίοι αυτοπαρασημοφορήθηκαν ως 'αριστεροί' 'προειδοποιούν' ενάντια στην κατάργηση ενός ξεπερασμένου και πεπαλαιωμένου θεσμού; Και γιατί το κάνουν αυτό; Μήπως φοβούνται ότι αυτό θα σήμαινε και τη δική τους κατάργηση, ότι θ' αναγκάζονταν να συνειδητοποιήσουν ότι ζουν σε περασμένες δεκαετίες; Αν ναι, ας το συνειδητοποιήσουν μια ώρα αρχύτερα. Θα ήταν καλό για όλους μας.

Mήπως ήρθε η ώρα ο υπουργός Περιβάλλοντος να... αλλάξει περιβάλλον;

Μαθαίνω από τις εφημερίδες ότι ο αναμενόμενος εντός των προσεχών ημερών κυβερνητικός ανασχηματισμός θα αφήσει ανέπαφο τον πρώτο κατά τη γνώμη μου υπουργό που θα έπρεπε να αντικατασταθεί. Μιλάω βεβαίως για τον γηραιό υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (κάπως έτσι μπορεί να βλέπει το υπουργείο χωρίς τα γυαλιά του) κύριο Σουφλιά. Μου φαίνεται αδιανόητο, εν έτει 2008, να έχουμε για υπουργό Περιβάλλοντος έναν άνθρωπο που λόγω ηλικίας και προβλημάτων υγείας - όπως δηλώνει ο ίδιος - δεν έχει παραβρεθεί σε καμία διεθνή περιβαλλοντική διάσκεψη. Αλλά δεν έχει συμμετάσχει ούτε στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής - άραγε σ' αυτές τι είδους προβλήματα υγείας τον εμποδίζουν να πάει; Επιπλέον, ως υπουργός, έχει - αναγκαστεί να - μιλήσει μόνο μια φορά για την περιβαλλοντική πολιτική, κατόπιν αιτήματος βουλευτών. Και μιλάμε για ένα υπουργείο που έχει να αντιμετωπίσει - και θα μπορούσε να το είχε κάνει δημιουργικά - παγκόσμιας εμβέλειας προκλήσεις όπως οι κλιματικές αλλαγές, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η οικολογική διαχείριση των απορριμμάτων, η προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας. Στον αντίποδα της Ελλάδας και του κύριου Σουφλιά βρίσκεται μια άλλη μικρή χώρα, η Δανία, που το 1973 ήταν η πιο εξαρτημένη ενεργειακά χώρα παγκοσμίως αλλά σήμερα πρωτοπορεί στην προστασία του περιβάλλοντος, παράγοντας επιπλέον το 1/3 του ηλεκτρισμού της από εγχώριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Προκειμένου να καταφέρουμε να μας αποκαλύψουν οι Δανοί μερικά από τα... περιβαλλοντικά μυστικά τους η κυβέρνηση της Δανίας, ο ΣΚΑΪ και η Καθημερινή διοργάνωσαν πριν πολύ λίγο καιρό στην Αθήνα συνέδριο για τις Κλιματικές Αλλαγές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στο συνέδριο συμμετείχε ο... γιος του κύριου Σουφλιά, ο μόλις 32 ετών υπουργός Περιβάλλοντος της Δανίας Tρολς Λουντ Πούλσεν αλλά όχι και ο... Έλληνας πατέρας του. Δυστυχώς, για μια ακόμη φορά, ο Έλληνας υπουργός δεν μπόρεσε να παραβρεθεί - είπαμε, λόγοι υγείας. Άραγε τι εικόνα έχουν σήμερα οι πρωτοπόροι στις περιβαλλοντικές πολιτικές Δανοί για την πτωχή πλην τίμια (;) Ελλάδα;

Η Ελλάδα είναι μια υπέροχη χώρα και είμαι χαρούμενος που βρίσκομαι στη χώρα σας, καθώς 6 με 7% των Δανών επισκέπτεται την Ελλάδα για τις διακοπές τους κάθε χρόνο. Η Ελλάδα όμως είναι και μια χώρα που απειλείται από την ρύπανση. Έχετε σοβαρά προβλήματα στην διαχείριση των απορριμμάτων, η βιομηχανία σας μολύνει, και η υψηλή κατανάλωση ενέργειας επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον… Η Ελλάδα θα πρέπει λοιπόν να δράσει σε κυβερνητικό και τοπικό επίπεδο, στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα ώστε να καλλιεργήσει περιβαλλοντική συνείδηση… Έχετε κάθε δυνατότητα να εκμεταλλευτείτε τον άνεμο, τον ήλιο, η Ελλάδα έχει 300 ήμερες ηλιοφάνειας τον χρόνο, έχετε μεγάλες δυνατότητες… Ελπίζω η ελληνική κυβέρνηση και οι Έλληνες να δείτε σοβαρά την πρόκληση, να εκμεταλλευτείτε αυτές τις δυνατότητες για την παραγωγή καθαρής ενέργειας, και να έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα…

Τάδε έφη ο Δανός Πρέσβης στην Ελλάδα, κύριος Τομ Νόρινγκ. Ακούτε, κύριε Σουφλιά;

Το μονοπώλιο της ατιμώρητης βίας

Πάμπολλες φορές είδα τον μήνα αυτό σε τηλεοράσεις, εφημερίδες, blogs να κουβεντιάζονται τα βίαια επεισόδια που για δυο ή και τρεις εβδομάδες κυριάρχησαν όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Πολλοί μιλούσαν για τους 'γνωστούς αγνώστους' ή τους 'κουκουλοφόρους', ψάχνοντας να βρουν τι προσπαθούσαν να καταφέρουν αυτοί οι άνθρωποι καίγοντας, σπάζοντας και λεηλατώντας. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό μας έρχεται απευθείας ή έστω διά της τεθλασμένης από τον μεγάλο Γερμανό διανοητή Μαξ Βέμπερ. Κατά τον Βέμπερ, το σύγχρονο κράτος ορίζεται βάσει του ότι διαθέτει το μονοπώλιο της - νόμιμης - χρήσης βίας. Με άλλα λόγια, αν μια οντότητα μονοπωλεί το δικαίωμα και τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί νόμιμα βία, μπορούμε και να τη βαφτίσουμε κράτος. Αυτό ακριβώς το κρατικό μονοπώλιο νομίζω ότι επιχείρησαν να αμφισβητήσουν και να σπάσουν οι άνθρωποι αυτοί - οι 'κουκουλοφόροι' των τηλεοπτικών μας πλάνων. Κι αυτό τους το εγχείρημα μου φαίνεται ολίγον τι προβληματικό. Αν μόνη τους φιλοδοξία ήταν να καταφέρουν να αποκτήσουν ένα ολόδικό τους μονοπώλιο επί του σπασίματος βιτρινών ή εμπρησμού αυτοκινήτων, αν αυτοί οι ίδιοι ή κάποιοι άλλοι κάθε 17η Νοέμβρη επιβεβαιώνουν πανηγυρικά το μονοπωλιακό τους δικαίωμα να ταμπουρώνονται στο Πολυτεχνείο προκειμένου να σπάνε και να καίνε ατιμώρητα αυτοκίνητα και καταστήματα, αν νομίζουν ότι αμφισβήτηση σημαίνει αντικατάσταση ενός μονοπωλίου από ένα ή περισσότερα μικρότερα, γελιώνται. Αν φιλοδοξούν να γίνουν οι μόνοι πλην του κράτους που μονοπωλούν το δικαίωμα της - όχι νόμιμης αλλά ανεκτής από το κράτος - άσκησης βίας, τότε νομίζω ότι αυτοί οι άνθρωποι αποδεικνύονται χειρότεροι απ' τους χειρότερους εχθρούς τους. Αποδεικνύονται πιο αστυνομικοί απ' τους αστυνομικούς, πιο ειδικοί φρουροί και απ' τους ίδιους τους ειδικούς φρουρούς. Και κάνουν τα βίαια επεισόδια που σφράγισαν αυτόν τον Δεκέμβρη να μοιάζουν με εμφύλιο πόλεμο μεταξύ του κατόχου του μονοπωλίου άσκησης νόμιμης βίας - του κράτους - και των εαυτών τους, δηλαδή του πρώτου τη τάξει διεκδικητή αυτού του θλιβερού μονοπωλίου.

Η ΕΡΤ επί προεδρίας Αϊζενχάουερ

Πριν λίγο καιρό ο Πρόεδρος της ΕΡΤ κύριος Παναγόπουλος γινόταν έξω φρενών με τη συμβολική κατάληψη ενός στούντιο για ένα λεπτό, την ώρα της προβολής ομιλίας του πρωθυπουργού: μια 'κατάληψη' η οποία αν μη τι άλλο, καλώντας με το πανό της τους τηλεθεατές να σταματήσουν να βλέπουν τηλεόραση, νομίζω πρωτοτύπησε. Αντιθέτως, ο κύριος Πρόεδρος δε φαίνεται να έχει κανένα πρόβλημα με μια άλλη κατάληψη: τη διόλου πρωτότυπη κατάληψη διαρκείας της κρατικής τηλεόρασης από τις αδελφές Μαγγίρα. Τις είδα χθες το βράδυ να παρουσιάζουν το σόου τους, τραγουδώντας αμερικάνικα χριστουγεννιάτικα τραγουδάκια. Και μου φάνηκε σα να γύρισαν τα χρόνια πίσω, σα να βρισκόμουν κάπου στις Ηνωμένες Πολιτείες της δεκαετίας του '50 επί Προέδρου Αϊζενχάουερ και όχι στην Ελλάδα του 2008. Βεβαίως, μπορεί στον Πρόεδρο της ΕΡΤ να αρέσουν οι αδελφές Μπρόγιερ, οι αδελφές Καλουτά, οι αδελφές Τατά ή οι αδελφές Μαγγίρα. Και μπορούμε ακόμη να τις υφιστάμεθα αδιαμαρτύρητα και όλοι οι υπόλοιποι, αφού τις κάνει κέφι. Αποδεχόμενοι το ότι και η ΝΕΤ, αν και ξεκίνησε αλλιώς, μετατρέπεται κι αυτή σιγά-σιγά σε 'ψυχαγωγικό' κανάλι και μας σερβίρει ανήμερα Χριστούγεννα τις αδελφές Μαγγίρα με τα καλά τους για να ξεφαντώσουμε α λα αμερικέν. Όταν όμως ο κύριος Πρόεδρος της ΕΡΤ απ' τη μια καταδικάζει απροκάλυπτα τη συμβολική κατάληψη ενός στούντιο διότι οι 'καταληψίες' στερούνταν 'κοινωνικής εκπροσώπησης' - αντιπροσώπευαν δηλαδή τους εαυτούς τους και όχι κάποιο κόμμα ή κάποια οργάνωση - και απ' την άλλη δεν καταδικάζει την κατάληψη διαρκείας της κρατικής τηλεόρασης από την ευκολία, την ασημαντότητα και τη σόου μπιζ προκαλεί. Προκαλεί απορία, ερωτηματικά και εσωτερική αγανάκτηση. Και υποτιμά για μια ακόμη φορά τη νοημοσύνη όλων μας.

Να είστε εκεί κύριε Νικοπολίδη

Ο διορισμός του τερματοφύλακα Αντώνη Νικοπολίδη σε θέση κηπουρού στον Δήμο Κηφισιάς προκαλεί κάποια εύλογα, νομίζω, ερωτήματα. Γιατί τιμητική αργομισθία σε έναν άνθρωπο που κατά πάσα πιθανότητα δεν τη χρειάζεται, μια και ως διάσημος ποδοσφαιριστής θα έχει ήδη φροντίσει να βάλει στην άκρη μεγάλα χρηματικά ποσά για τα γεράματα; Και μάλιστα τη στιγμή που η ανεργία αυξάνεται ραγδαία και χιλιάδες άνθρωποι που έχουν άμεσα ανάγκη από οιαδήποτε εργασία με πτυχία και μεταπτυχιακά, με οικογένειες και παιδιά αλλά χωρίς εκατομμύρια στην τράπεζα παραμένουν άνεργοι; Άραγε, θα εργαστεί ποτέ ο άνθρωπος αυτός ως κηπουρός στον Δήμο Κηφισιάς, όπου διορίστηκε «ως διακριθείς αθλητής»; Και γιατί η τιμητική αργομισθία δεν προσφέρθηκε ποτέ σε παλαίμαχους ηθοποιούς και σκηνοθέτες ή σε διακριθέντες καλλιτέχνες, συγγραφείς, επιστήμονες, διανοητές; Στην Ελλάδα, μόνο οι διακρίσεις στο ποδόσφαιρο και στον αθλητισμό των εργαστηριακά κατασκευασμένων επιδόσεων χαρίζουν προνομιακή μεταχείριση και τιμούνται από την πολιτεία;

Η περίπτωσή του μου θύμισε μια αξέχαστη ταινία με τον Πίτερ Σέλερς, το Να είστε εκεί κύριε Τσανς. Στην ταινία, ένας απλοϊκός κηπουρός, μετά το θάνατο του αφεντικού του αναγκάζεται να βγει στη ζωή την οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή έβλεπε μόνο από την τηλεόραση, μια και δεν είχε βγει ποτέ από τον κήπο του. Όμως, μετά από σειρά τυχαίων περιστατικών, αυτός ο απλοϊκός και άσχετος άνθρωπος αναδεικνύεται σε μεγάλη προσωπικότητα της αμερικανικής πολιτικής - σε μια πολιτική Πυθία. Κάπως έτσι και με τον κύριο Νικοπολίδη, που επιπλέον, ούτε απλοϊκός ούτε άσχετος μοιάζει: θα του πρότεινα να ΠΑΕΙ να αναλάβει τα καθήκοντα του κηπουρού και ποιος ξέρει, ίσως αύριο-μεθαύριο αναδειχθεί κι αυτός, όπως ο συνάδελφός του κύριος Τσανς, σε κορυφαία προσωπικότητα της πολιτικής μας ζωής. Άλλωστε, σε τι υπολείπεται του Αντιπροέδρου της Βουλής των Ελλήνων και σεξοθεραπευτή Βαΐτση Αποστολάτου, της Έλενας Ράπτη, της Κατερίνας Παπακώστα και τόσων άλλων λαμπρών αστέρων του κομματικού και πολιτικού μας στερεώματος;

Ήμουν κι εγώ κακός μαθητής

Τις τελευταίες μέρες, το απολογητικό υπόμνημα του κατηγορούμενου για το φόνο του 16χρονου Αλέξη αστυνομικού με έκανε και εξακολουθεί να με κάνει να νιώθω εξαιρετικά τυχερός, με όσα καταλογίζει στον 16χρονο. Βλέπετε, κι εγώ στην ηλικία του Αλέξη δεν ήμουν ιδιαίτερα καλός μαθητής, ούτε πολυγούσταρα το σχολείο. Μάλιστα, είχα κι εγώ αλλάξει σχολεία και επιδείκνυα σε καραμπινάτη θα έλεγα έκταση αυτό που ο κατηγορούμενος αποκάλεσε νομίζω 'αποκλίνουσα συμπεριφορά'. Πολλές φορές κλεινόμουν στον εαυτό μου και εν γένει δε γούσταρα το σύμπαν στο οποίο αναγκαζόμουν να μεγαλώνω, αναζητώντας διαρκώς καινούργιους τρόπους να το δείξω αυτό. Όπως δηλαδή αντιληφθήκατε δεν καθόμουν καθόλου φρόνιμος. Έκανα κι εγώ μεγαλύτερες ή μικρότερες αταξίες και με τίποτα δεν επιδείκνυα την 'αναμενόμενη προσωπικότητα και συμπεριφορά ενός 16χρονου', στην οποία αναφέρεται στο απολογητικό του υπόμνημα ο κατηγορούμενος αστυνομικός. Ή μάλλον επιδείκνυα την πλέον αναμενόμενη από έναν έφηβο συμπεριφορά: συμπεριφορά τσαντίλας, αμφισβήτησης και σύγκρουσης με όσα και όσους καθημερινά του τη σπάνε. Διότι αν με ρωτήσετε, αυτή ακριβώς η συμπεριφορά ανέμενεται νομίζω από έναν έφηβο. Νιώθω λοιπόν τυχερός που σήμερα ζω, μια και απ' ό,τι φαίνεται την σήμερον ημέρα αν ένας έφηβος συμπεριφέρεται σαν έφηβος, κινδυνεύει. Αν δηλαδή δε συμπεριφέρεται σαν λοβοτομημένος έφηβος, όπως ο εν λόγω αστυνομικός στο απολογητικό του υπόμνημα φαίνεται να επιθυμεί, μπορεί και να χάσει τη ζωή του ένα Σάββατο βράδυ στα Εξάρχεια. Από μια ηλίθια σφαίρα ενός συνομήλικού μου ανθρώπου που απορώ αν υπήρξε ποτέ έφηβος.

Legitimation crisis

Ή αλλιώς κρίση νομιμοποίησης. Πρόκειται για μια κρίση που έχει χτυπήσει την ελληνική κοινωνία τουλάχιστον από τη δεκαετία του '90. Τι σημαίνει; Ότι θεσμοί, δημόσια πρόσωπα, κρατικές εξουσίες, επιχειρήσεις, τράπεζες, έχουν απωλέσει, έναντι των πολιτών, τη νομιμοποίηση της δύναμής τους. Η Ελλάδα, πέραν του οικονομικού της ελλείμματος, πέραν και του πολιτιστικού ελλείμματος για το οποίο μίλησα παλιότερα, αντιμετωπίζει, με τους θεσμούς και τις δομές άσκησης εξουσίας ένα ακόμη έλλειμμα: ένα έλλειμμα νομιμοποίησης. Θαμμένη κάτω από ένα βουνό διαρκώς καινούργιων σκανδάλων, αποκαλύψεων για διαφθορά και διαπλοκή, ανικανότητας εκ μέρους της κυβέρνησης διαχείρισης κρίσεων και αντιμετώπισης των άλλων ελλειμμάτων, ανθρωποφαγικής κερδοφορίας τραπεζών, η νομιμοποίηση όχι μόνο της σημερινής κυβέρνησης αλλά και σύσσωμου του κομματικού και χρηματοπιστωτικού στερεώματος περνάει βαθιά κρίση. Πλέον, οι πολίτες, αηδιασμένοι και απαυδησμένοι δεν αναγνωρίζουν σε κυβέρνηση και κόμματα, τράπεζες, θεσμούς και κρατικές υπηρεσίες, αστυνομία και δικαιοσύνη το δικαίωμα να εξουσιάζουν και να επηρεάζουν τις ζωές τους. Σε ακραίες περιπτώσεις, δεν τους αναγνωρίζουν καν το δικαίωμα ύπαρξης. Αποκαλύπτεται μπροστά τους ένα τεράστιο, σάπιο οικοδόμημα διαπλεκόμενων μεταξύ τους και διεφθαρμένων εξουσιών: κρατικών υπηρεσιών, κυβερνητικών λειτουργών, ιερομόναχων, επιχειρηματιών, λειτουργών της δικαιοσύνης, τραπεζιτών, αστυνομικών. Όσο περισσότερο αποδεικνύεται ότι όλοι αυτοί και πολλοί ακόμη παρατρεχάμενοι και παραστεκάμενοι αποτελούν κομμάτια του ίδιου, του ενός και του αυτού αποκρουστικού παζλ, τόσο μεγαλώνει το έλλειμμα νομιμοποίησης.

Πώς θα επανακτήσουν τη νομιμοποίησή τους κυβέρνηση και κόμματα, τράπεζες, αστυνομία; Ερχόμενοι κοντά στον πολίτη, επενδύοντας όχι στην ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των μετοχών τους στο χρηματιστήριο της ωμής δύναμης και της εξουσίας αλλά στην αύξηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο πρόσωπό τους. Χωρίς θεατρινισμούς, υποκρισίες και καιροσκοπισμούς. Αν δεν ξεκινήσουν από αύριο κιόλας σ' αυτή τη νέα κατεύθυνση, έρχονται τα χειρότερα. Και τότε, τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας θα μοιάζουν πταίσματα μπροστά τους.

Οι γνωστοί άγνωστοι

Χτες βράδυ μπήκα σ' ένα τραμ. Ύστερα από λίγο μπήκαν, κάπως αναστατωμένες και δυο νεαρές κοπέλες, πάνω-κάτω στην ηλικία του δολοφονημένου Αλέξη. Ξεκινώντας το τραμ, μια μεσήλικη γυναίκα με κουρασμένο πρόσωπο είπε δυνατά 'αν αυτοί τα σπάνε και θέλουν ταραχές, εμείς θέλουμε ηρεμία και θα πιάσουμε βρεγμένη σανίδα να τους δείξουμε...'. Αμέσως ένα από τα δυο κορίτσια της φώναξε 'δεν τα σπάμε εμείς, η αστυνομία τα κάνει...', κι ένας μεσήλικας άνδρας που καθόταν δίπλα στα κορίτσια άρχισε να λέει 'ε ρε τι γίνεται...' και να μιλάει στα κορίτσια. Ξεκίνησε έτσι στα ξαφνικά μια κουβέντα μεταξύ τους, μεταξύ του άνδρα, της γυναίκας και των κοριτσιών, στην οποία για λίγο συμμετείχα κι εγώ. Οι υπόλοιποι επιβάτες περιορίστηκαν να ρίχνουν κλεφτές ματιές, σαν μικρά παιδιά που μπροστά σ' έναν αναπάντεχο πειρασμό δεν ξέρουν τι να κάνουν: να ορμήξουν ή να συγκρατηθούν, ενθυμούμενα τους καλούς τους τρόπους; Και μένουν να κοιτάνε.

Αυτό το χτεσινοβραδυνό συμβάν μ' έκανε να συνειδητοποιήσω ότι τελικά οι γνωστοί άγνωστοι δεν ήταν αυτοί που έβλεπα τόσες μέρες στις τηλεοράσεις, με τις κουκούλες, να σπάνε βιτρίνες καταστημάτων και να πετάνε βόμβες μολότοφ. Οι γνωστοί άγνωστοι της ζωής μου ήταν αυτοί οι άνθρωποι χτες στο τραμ. Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα, αν όταν μπαίναμε στα τραμ αντί να κοιτάμε το υπερπέραν, μιλάγαμε με τους διπλανούς μας; Αν βγάζαμε τις κουκούλες; Νομίζω πολύ.

Σα να μην πέρασε μια μέρα

Η χτεσινή δολοφονία του 15χρονου μαθητή με έκανε να θυμηθώ έναν συνομήλικό μου, που αν ζούσε σήμερα θα ήταν 38 ετών. Πριν 23 χρόνια, στη διάρκεια διαδηλώσεων για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου ένας άλλος δεκαπεντάχρονος, ο Μιχάλης Καλτεζάς δέχτηκε, τρέχοντας με άλλους νεαρούς, μια σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Από εκείνη τη στιγμή και ύστερα, οι εξελίξεις ήταν πανομοιότυπες με τις χτεσινές. Τα κυβερνητικά πρόσωπα κάπως μακρινά πια, αλλά τόσο οικεία. Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Μένιος Κουτσόγιωργας υπέβαλλε τότε την παραίτησή του, για 'λόγους ευθιξίας' υποθέτω, η οποία δεν έγινε δεκτή από τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου. Το ίδιο ακριβώς έκανε χτες και ο σημερινός υπουργός Εσωτερικών Προκόπης Παυλόπουλος. Υπέβαλλε την παραίτησή του για 'λόγους ευθιξίας', η οποία δεν έγινε δεκτή από τον πρωθυπουργό. Δεν ξέρω σ' εσάς, αλλά εμένα αυτές οι παραιτήσεις για 'λόγους ευθιξίας' μου φαίνονταν πάντα απίστευτα θεατρικές. Καταρχάς αν η ανθρώπινη ευαισθησία του όποιου υπουργού θιγόταν από ένα τέτοιο τρομερό συμβάν δε θα επιδιδόταν σε ένα χείμαρρο δηλώσεων αλλά θα κινούνταν σιωπηλά, αποτελεσματικά και στην πράξη, μακριά από κάμερες, μικρόφωνα και συνεντεύξεις ούτως ώστε να διαπιστώσει τι έγινε, ποιοι έφταιγαν, πώς μπορεί να δράσει. Και ΑΦΟΥ είχε πετύχει κάποια πράγματα, ΑΦΟΥ είχε βρει κάποια άκρη, ΑΦΟΥ είχε κάνει ό, τι περνούσε από το χέρι του ΤΟΤΕ θα μπορούσε να βγει - μετά από ημέρες, εβδομάδες ή και μήνες - στις τηλεοράσεις και να δηλώσει τι έκανε, ποιοι και πως τιμωρήθηκαν, τι είδους αλλαγές έγιναν ή γίνονται στην ελληνική αστυνομία. Αν το είχε κάνει αυτό ο Μένιος Κουτσόγιωργας πριν 23 χρόνια, ίσως να μη συνέβαιναν όσα συνέβησαν χτες. Αν το έκανε χτες ο Προκόπης Παυλόπουλος, ίσως αυτή να ήταν η τελευταία φορά που γινόμαστε μάρτυρες ενός τέτοιου πράγματος. Αλλά, 23 χρόνια μετά, οι υπουργοί παραμένουν εύθικτοι, σαν κακομαθημένα παιδιά που κάποιος τα πείραξε και, έτοιμα να βάλουν τα κλάματα σπεύδουν να δηλώσουν την ευθιξία τους στον πρωθυπουργό, ο οποίος σπεύδει με τη σειρά του να τα καθησυχάσει, μη αποδεχόμενος τις παραιτήσεις τους. Και το θέατρο του παραλόγου συνεχίζεται.

Η στιγμή της έκπτωσης

Βλέπω την παρουσιάστρια του τηλεπαιχνιδιού Η στιγμή της Αλήθειας κυρία Ευγενία Μανωλίδου να δηλώνει σε συνέντευξη, όσον αφορά στην επιλογή της να το παρουσιάσει: 'όλα πρέπει να τα δοκιμάζει ο άνθρωπος'. Κάθισα λοιπόν και σκέφτηκα πώς μπορεί να το εννοούσε αυτό. Έχουμε στην περίπτωσή της μια μουσικό με αξιολογότατες σπουδές, μια - για τα πτωχά ελληνικά δεδομένα - accomplished composer and conductor, η οποία χρησιμοποίησε εν προκειμένω τη φράση-κλισέ όποιου επιχειρεί να δικαιολογήσει μια λάθος του κίνηση. Αν βρεθούμε σε ένα πολύ καλό εστιατόριο με εξαιρετικά εδέσματα κυρία Μανωλίδου, αναμφίβολα όλα μπορούμε να τα δοκιμάσουμε. Αν πάλι πέσει στα χέρια μας ένα cd ποιοτικής μουσικής, απ' αυτή στην οποία έχετε αφιερωθεί μέσα από τις σπουδές σας, επίσης όλα μπορούμε να τα δοκιμάσουμε, να τα ακούσουμε. Αν, ακόμη, πάμε σε μια έκθεση έργων ενός μεγάλου ζωγράφου κυρία Μανωλίδου, όλα τα έργα μπορούμε να δοκιμάσουμε να θαυμάσουμε και να κατανοήσουμε, όπως κι αν πέσουν στα χέρια μας έργα ενός μεγάλου συγγραφέα. Αλλά αυτό ΔΕΝ ισχύει για τα προϊόντα, τα υποπροϊόντα και τα ανθυποπροϊόντα της ελληνικής τηλεόρασης. Αυτά κυρία Μανωλίδου ΔΕΝ αποτελούν μήλα και πορτοκάλια στα καφάσια μιας λαϊκής, που καλό θα ήταν όλα να τα δοκιμάσουμε για να δούμε ποια θα μας αρέσουν περισσότερο: τα σάπια, αμερικανικής προέλευσης φρούτα που μας σερβίρει η ελληνική τηλεόραση υπό μορφή τηλεπαιχνιδιών δεν τα δοκιμάζουμε κυρία Μανωλίδου, τα πετάμε κατευθείαν. Δεν τους επιτρέπουμε να εισέλθουν στο πεπτικό μας σύστημα ως σκεπτόμενων ανθρώπων. Ούτε μας υποχρεώνει κανείς να τα 'δοκιμάσουμε'. Εκτός αν επιλέξαμε οι ίδιοι να πάρουμε έναν λάθος δρόμο, έναν δρόμο που μας οδήγησε να δοκιμάζουμε αλλοιωμένα τηλεοπτικά προϊόντα. Αλλά αν αυτό συνέβη, ήταν δική μας επιλογή. Η επιλογή να αρχίσουμε τις εκπτώσεις στις αξίες-οδηγούς μας, στην αξιοπρέπεια και στην αισθητική μας δεν δικαιολογείται λέγοντας 'όλα πρέπει να τα δοκιμάζει ο άνθρωπος': άπαξ και αρχίσουμε τις εκπτώσεις, αναπόφευκτα όλα τα δοκιμάζουμε.

Eίδα, γνώρισα, έμαθα, άκουσα

Ύστερα από απουσία δυο εβδομάδων κι επειδή δε θέλω ν' αφήσω αυτό το blog να βουλιάξει στον μαρασμό, επανέρχομαι... ολίγον τι ντεφορμέ αλλά ορεξάτος. Πολλά είδα αυτές τις δυο εβδομάδες στην 'έξω' ζωή, στo τρισδιάστατο video game που λέγεται καθημερινότητα. Είδα τα δυο μεγάλα κόμματα για μια ακόμη φορά να βρίσκονται μπλεγμένα σ' ένα γαϊτανάκι αλληλοκατηγοριών, μεγαλόστομων δηλώσεων και αλαλαγμών. Είδα επίσης στην Αθήνα όπου βρέθηκα ατέλειωτες ουρές αυτοκινήτων με τους ιδιοκτήτες τους να ζουν όση ζωή τους αναλογεί πίσω από ένα παρμπρίζ, σαν κουρδιστά ανθρωπάκια-οδηγοί. Γνώρισα αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα προσωπικότητα - κάποιοι μπορεί να την πουν και περσόνα - που λέγεται Άννα Γούλα και η οποία ενσαρκώνει νομίζω σε οικονομική συσκευασία πολλά απ' αυτά που στοιχειώνουν τη νεοελληνική πραγματικότητα: την έλλειψη καλού γούστου, τη σκυλοποπ, τα βουβά πλήθη που παρακολουθούν τηλεόραση με τις ώρες, τις μέρες και τα χρόνια ξεχνώντας εν τω μεταξύ να ζήσουν. Έμαθα ότι οι μαθητές των ελληνικών Δημοτικών Σχολείων γνωρίζουν, μέσα από την τηλεόραση τον Καρβέλα αλλά όχι τον Χατζιδάκι, τη Ρούλα Βροχοπούλου αλλά όχι τον Ελύτη: πράγμα απολύτως φυσικό για παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτια με περισσότερες της μιας συσκευές τηλεόρασης αλλά χωρίς βιβλία. Άκουσα τέλος ότι ο Ομπάμα μπορεί να αντιπροσωπεύει τον τελευταίο αυτοκράτορα της μεταμοντέρνας αυτοκρατορίας που λέγεται ΗΠΑ, καθώς αναδύονται νέοι πρωταγωνιστές - Κίνα, Ινδία, Ρωσία - στο πλανητικό πολιτικοστρατιωτικό μπρα ντε φερ: κάτι που ομολογουμένως αυτή τη στιγμή περισσότερο ως χρησμός ακούγεται, παρά ως απτό ενδεχόμενο.

ΥΓ: 'Αφησα, μια και περί Ομπάμα ο λόγος τα καλά νέα τελευταία: τουλάχιστον δεν προβλέπεται να ξαναδούμε τη φάτσα της φωτογραφίας για πολύ καιρό. ;-)

Καλή σου τύχη πρόεδρε Ομπάμα

Βλέπω αυτή τη στιγμή δορυφορικά από το CNN τα εκλογικά ποσοστά του προέδρου πλέον των Ηνωμένων Πολιτειών Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος όχι μόνο σάρωσε στις σημερινές αμερικανικές προεδρικές εκλογές αλλά πέτυχε κάτι ακόμη μεγαλύτερο. Σάρωσε στις προτιμήσεις κάποιων πολύ σημαντικών νομίζω ανθρώπων: ανθρώπων καταπιεσμένων, που κουβαλούν στις πλάτες τους μια μακραίωνη ιστορία κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής περιθωριοποίησης, ανθρώπων-μελών δηλαδή πολιτιστικών, κοινωνικών και γλωσσικών μειονοτήτων στις Ηνωμένες Πολιτείες· και βεβαίως ανθρώπων νέων, κάθε προέλευσης, εθνότητας και χρώματος. Ο Ομπάμα πήρε το 96% των ψήφων των μαύρων των ΗΠΑ, που συμμετείχαν μαζικά στις εκλογές αυτές· το 76% των ψήφων των Ισπανόφωνων· το 68% των ψήφων των νέων σε ηλικία ανθρώπων και το 72% των ψήφων των νέων ψηφοφόρων. Οι άνθρωποι-μέλη δηλαδή παραγκωνισμένων μέχρι και σήμερα μειονοτήτων, αλλά και νέοι άνθρωποι που μπορεί να νιώθουν εξίσου παραγκωνισμένοι ή ξεχασμένοι από την κοινωνία τους και που ονειρεύονται μια άλλη κοινωνία από αυτή την οποία αρχίζουν να βλέπουν γύρω τους, συσπειρώθηκαν. Και αφού επέλεξαν πριν λίγους μήνες τον Ομπάμα ως Δημοκρατικό υποψήφιο για τις προεδρικές εκλογές έναντι της Χίλαρι, τον έβγαλαν τώρα πρόεδρο: έβγαλαν τον δικό τους πρόεδρο. Βρισκόμαστε, νομίζω, μπροστά σε ένα τεράστιας συμβολικής σημασίας γεγονός. Κι αυτό φαίνεται μεταξύ άλλων στα δακρυσμένα πρόσωπα των μαύρων υποστηρικτών του στα πλάνα του CNN από την νικητήρια ομιλία του Ομπάμα. Από σήμερα, και ο πιο παραπεταμένος κοινωνικά μαύρος ή Ισπανόφωνος, ο πιο απογοητευμένος νέος που δυσκολεύεται στο ξεκίνημα της ζωής του, ο οιοσδήποτε ένιωθε ότι το χρώμα του, η ηλικία του ή άλλοι παράγοντες τον βάραιναν μπορεί να πει ότι έχει τον δικό του πρόεδρο: έναν άνθρωπο για πρώτη φορά όχι λευκό αλλά μαύρο, όχι μεσήλικα αλλά νέο ο οποίος συγκεντρώνει και ενσαρκώνει στο πρόσωπό του τις ελπίδες, τα όνειρα και τους καημούς όλων αυτών των άφωνων μέχρι σήμερα και αδύναμων κοινωνικά και πολιτικά ανθρώπων. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό σημαίνει ότι ο πρόεδρος Ομπάμα έχει ένα πολύ, πάρα πολύ μεγάλο βάρος να σηκώσει στους ώμους του. Καλή του τύχη λοιπόν. Καλή σου τύχη, πρόεδρε Ομπάμα.

Εθελοντισμός: ο μεγάλος άγνωστος

Θα προσέξατε ίσως ένα καινούργιο μπανεράκι δεξιά όπως μπαίνετε στο blog. Πρόκειται για μια αξιόλογη Μη Κυβερνητική Οργάνωση - εδώ θα βρείτε πολλές περισσότερες - που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, για την οποία ξεκινώ αυτό τον καιρό να εργάζομαι εθελοντικά. Δε θα σας πω περισσότερα γι' αυτήν, μπορείτε αν θέλετε να μπείτε και να περιηγηθείτε στην ιστοσελίδα της από το μπάνερ. Θα ήθελα όμως με την ευκαιρία αυτή να πω λίγα περισσότερα για την ξεχασμένη αυτή υπόθεση που λέγεται εθελοντισμός στην Ελλάδα. Νομίζω ότι η πρώτη σκέψη ή μάλλον το πρώτο επιφώνημα πολλών συμπατριωτών μας αν τους μιλούσε κανείς για εθελοντισμό θα ήταν... 'ωχ': ένα 'ωχ' τεμπελιάς, φυγοπονίας, ανατολίτικης ραθυμίας και βολεψακισμού. Η ψυχοσύνθεσή μας δηλαδή ως λαού μας προδιαθέτει αρνητικά απέναντι στην πολύ σημαντική αυτή υπόθεση που λέγεται εθελοντισμός. Πρόκειται, όμως, για έναν ρηξικέλευθο τρόπο δράσης αλλά και σκέψης που αντιστέκεται και εναντιώνεται εμπράκτως σε όλα όσα μας έχει βάλει να πιστέψουμε και να ακολουθήσουμε ο σύγχρονος παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός: στη χρηματοκεντρική αντίληψη της εργασίας, στην κυρίαρχη δηλαδή σήμερα πελατοκεντρική νοοτροπία που μας θέλει να παρέχουμε οιουδήποτε είδους αγαθά και υπηρεσίες προς πάσης φύσεως 'πελάτες' με καταλύτη το χρήμα· στην καθήλωσή μας στους καναπέδες, όπου περνάμε τον 'ελεύθερο' από υποχρεωτική εργασία χρόνο μας, ο οποίος αφιερώνεται εξ ολοκλήρου στην καλοπέρασή μας, στα πλαίσια ενός ευζωιστικού δόγματος που ακολουθείται τυφλά από εκατομμύρια ανθρώπους. Ξεχνώντας ότι πέραν της υποχρεωτικής εργασίας υπάρχει και η εθελοντική εργασία και η προσφορά σε ανθρώπους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μας χρειάζονται, την ύπαρξη των οποίων θα αντιληφθούμε αμέσως μόλις κοιτάξουμε έστω και λίγο πέραν του εαυτού μας· τέλος, ο εθελοντισμός αντίκειται ως στάση ζωής στην ωφελιμιστική βιονοοτροπία στην οποία το σύγχρονο καπιταλιστικό φαντασιακό μας έχει φυλακίσει, και μας σπρώχνει ή φιλοδοξεί να μας σπρώξει πέραν μιας στενά ανταλλακτικής σχέσης με τους συνανθρώπους μας, πέραν του δούναι και λαβείν, ανοίγοντάς μας ένα τεράστιο παράθυρο σε μια άλλη αντίληψη του εαυτού μας, των άλλων και της ίδιας της ζωής.

Για να επανέλθω στα καθ' ημάς, βλέπω κάθε μέρα δεκάδες, εκατοντάδες νεαρούς και νεαρές - φοιτητές, χλιδάνεργους και όποιους άλλους - να συνωστίζονται με τις ώρες, τις μέρες, τους μήνες και τα χρόνια και να σαπίζουν άπραγοι στις καφετέριες με καφέδες, τσιγάρα, τάβλια και αθλητικές εφημερίδες στα χέρια. Και σκέφτομαι πόσο χαμένοι πάνε τόσοι νέοι, εν δυνάμει εθελοντές. Και πόσο κρίμα να μην έχει αναπτυχθεί η κουλτούρα του εθελοντισμού στην Ελλάδα. Πόσα πράγματα θα μπορούσαν να είχαν γίνει αν υπήρχε μεγαλύτερη εξάπλωση αυτής της εναλλακτικής στάσης ζωής... η οποία γνώρισε μια στιγμιαία, δεκαπενθήμερη και εντελώς εφήμερη άνθηση σαν περαστική μόδα κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων πριν τέσσερα χρόνια για να σβήσει στη συνέχεια σαν φλογίτσα ενός κεριού που δεν πρόλαβε καλά-καλά ν' ανάψει.

Ένας Ομπάμα δε φέρνει την άνοιξη

Η κρίση της αμερικανικής κοινωνίας έχει πολλές όψεις. Θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για τις δουλειές που χάνονται και την αυξανόμενη ανεργία, αλλά και για τα σπίτια που επίσης χάνονται και κατάσχονται από τις τράπεζες. Θα μπορούσε κανείς ακόμη να μιλήσει για την κρίση αξιών, για μια αποπροσανατολισμένη νέα γενιά που ψάχνει τις απαντήσεις στο Google και η οποία περνιέται για περισσότερο έξυπνη απ' όσο πραγματικά είναι επειδή έχει όλες τις πληροφορίες στα πόδια της, ή μάλλον στα ακροδάχτυλά της. Ξεχνώντας ότι η χιονοστιβάδα πληροφοριών που λέγεται ίντερνετ δε μπορεί ούτε θα έπρεπε ποτέ να πάρει τη θέση της πραγματικής μόρφωσης και καλλιέργειας, τις οποίες πάρα πολλά παιδιά όχι μόνο στερούνται, αλλά δεν λαχταρούν κιόλας. Ακόμη, θα μπορούσαμε να αναλογιστούμε τι συνέπειες μπορεί να έχει η ολοένα αυξανόμενη επιρροή των νεοσυντηρητικών, των νέας κοπής Χριστιανών, Ευαγγελιστών και άλλων, οι οποίοι καθίστανται διαρκώς περισσότεροι και πιο υπολογίσιμοι ως μερίδα του αμερικανικού πληθυσμού: μιας μερίδας ανθρώπων βουτηγμένων σε ένα νεοανακαλυφθέν ναρκωτικό που στοιχίζει πολύ πιο φθηνά από την κοκαΐνη και από τα περισσότερα άλλα ναρκωτικά και ονομάζεται θρησκεία, στον συντηρητισμό και τη μισαλλοδοξία. Θα μπορούσε κανείς να μιλήσει και για την ευρέως διαδεδομένη ψυχική νόσο που λέγεται φόβος, την οποία ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος φρόντισε να φυτέψει για τα καλά στις ψυχές των Αμερικανών, πείθοντάς τους ότι πολλοί μαυριδεροί, αραβικής καταγωγής λαοί που φθονούν τον αξιοζήλευτο αμερικανικό τρόπο ζωής και οι οποίοι ζουν σε μακρινά, σκοτεινά και παράξενα φονταμενταλιστικά καθεστώτα καθημερινά ξυπνούν και κοιμούνται με το όνειρο του αφανισμού του επίγειου παραδείσου που λέγεται USA.
Κατά την ταπεινή μου άποψη όμως, εξίσου αν όχι ακόμη πιο ανησυχητικό απ' όλα αυτά είναι η παντελής έλλειψη διανοουμένων και κυρίως νέων διανοουμένων στη γη των ΜακΝτόναλντς, του Χόλιγουντ, του Ομπάμα και του ΜακΚέιν. Χωρίς διανοούμενους οι άνθρωποι μένουν ανυπεράσπιστοι, δίχως προστατευτική ασπίδα απέναντι στον τυφώνα που ονομάζεται καταναλωτισμός και στην καταιγίδα που ακούει στο όνομα μαζική κουλτούρα. Χωρίς διανοούμενους ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός μένει μόνος στο ρινγκ, χωρίς αντίπαλο. Και οι δύστυχοι οι Αμερικανοί μένουν να περιμένουν από τον δικό τους όπως πιστεύουν Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, από τον Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι του 21ου αιώνα, να φέρει την πολυπόθητη αλλαγή. Ξεχνώντας ότι χωρίς διανοούμενους αλλά με περίσσευμα νεοχριστιανών, χωρίς παιδεία και καλλιέργεια αλλά με διαρκώς περισσότερες ιστοσελίδες και μπλογκς που χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατα της μόρφωσης που λείπει, ένας Ομπάμα, ακόμα κι αν δώσει τον καλύτερό του εαυτό, δεν θα μπορούσε να φέρει την άνοιξη. Την άνοιξη θα μπορούσε να τη φέρει μόνο ο καθένας από τη γωνιά του, από την σκοπιά του, αλλάζοντας τον τρόπο ζωής του προς το ποιοτικότερο, προς το αξιοπρεπέστερο και το ανθρωπινότερο. Αν το έκανε, δε θα είχε ανάγκη κανένα Ομπάμα. Κανένα Μεσσία.
ΥΓ: Αναδημοσιεύω την ανάρτηση αυτή που πρωτοδημοσίευσα τον περασμένο Αύγουστο με αφορμή τις μεθαυριανές αμερικανικές προεδρικές εκλογές, από τις οποίες νικητής προβλέπεται να βγει ο Ομπάμα. Όσο περισσότερο παραμένουν αδρανείς κοινωνικά και πολιτικά διαρκώς περισσότεροι άνθρωποι στην από κει αλλά και στην από δω πλευρά του Ατλαντικού, όσο περισσότερο κλείνονται στα σαλόνια τους μπροστά στις τηλεοράσεις, τόσα περισσότερα νομίζω θα περιμένουν από τον κάθε Ομπάμα. Κατά πολύ σημαντικότερο από την εκλογική νίκη του Ομπάμα θα ήταν λοιπόν ν' αρχίσουν να σηκώνονται από τους καναπέδες και να περιμένουν περισσότερα όχι μόνο από τον Ομπάμα αλλά από τους ίδιους τους εαυτούς τους.

Διλήμματα

Βρήκα σήμερα στην Ελευθεροτυπία ένα ενδιαφέρον δημοσίευμα γύρω από διακεκριμένους Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού και το κατά πόσον θα ήταν γι' αυτούς εφικτό αλλά και καλό να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Ο Μιχάλης Κρητικός και η προσωπική του ιστορία όπως ξετυλίγεται στο δημοσίευμα λένε νομίζω πολλά. Πριν λίγες εβδομάδες ο Μιχάλης κατέκτησε τον τίτλο του συγγραφέα της καλύτερης διδακτορικής διατριβής της Ευρώπης πάνω στην ευρωπαϊκή ενοποίηση σε σχετικό διαγωνισμό. Είχατε ακούσει τίποτα γι' αυτό από τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης μέχρι σήμερα; Εγώ πάντως όχι. Οπότε τίθεται ήδη ένα ζήτημα, αυτό της ελλιπούς δημοσιότητας που λαμβάνουν στην Ελλάδα διακρίσεις και διαγωνισμοί όπως αυτός στον οποίο διακρίθηκε ο Μιχάλης, σε αντίθεση με άλλους διαγωνισμούς όπως της Γιουροβίζιον, ομορφιάς, του άνδρα ή της γυναίκας της χρονιάς και άλλων τέτοιων θεαμάτων. Μετά από αυτή τη διάκριση και έπειτα από σειρά συνεντεύξεων, λέει το δημοσίευμα του προτάθηκε η θέση του νομικού συμβούλου σε ζητήματα νέων τεχνολογιών, διαχείρισης τεχνολογικών κινδύνων και ηθικής αποτίμησης ερευνητικών προτάσεων στη Γενική Διεύθυνση Έρευνας στις Βρυξέλλες, στην οποία μόλις ξεκίνησε να εργάζεται. Όμως, το 'μικρόβιο' της επιστροφής στην Ελλάδα παραμένει εντός του. Θεωρώ ότι η περίπτωσή μου υπάγεται στην κατηγορία των ανθρώπων εκείνων που ναι μεν αξιοποίησαν τα πλεονεκτήματα και τα κίνητρα που παρέχει το δυτικοευρωπαϊκό πανεπιστημιακό σύστημα, ταυτόχρονα όμως θέλουν να επιστρέψουν κάποια στιγμή στην Ελλάδα για να μεταλαμπαδεύσουν τα όσα έμαθαν - όσο ρομαντικό και αν ακούγεται αυτό εξομολογείται ο Μιχάλης και μου θυμίζει - συγχωρήστε μου την αμετροεπή αυτοαναφορά - τόσο τον εαυτό μου. Επέστρεψα απ' το εξωτερικό, κάθισα και μετέφρασα στα ελληνικά τη διδακτορική μου διατριβή, εκδόθηκε, της έγινε και μια παρουσίαση, πούλησε μέχρι στιγμής και γύρω στα χίλια αντίτυπα αλλά κατά τα άλλα, δεν κουνήθηκε φύλλο. Φύλλο δεν κουνήθηκε επίσης με την επιστροφή δεκάδων άλλων αξιόλογων νέων επιστημόνων που ξέρω, οι οποίοι με την επιστροφή τους στην Ελλάδα μετατράπηκαν σε αόρατους ανθρώπους. Ξεκίνησαν να κάνουν ό, τι μπορούσαν προκειμένου να τους εκμεταλλευτεί η Ελλάδα - με μεταφράσεις, συμμετοχές σε συνέδρια, δημοσιεύσεις σε περιοδικά και ό,τι άλλο γινόταν - αλλά η ζωή συνεχίστηκε όπως την ξέραμε περιθωριοποιώντας τους, χωρίς να αλλάξει κάτι δραματικά. Προσωπικά, πιστεύω πως όλα είναι βελτιώσιμα, αρκεί να υπάρχουν πολιτική βούληση και ένα καλά δομημένο πλαίσιο διαλόγου μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών. Το ζητούμενο είναι να πειστούμε όλοι πως χρειάζεται μια ποιοτική στροφή προς ένα πανεπιστήμιο που θα παράγει χαρούμενους, υγιώς σκεπτόμενους ανθρώπους συνεχίζει ο Μιχάλης. Φοβάμαι πως αυτή η λέξη, το 'βελτιώσιμα', σηκώνει πολλή κουβέντα. Όχι μόνο λόγω της αναμφισβήτητης επικράτησης κλικών και κυκλωμάτων στα πανεπιστήμια, αλλά και λόγω της εσωστρεφούς, κρατικοδίαιτης και αδιέξοδης κατεύθυνσης που έχει πάρει νομίζω η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα. Ακόμα περισσότερο, λόγω και της ποιότητας των προσφερόμενων σπουδών στα ΑΕΙ που μπορεί να κινδυνεύει από την παρέλαση των κομματικών νεολαιών εντός τους. Αφήνονται άραγε τα κρατικά πανεπιστήμια να παράγουν τους χαρούμενους και υγιώς σκεπτόμενους ανθρώπους του Μιχάλη ή κάποιοι τα χρησιμοποιούν περισσότερο ως φυτώρια κομματικών στελεχών και δοκιμαστήρια κομματικών συνθημάτων;

OXI

Με τη στρατιωτική παρέλαση στη Θεσσαλονίκη, αλλά και μαθητικές παρελάσεις σε όλη τη χώρα κορυφώθηκαν σήμερα οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Επετείου του «Όχι». Στο πλαίσιο των εορτασμών, που συνεχίζονται καθ' όλη την διάρκεια του έτους η Ελλάδα βροντοφωνάζει «Όχι» στους νέους επιστήμονες που επιχειρούν να ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία, με συνέπεια περισσότεροι από πεντακόσιες χιλιάδες απ' αυτούς να την έχουν ήδη εγκαταλείψει την τελευταία δεκαετία. Το ίδιο «Όχι» θα βροντοφωνάξει και σε όσους σαν του λόγου μου επέστρεψαν από το εξωτερικό με κάποιες φρέσκες ιδέες, αντιλήψεις και νοοτροπίες. «Όχι»! Δεν θα μας χαλάσετε εσείς την πιάτσα, θα μας πει κάθε μέρα με χίλια στόματα. Φωνάζει «Όχι» και στους νέους εργαζόμενους που πασχίζουν καθημερινά, με νύχια και με δόντια, βλέποντας να τον χάνουν τον αγώνα τους, προκειμένου να διατηρήσουν την ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους κόντρα στην μόνιμη απειλή της ανεργίας, τους μισθούς πείνας, τα ξεχειλωμένα ωράρια και τους ντικενσιανούς εργοδότες. Σαν άλλος Μεταξάς, η σύγχρονη Ελλάς θα φωνάξει «Όχι» και σε όσους επιχειρήσουν να αλλάξουν τις συνθήκες αναξιοκρατίας, διαφθοράς, εκμετάλλευσης και ημετεροκρατίας που επικρατούν τόσο στο δημόσιο όσο και στο ιδιωτικό εργασιακό τοπίο. Αλλά ένα βροντερό «Όχι» περιμένει και όσους θελήσουν να πάρουν πρωτοβουλίες για τον πολιτισμό. Διότι ούτε εκεί θέλουμε να χαλάσει η πιάτσα των καφέ-μπαρ, της τηλεοπτικής αποχαύνωσης και της κυριακάτικης ταβέρνας. Χρόνια μας πολλά, λοιπόν. Κι από αύριο, επιστροφή στον εορτασμό του «Όχι».

Συγκρίσεις

Φαντάζομαι πολλοί θα έχετε ταλαιπωρηθεί ή αδικηθεί από το ελληνικό κράτος σε κάποια στιγμή της ζωής σας, όπως μπορεί να έχετε υποστεί και κακομεταχείριση από τις υπηρεσίες του. Τώρα πια όμως υπάρχει ΚΑΙ στην Ελλάδα ο θεσμός του Συνήγορου του Πολίτη, στον οποίο μπορείτε να απευθυνθείτε για οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζετε με το ελληνικό κράτος, με δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς. ΑN δε βιάζεστε βέβαια, και καλύτερα ακόμα αν κατοικείτε στην Αθήνα. Χτες που χρειάστηκε να απευθυνθώ στον Συνήγορο του Πολίτη για κάτι, διαπίστωσα ότι δυστυχώς υπάρχει ΜΟΝΟ ΕΝΑ γραφείο σε όλη την Ελλάδα και αυτό - που αλλού; - στην Αθήνα. Άρα από τη Θεσσαλονίκη πως θα επικοινωνούσα μαζί τους; Ευτυχώς, μπορούσε κανείς να υποβάλλει και μια αναφορά του προβλήματός του μέσω φαξ ή ταχυδρομείου κι αυτό έκανα. Ταυτόχρονα όμως θυμήθηκα και κάτι άλλο. Πριν δέκα περίπου χρόνια, όταν πρωτοερχόταν ο θεσμός αυτός στην Ελλάδα, ζούσα στην Αγγλία. Ήρθαν λοιπόν στη μνήμη μου εικόνες από το πόσο διαφορετικά λειτουργούσε εκεί. Κάποια στιγμή είχα χρειαστεί τη βοήθεια του Citizens Advice Bureau, μιας αντίστοιχης υπηρεσίας που συνδράμει πολίτες σε ο,τιδήποτε χρειαστούν και όχι μόνο σε σχέση με το δημόσιο. Οur advice helps people resolve their debt, benefits, housing, legal, discrimination, employment, immigration, consumer and other problems and is available to everyone regardless of race, gender, sexuality, age, nationality, disability or religion έλεγαν, και διαπίστωσα ιδίοις όμμασι ότι αυτό ακριβώς ίσχυε, όπως το υπόσχονταν. Πως τους βρήκα; Απλώς, έκανα μια βόλτα στον έναν και μοναδικό κεντρικό δρόμο της μικρής κωμόπολης στην οποία κατοικούσα. Η μικρή αυτή πόλη ήταν το Leamington Spa. Το έχετε ακουστά; Φαντάζομαι πως όχι. Κι όμως, ακόμα κι αυτή η μικρή επαρχιακή πόλη διέθετε το δικό της Citizens Advice Bureau, στο οποίο τότε απευθύνθηκα και από το οποίο βοηθήθηκα άμεσα και πολύ ουσιαστικά. Δέκα χρόνια μετά τηλεφωνώ στην Αθήνα, στο Συνήγορο του Πολίτη για να ρωτήσω αν έλαβαν την αναφορά που τους φάξαρα χτες και μου λένε ότι δεν ξέρουν αν έχει πρωτοκολληθεί ακόμα, να ξαναπάρω από Δευτέρα ή Τρίτη.

Όλα του γάμου δύσκολα

Έχω την εντύπωση ότι η σχέση των Ελλήνων με την πολιτική περνάει μια συζυγική κρίση τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια. Γιατί συζυγική; Διότι στη σχέση αυτή μπήκαν σφήνα αλλεπάλληλες κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας, με συνέπεια νομίζω η μεταπολιτευτική πολιτική ιστορία της Ελλάδας να μοιάζει λιγάκι μ' ένα γάμο, στον οποίο από κάποια στιγμή και ύστερα οι δυο σύζυγοι άρχισαν να βαριούνται αφόρητα ο ένας τον άλλο. Αν υποθέσουμε ότι η σύζυγος σ' αυτό τον γάμο δεν ήταν άλλη από την πολιτική με το πρόσωπο των προαναφερθέντων κυβερνήσεων, μπορούμε χάριν ευκολίας να βαφτίσουμε και τον σύζυγο ελληνικό λαό. Ο οποίος κάποια στιγμή, καθώς περνούσαν και τα χρόνια οδηγήθηκε να κάνει αυτό που θα έκαναν πολλοί μπουχτισμένοι σύζυγοι: άρχισε να ξενοκοιτάει. Από τη στιγμή που άρχισε να παίζει το μάτι του, το ενδιαφέρον του τράβηξαν κάποιες νέες, χαλαρότερων δημοκρατικών ηθών κοπέλες όπως μια δεσποινίδα που πολύ της άρεσε να πηγαίνουν μαζί βόλτες χεράκι-χεράκι. Βλέπετε κάτι τέτοιες λαϊκές κοπέλες ήξεραν πως να τον τουμπάρουν. Αν τον έβλεπαν να πολυσκοτίζεται, τον απενοχοποιούσαν για όσα του πήγαιναν στραβά και τον ανανέωναν λέγοντάς του ότι δεν έφταιγε για τίποτα ο ίδιος αλλά κάποιοι άλλοι: οι μετανάστες που του έκλεβαν τις δουλειές, οι ομοφυλόφιλοι που του χάλαγαν την πρόσοψη του βιοπαλαιστή οικογενειάρχη και διάφοροι άλλοι κακορίζικοι. Με κάτι τέτοια ξεχνιόταν κι αυτός και πέρναγε ο καιρός. Αλλά η σύζυγος εκεί, τον περίμενε κάθε βράδυ να γυρίσει από τα ραντεβουδάκια με την λεγάμενη υπενθυμίζοντάς του την ύπαρξή της. Οπότε πέραν του ξενοκοιτάγματος, ο βαριεστημένος μας σύζυγος αποφάσισε να αδιαφορεί επιδεικτικά γι' αυτήν όσο περισσότερο μπορούσε, βρίσκοντας καινούργια ενδιαφέροντα. Ασχολείτο διαρκώς περισσότερο με πράγματα όπως το χάζεμα μπροστά στην τηλεόραση και το ποδόσφαιρο, δεν πολυπήγαινε να ψηφίσει στις εκλογές και εν ολίγοις έκανε ό, τι μπορούσε για να της δείξει ότι την είχε βαρεθεί. Αλλά κι αυτή μη νομίζετε ότι καθόταν με σταυρωμένα χέρια. Όσο αδιαφορούσε ο σύζυγος, τόσο αυτή βρισκόταν αναμεμειγμένη σε σκάνδαλα παντός τύπου. Τελευταία, μάλιστα, ακουγόταν μέχρι και ότι τα είχε μπλέξει με κάτι καλόγερους απ' το Άγιο Όρος. Για να μην τα πολυλογώ, το ζευγάρι είχε φτάσει στα πρόθυρα του διαζυγίου. Αλλά στο μεταξύ, με τα χρόνια είχαν αρχίσει κι οι δυο να γερνάνε και κάπως να συνηθίζουν ο ένας τη γκρίνια του άλλου. Έτσι κάπως ξεχάστηκαν, αυτή να ζει τη ζωή της όπως της κάπνιζε κι αυτός να φλερτάρει με αμφιβόλων δημοκρατικών φρονημάτων μικρούλες, όταν δεν ήταν στο γήπεδο.

Παρελάσεις μισαλλοδοξίας

Η εθνική μας εορτή πλησιάζει, πιστή στο Οκτωβριανό ραντεβού της τα τελευταία χρόνια με κάθε λογής υπερπατριώτες, ανθρώπους δηλαδή που δυσκολεύονται να καταπιούν το θέαμα του να σηκώνει τη σημαία της σχολικής παρέλασης ένα παιδί που δε θεωρούν γνήσιο, καθαρόαιμο λυκόσκυλο. Συγνώμη, λυκόσκυλο είπα; Ελληνόπουλο ήθελα να πω, αλλά γι' αυτούς πραγματικά δεν ξέρω αν υπάρχει διαφορά. Με αυτή την αφορμή, της εθνικής επετείου και των εθνικιστικών της παρατράγουδων θυμήθηκα την πρώτη μου ανάρτηση σ' αυτό το blog, που είχε με τη σειρά της αφορμή την ιστορία ενός νεαρού μετανάστη όπως την περιέγραφε ο Ελληνο-Αλβανός δημοσιογράφος Γκάζι Καπλάνι στο blog του. Έλεγα ότι οι Έλληνες έχουμε πολλά καλά ως λαός, αλλά είμαστε και βαθιά συμπλεγματικοί άνθρωποι. Νιώθουμε άνετα όταν μας εκπροσωπεί στη Eurovision - είχαμε μόλις στείλει τον Σαρμπέλ εκεί - ένας αλλοδαπός τραγουδιστής, εφόσον πρόκειται για έναν ποπ διαγωνισμό, που κανείς αξιοπρεπής και σοβαρός άνθρωπος δεν θ' ασχοληθεί μαζί του στα σοβαρά. Υποσυνείδητα μάλιστα μπορεί - μπορεί, λέω - να θεωρούμε αυτόν τον άνθρωπο κατώτερό μας πολιτιστικά, μορφωτικά και από αισθητικής άποψης κι έτσι, στέλνοντάς τον και στη Eurovision να κοιμόμαστε ήσυχοι τα βράδια, ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας. Όταν όμως αυτός ο χωρίς πιστοποιητικό γνησιότητας Έλληνας - σαν να μιλάμε για σκυλιά ράτσας σε αντίθεση με ημίαιμα και όχι για ανθρώπους - αποδεικνύεται καλύτερος μαθητής από τα παιδιά μας στο σχολείο, όταν τα λέει καλύτερα από εμάς στα blogs ή τις εφημερίδες και μάλιστα βγάζει κι ωραία βιβλία, όταν αποδεικνύεται καλός μουσικός ή ποιητής, καλός με λίγα λόγια σε ο,τιδήποτε μας 'πονάει' και κυρίως, καλύτερός μας, αφυπνίζεται ο εγωισμός μας. Και τότε, αλίμονό του. Ή μήπως αλίμονο σ' εμάς, που διατηρούμε έναν αναχρονιστικό, μιλιταριστικό και διχαστικό θεσμό όπως οι μαθητικές παρελάσεις; Ακόμα κι εργαλειακά αν το δούμε το πράγμα, σε τι άραγε μας χρειάζονται πλέον - αν χρησίμευαν ποτέ σε κάτι; Μήπως έχει από καιρό αυτονομηθεί ο φαντασιακός τους, υπερπατριωτικός πυρήνας ως θεσμού; Αν αυτό συνέβη, αν απώλεσαν δηλαδή πλήρως την χρηστικότητά τους ως θεσμός, η όποια λειτουργικότητά τους με δεδομένη την αυτονόμηση του φαντασιακού τους πυρήνα εξαντλείται στους κύκλους των υπερπατριωτών, τους οποίους και βοηθούν να ξεχωρίζουν τους καθαρόαιμους από τους 'ημίαιμους' αριστούχους και να επιτρέπουν μόνο στους πρώτους να έχουν την τιμή συμμετοχής σ' αυτές ως σημαιοφόροι ή να διαμαρτύρονται στην αντίθετη περίπτωση.

Λόρδες

-Hello Kostas, nice to meet you. How are things in Greece?

- Άστα να πάνε, Γκόρντον. Δε μου λες, άκουσα ότι εδώ έχετε και Βουλή των Λόρδων. Δέχεστε έκπτωτους ελέω επιθέτου πρωθυπουργούς;

Ασκήσεις ύφους

-Ρε συ Κώστα, δεν αντέχω άλλο να σε βλέπω έτσι. Αν βαρέθηκες να λειτουργείς ως εκπρόσωπος του κυβερνητικού εκπροσώπου, κάτι να κάνουμε.

- Άσε με τώρα, δε βλέπεις ότι προβάρω το Ναπολεόντιο ύφος μου;

Σταυροδρόμια ασημαντότητας

Bλέπω τα δάκρυα να κυλούν στα μάγουλά τους. Τα μάτια τους πλημμυρισμένα με προσμονή, τα χέρια σταυρωμένα ευλαβικά σαν σε προσευχή. Τέρμα τα ψέματα, αντιλαμβάνονται ότι πλέον έφτασαν στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι της ζωής τους. Πρόκειται για δεκάδες, εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες παιδιά στην Αθήνα, την Θεσσαλονίκη, την Κύπρο και ποιος ξέρει που αλλού. Παιδιά δεκαέξι, δεκαοκτώ ετών ίσως και λίγο μεγαλύτερα, που συντροφιά με γονείς, παππούδες και φίλους τους με επισκέπτονται σχεδόν καθημερινά, μέσω της τηλεόρασης. Τα δάκρυά τους θα γίνουν δάκρυα χαράς αν ακούσουν το μεγάλο 'ναι' και θα συνοδευτούν από χοροπηδητά, φωνές ανακούφισης και χαράς, αγκαλιές με τους υπερήφανους γονείς. Ταυτόχρονα ένα ιερό δέος τα κατακλύζει, μια σιωπηρή αδημονία για τον σκληρό αγώνα που τα περιμένει προκειμένου να τα καταφέρουν να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες που έρχονται. Διότι τα αγαθά, κόποις κτώνται. Απ' την άλλη, αν αντί γι' αυτό το τεράστιο 'ναι' ακουστεί το 'όχι' που κανένας δε θέλει ν' ακούσει, το πάτωμα κάτω απ' τα πόδια τους σα να γίνεται γκρεμός που πέφτουν μέσα. Ξανά δάκρυα, όχι όμως πια υπερέντασης αλλά πικρίας, στενοχώριας, απογοήτευσης. Οι αγκαλιές των γονέων πάλι θα περιμένουν εκεί, για παρηγοριά αυτή τη φορά. Ένα μεγάλο 'γιατί' θα πλανάται στα χείλη, στα μάτια όλων σαν ενοχλητικό φάντασμα. Αν δεν το αντιληφθήκατε ήδη, πρόκειται για τα νέα παιδιά που συμμετέχουν σε ένα καινούργιο τηλεοπτικό σόου υποψήφιων τραγουδιστών. Στις αντιδράσεις που μόλις περιέγραψα δεν έβαλα την παραμικρή υπερβολή. Προσπάθησα να σας τις μεταφέρω όπως ακριβώς τις είδα. Αυτό που θα δυσκολευόμουν όμως να σας μεταφέρω και να εκφράσω θα ήταν η απορία μου γύρω από αυτά τα παιδιά. Αλλά και γύρω από την ψυχοσύνθεση γονέων και οικογενειών ολόκληρων που φαίνονται έστω και προσωρινά να στηρίζουν τις ελπίδες τους για την εξέλιξη των παιδιών τους σε ένα ριάλιτι σόου που ψάχνει τον καινούργιο σούπερ ποπ σταρ της Ελλάδας. Aυτοί οι γονείς, όταν τα παιδιά τους έφτασαν να τους εκμυστηρευτούν ότι αποφάσισαν να πασχίσουν να αναδειχτούν στα νέα μεγάλα ποπ είδωλα της Ελλάδας μέσα από ένα καινούργιο τηλεοπτικό σόου, αντί να ανοίξουν τις αγκαλιές τους, δεν αναρωτήθηκαν μήπως θα όφειλαν αντί για αγκαλιές να είχαν ανοίξει περισσότερα παράθυρα στα παιδιά τους; Παράθυρα στις τέχνες, στις επιστήμες, στον πολιτισμό; Όπως και να 'χει το θέαμα νέων παιδιών τα οποία ζουν υπό το καθεστώς ενός πολιτιστικού ολοκληρωτισμού και που στρατολογούνται στην ποπ νεολαία αυτού του πολιτιστικά φασιστικού καθεστώτος από τόσο τρυφερές ηλικίες, μου αφήνει ερωτηματικά, ανάμεικτα με έκπληξη. Ερωτηματικά για τις ισχνές έως ανύπαρκτες αντιστάσεις τους στον ολοκληρωτισμό αυτόν, αλλά και για το πως - μέσα από ποιες άραγε απογοητεύσεις ή τι είδους ελλείψεις ερεθισμάτων - έφτασαν μέχρι τις εγκαταστάσεις του τηλεοπτικού σόου. Η έκπληξη, απ' την άλλη αφορά περισσότερο στο πόσο πολλά παιδιά βρέθηκαν, είτε έτσι είτε αλλιώς, εκεί με χείλη τρεμάμενα, μάτια υγρά, κορμιά που αρνούνται να χαλαρώσουν και κούφιες ελπίδες.

Banalités

Πριν σαράντα πέντε χρόνια η Ελλάδα ταλανιζόταν από την υπόθεση - το σκάνδαλο θα λέγαμε σήμερα - της δολοφονίας Λαμπράκη. Ήταν, ας μην ξεχνάμε μια εποχή κοινωνικού αναβρασμού, παρακράτους, ιδεολογικών μανιχαϊσμών και πολιτικών ζυμώσεων. Πρωθυπουργός ήταν ο θείoς του σημερινού και κάποια στιγμή οι έρευνες της Δικαιοσύνης γύρω απ' αυτή την υπόθεση άρχισαν να γίνονται τόσο ενοχλητικές, που έφτασε ο άνθρωπος να διερωτηθεί, ποιος επιτέλους κυβερνούσε αυτό τον τόπο. Ο ανακριτής - και αργότερα Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης - και ο εισαγγελέας που ερευνούσαν την υπόθεση δέχονταν ισχυρές πιέσεις και ανοιχτές παρεμβάσεις από τον τότε εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και μετέπειτα πρωθυπουργό της δικτατορίας Κόλλια, όπως είχαν να αντιμετωπίσουν και τις προσπάθειες της πανίσχυρης Χωροφυλακής Θεσσαλονίκης να δυσκολέψει τις έρευνές τους. Όμως δεν κάμφθηκαν, ούτε βεβαίως παραιτήθηκαν. Αντιθέτως, σύντομα οδηγήθηκε σε παραίτηση η ίδια η κυβέρνηση Καραμανλή. Σαράντα πέντε χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα πριν λίγες μέρες παραιτήθηκαν δυο εισαγγελείς όχι απλώς από μια υπόθεση - την περίφημη υπόθεση ανταλλαγής εκτάσεων μεταξύ Δημοσίου και Μονής Βατοπαιδίου - αλλά από το ίδιο το δικαστικό σώμα και όχι μόνον δεν έπεσε καμία κυβέρνηση, αλλά μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν φαίνεται να τρέχει και τίποτα, πέρα από κάποιες αοριστολογίες και αναβλητικές κινήσεις γύρω από εξεταστικές επιτροπές. Αναμφίβολα δεν συγκρίνονται οι δυο υποθέσεις. Μπορούμε, όμως, να συγκρίνουμε δυο κοινωνίες, την ελληνική κοινωνία του τότε και του σήμερα. Η ελληνική κοινωνία του τότε ήταν φτωχότερη και οι άνθρωποι ήσαν πιθανότατα απλούστεροι, λιγότερο μορφωμένοι από τους σημερινούς και οπωσδήποτε λιγότερο cool. Ας πούμε, αν μπαίναμε στα λεωφορεία τους μπορεί να μας μύριζαν οι ιδρώτες τους. Βλέπετε, τότε δεν πολυκυκλοφορούσαν αφρόλουτρα, αρωματικά έλαια και αποσμητικά. Μιλάμε εν ολίγοις για βρομύλους. Τηλεόραση δεν πολυέβλεπαν, άλλωστε δεν υπήρχαν ακόμη στην Ελλάδα τηλεοράσεις. Έτσι, δε θα 'χαμε και πολλά να κουβεντιάσουμε μαζί τους το πρωί αν τους είχαμε συναδέλφους στο γραφείο. Επρόκειτο δηλαδή όχι μόνο για βρομύλους, αλλά και για ανθρώπους βαρετούς για παρέα. Έτρωγαν απλά φαγητά που μπορεί να μη μας πολυάρεσαν σήμερα και πράγματα όπως το life-style, οι γκουρμέ απολαύσεις και η nouvelle cuisine τους ήταν άγνωστα. Όσο για τις σχέσεις τους με την τεχνολογία; Ίσως να μην ήξεραν καν ότι εκτός από τα πιάτα του μπουφέ τους υπήρχαν και δορυφορικά, αφήστε που η λέξη κομπιούτερ θα τους ήταν παντελώς καινούργια. Μιλάμε, με λίγα λόγια για τρε μπανάλ τύπους. Παρ' όλα αυτά, διατηρώ την αμυδρή εντύπωση ότι εκείνοι οι μπανάλ τύποι είχαν λιγότερο νωθρά αντανακλαστικά - κοινωνικά, πολιτικά και ιδεολογικά - από τους σημερινούς Έλληνες.

Α-διάκριτες εξουσίες

- Σωτηράκη, τι πατάτα ήταν αυτή που πέταξες; Άκου «αν θέλαμε να ελέγξουμε τη Δικαιοσύνη θα την ελέγχαμε». Δεν έχεις ακούσει για τη διάκριση των εξουσιών;

-Συγνώμη κύριε Σανιδά μου, αδιακρισία εκ μέρους μου.

Το αρχιμήδειο σημείο

Αφορμή αυτής της ανάρτησης στάθηκε μια άλλη ανάρτηση. Πιάνοντας, τρόπον τινά το νήμα από εκεί που το άφησε εκείνη, από τις αντιδράσεις δηλαδή πρωθυπουργού και υπουργού Δικαιοσύνης στις παραιτήσεις προχτές των Αντεισαγγελέων Εφετών Ηλία Κολιούση και Ελένης Σωτηροπούλου, οι οποίοι ερευνούσαν την υπόθεση της ανταλλαγής εκτάσεων μεταξύ Δημοσίου και Μονής Βατοπαιδίου, θα ήθελα να εκφράσω κάποιους προβληματισμούς. Ο κύριος πρωθυπουργός λέγεται ότι παρενέβη ζητώντας από τον υπουργό Δικαιοσύνης να μην κάνει δεκτές τις παραιτήσεις τους και «να συνεχίσουν απρόσκοπτα το έργο τους, ώστε να βγουν όλα στο φως και να μη μείνει καμία σκιά». Νομίζω ότι ο πρωθυπουργός θα μπορούσε απλώς να βγει και να ανακράξει, όπως ο (πιο μπρουτάλ) θείος του πριν 45 χρόνια: ποιος επιτέλους κυβερνά αυτό τον τόπο; Κάτι τέτοιο θα το έβρισκα ειλικρινέστερο ιδεολογικά και λιγότερο νερουλό πολιτικά. Αλλά αυτός ο άνθρωπος έχει καταντήσει κάτι ακόμη χειρότερο από το θείο του, που δε μπόρεσε τότε να βάλει σε κάποια τάξη το παρακράτος της εποχής: από ισχνός έως ανύπαρκτος πολιτικά και έρμαιο των δημοσκοπήσεων, οι οποίες και καθορίζουν την εκάστοτε στάση του, όποτε υποχρεώνεται να δείξει ότι μπορεί να υιοθετήσει και κάποια στάση. Παρ' όλα αυτά θυμίζω ότι τότε, στην περίπτωση του θείου του και της δολοφονίας Λαμπράκη ΔΕΝ παραιτήθηκαν (φυσικά) ο ανακριτής - και μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης - και ο εισαγγελέας που ερευνούσαν την υπόθεση, παρά τις πιέσεις και παρεμβάσεις που δέχονταν από τον τότε εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και μετέπειτα πρωθυπουργό της δικτατορίας Κόλλια. Αντιθέτως, οδηγήθηκε σε παραίτηση η ίδια η κυβέρνηση Καραμανλή. Νομίζω ότι αν τότε οδηγούνταν οι λειτουργοί της δικαιοσύνης σε παραίτηση όπως συνέβη προχτές, θα είχε πέσει πρώτα προ πολλού η ίδια η κυβέρνηση. Εν έτει 2008 όμως, αυτό ακριβώς συνέβη: παραιτήθηκαν δυο εισαγγελείς όχι απλώς από μια υπόθεση αλλά από το ίδιο το δικαστικό σώμα και όχι μόνον δεν έχει πέσει η κυβέρνηση, αλλά μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν φαίνεται να τρέχει και τίποτα (πέρα από κάποιες αοριστολογίες και αναβλητικές κινήσεις γύρω από εξεταστικές επιτροπές). Βλέπετε, ο θείος μπορεί να ήταν πιο μπρουτάλ από τον ανιψιό αλλά και η τότε ελληνική κοινωνία είχε σαφέστατα λιγότερο νωθρά αντανακλαστικά από την απολιτίκ σημερινή. Με τη σειρά του, ο υπουργός Δικαιοσύνης δήλωσε ότι δεν κάνει δεκτές τις παραιτήσεις και κάλεσε τους δικαστικούς λειτουργούς «να συνεχίσουν, ανεπηρέαστοι από ο,τιδήποτε, να επιτελούν το καθήκον τους, έως την τελική έκβαση της υπόθεσης». Με αυτή του τη δήλωση μοιάζει να υπονοεί την ύπαρξη ενός αρχιμήδειου σημείου άσκησης εξουσίας. Φαίνεται δηλαδή να μας λέει, πλαγίως πλην σαφώς ότι υπάρχει ένα εξωπολιτικό, εξωκομματικό, εξωκοινοβουλευτικό ΚΑΙ εξωκυβερνητικό κέντρο δύναμης το οποίο επηρεάζει ανεμπόδιστα τη λειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης, δρώντας πέρα και πάνω από τις όποιες δικές του δυνάμεις και δυνατότητες. Μιλάμε δηλαδή στην καλύτερη των περιπτώσεων για ένα ασύλληπτο σενάριο πολιτικής ή παραπολιτικής φαντασίας, το οποίο εξυφάνθηκε και σερβιρίστηκε δια στόματος του υπουργού Δικαιοσύνης και το οποίο θα ζήλευε κι ο ίδιος ο Στίβεν Σπίλμπεργκ. Ένα σενάριο το οποίο προφανώς στοχεύει στο να θολώσει - με τον πλέον αφελή, αστόχαστο και ανεύθυνο τρόπο - τα νερά. Σύμφωνα με αυτό ακόμη και ο ίδιος ο υπουργός Δικαιοσύνης δεν δύναται να ξέρει τι είδους μυστηριώδεις δυνάμεις μπορεί να παρεμβαίνουν στη λειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης και, άρα, δε μπορεί παρά να παροτρύνει τους δυο λειτουργούς της να αντισταθούν σε αυτές. Στη χειρότερη των περιπτώσεων όντως δεν ξέρουμε ούτε θα μπορούσαμε ποτέ να ξέρουμε αφενός - στην περίπτωση των δηλώσεων του πρωθυπουργού - ποιος επιτέλους κυβερνά αυτό τον τόπο και, αφετέρου - στην περίπτωση του υπουργού του - πώς και υπό την επιρροή ποιών δυνάμεων και παραγόντων λειτουργεί η δικαιοσύνη του. Διότι αν όντως τελικά υπάρχει αυτό το αρχιμήδειο σημείο άσκησης δύναμης και πολιτικής επιρροής και δεν μας πουλάει τρέλα ο υπουργός δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ: ποιο είναι, που βρίσκεται και πώς λειτουργεί;

Inner city blues

Άρτι αφιχθείς από ένα τριήμερο στην ιδιαίτερη πατρίδα μου - την Αθήνα - έμεινα με ανάμεικτες γεύσεις απ' αυτήν, ως συνήθως. Για να ξεκινήσω από τα ωραία της, εξακολουθώ να απολαμβάνω όσα δε βρίσκω στη Θεσσαλονίκη όπως το μετρό και το τραμ, τον μεγαλουπολίστικο αέρα της και κάποιες διαδρομές εντός, εκτός και επί τα αυτά της. Ευχαριστιέμαι κι όταν χαζεύοντας τους ανθρώπους και σεργιανίζοντας στις γειτονιές της βλέπω να απουσιάζει ή εν πάση περιπτώσει να μη βγάζει τόσο μάτι η επαρχιώτικη εσάνς την οποία όπως κι αν το κάνουμε ή όπως αλλιώς κι αν την ονομάσουμε αναδίδουν ορισμένες γειτονιές της άλλοτε κοσμοπολίτικης συμπρωτεύουσας. Παρ' όλα αυτά διαπίστωσα και μια αγριάδα να την πω, αντικοινωνικότητα ή απλώς γουρουνιά; Δεν ξέρω πως ακριβώς θα μπορούσε να περιγραφεί αλλά, ιδίως όταν έπεφτα οδηγώντας σε μεγάλα μποτιλιαρίσματα πέριξ του κέντρου της Αθήνας, αντιλαμβανόμουν ότι τα πράγματα έχουν πλέον αγριέψει. Οι οδηγοί των μποτιλιαρισμένων αυτοκινήτων μου έδιναν ή καλύτερα μου δίναμε την εντύπωση ότι αν μπορούσαμε θα βγαίναμε για να δαγκώσουμε ο ένας το αυτί ή το μάτι του άλλου. Επίσης κάθε φορά βλέπω ότι ακόμα και στην ομολογουμένως αξιαγάπητη περιοχή στην οποία γεννήθηκα και μεγάλωσα - τη Νέα Σμύρνη - αυξάνονται τα αυτοκίνητα με πυρετώδεις ρυθμούς, καθιστώντας διαρκώς δυσκολότερη τη μετακίνηση με οποιοδήποτε άλλο μέσο πλην μετρό και τραμ. Επιστρέφοντας βέβαια στη Θεσσαλονίκη βλέπει κανείς ότι τα πράγματα έχουν γίνει σαφώς χειρότερα απ' αυτή την άποψη καθώς τα μποτιλιαρίσματα υπάρχουν κι εδώ όπως και τα χιλιάδες αυτοκίνητα, αλλά χωρίς μετρό ή τραμ. Τη μόνη εναλλακτική μετακίνηση προσφέρουν τα λεωφορεία, γεμάτα από συνταξιούχους, μαθητές και φοιτητές, μια και όποιον Θεσσαλονικιό ενήλικα τον βαστάνε ακόμη τα πόδια του δεν πρόκειται τον δούμε να μπαίνει σε λεωφορείο, ο κόσμος να χαλάσει. Θα προτιμήσει τα αυτοκίνητο ή το μηχανάκι του μέχρι εκεί που δεν πάει άλλο. Και το χειρότερο; Οι νοοτροπίες αυτές, με την αυξανόμενη ταλαιπωρία που συνεπιφέρουν όχι μόνο ΔΕΝ αλλάζουν αλλά όσο περισσότερο ταλαιπωρούνται οι πιστοί του αυτοκινήτου με μποτιλιαρίσματα, ανύπαρκτες θέσεις πάρκινγκ, νεύρα και με αντικοινωνικές συμπεριφορές άλλων οδηγών τόσο μουλαρώνουν. Και γίνονται χειρότεροι. Και στην Αθήνα τουλάχιστον μπορούν να πουν ότι, εν πάση περιπτώσει ζουν στην πρωτεύουσα η οποία όπως όλες οι μεγαλουπόλεις έχει τα μποτιλιαρίσματα και το νέφος της. Η Θεσσαλονίκη όμως παραμένει μια κάπως υπερμεγέθης επαρχιακή πόλη με όλα τα μειονεκτήματα μιας μεγαλούπολης - το νέφος και τα μποτιλιαρίσματα που έλεγα, αλλά και βιομηχανίες που μολύνουν - χωρίς δυστυχώς τα όποια πλεονεκτήματά της. Πρόκειται δηλαδή για περίπτωση πόλης η οποία κάποιες φορές δύσκολα αντέχεται, όπως εξίσου δύσκολα αντέχεται η αφελής και ξεπερασμένη από την εποχή μας εξιδανίκευσή της από κάποιες ρομαντικές φύσεις των αθηναϊκών μίντια ως πόλης ερωτικής, μαγικής, γλεντζέδικης, γοητευτικής ή δεν ξέρω τι άλλο. Ας έρθουν όλοι αυτοί οι εκ του μακρόθεν λάτρεις της νυφούλας του Θερμαϊκού να τη ζήσουν από κοντά για κανα μήνα και τα ξαναλέμε. Πρόκειται για μια πόλη που όσο μένει ανεξέλικτη και στάσιμη πολιτιστικά, συγκοινωνιακά, εργασιακά και βιομηχανικά, παρατημένη στο έλεος των λαϊκιστών πολιτικών και παραπολιτικών (λέγε με Άνθιμο) αρχόντων της, τόσο αρέσκονται στο να τη στολίζουν με κάθε λογής κοσμητικά επίθετα οι εκ του μακρόθεν και εξ Αθηνών ορμώμενοι εραστές της, σαν να προσπαθούν να κουκουλώσουν, να σκεπάσουν τις σκληρές διαπιστώσεις γύρω από την καθημερινότητά της με ένα πέπλο μυστηρίου, απ' αυτό που αποπνέει η 'μαγική' τους, ιδεατή πόλη.

Goodbye to you too

Φεύγω για ένα ταξιδάκι (στην Αθήνα, μη φανταστείτε κανένα μέρος εξωτικό), συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα ότι μόλις συμπλήρωσα εκατό αναρτήσεις φέτος και άρα, ίσως μου αξίζει μια κάποια ανάπαυλα από αυτή τη full-time απασχόληση που μου έγινε το παρόν blog τους τελευταίους μήνες. Θα είχα πολλά να πω και να σχολιάσω αν αυτό ήταν ένα ακόμη συνηθισμένο ποστ. Θα μιλούσα, αν και δεν θα άξιζε πλέον τον κόπο για τα 'νέα' τηλεπαιχνίδια και σίριαλ της ελληνικής τηλεόρασης που όπως γίνεται εδώ και χρόνια μας ήρθαν κατεψυγμένα από την Αμερική, και αφού τα ξεπάγωσαν οι υπεύθυνοι των καναλιών τα σερβίρουν ως φρέσκα στους καλοφαγάδες Έλληνες τηλεθεατές. Βλέπετε, η συνοικιακή βιοτεχνία διασκέδασης που λέγεται ελληνική τηλεόραση μετά τις εννιά το βράδυ ή και νωρίτερα, θα ακολουθήσει τις δοκιμασμένες συνταγές της αμερικανικής μεγαλοβιομηχανίας μαζικών θεαμάτων - των μαμαλάκηδων της μαζικής κουλτούρας -, διότι απλώς δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Αν η παγκόσμια οικονομική κρίση μας χτυπάει την πόρτα εδώ και λίγες μέρες, η εντελώς δική μας πολιτιστική κρίση μας την έχει χτυπήσει από πολλά χρόνια - για την ακρίβεια, κοντεύει να τη σπάσει αλλά δε βαριέστε. Θα μπορούσα επίσης να μιλήσω για τους ιερομόναχους επιχειρηματίες και για τους χέστηδες Έλληνες πολιτικούς που φοβούνται να τα βάλουν στα ίσια με την Εκκλησία μην τυχόν και χάσουν τις ψήφους των εκατομμυρίων θεούσων της Ελλάδας. Και για πολλά άλλα που άλλοτε με στενοχωρούν κι άλλοτε πάλι με αφήνουν μ' ένα χαμόγελο, σα να βγαίνω από έναν κινηματογράφο όπου μόλις είδα μια φαρσοκωμωδία. Κατά τα άλλα, όταν δεν ανεβάζω αναρτήσεις και δεν πάω ταξιδάκια προτιμώ να ακούω ακούραστα ραδιόφωνο, καλή ελληνική μουσική και ενίοτε Τρίτο Πρόγραμμα, μπας και κάποιες στιγμές ξεγελαστώ κοιτάζοντας έξω απ' το παράθυρο και νομίσω ότι βρίσκομαι κάπου στην Ευρώπη. Aν λοιπόν βαρεθείτε μπορείτε μέσα από το blog να ακούσετε και Τρίτο Πρόγραμμα που ποιος ξέρει, ίσως έχει κάτι ενδιαφέρον. Θα επιστρέψω στα καθήκοντά μου ως blogger σύντομα ελπίζω και μια από τα ηχεία του blog ήδη ακούγονται εδώ και λίγες μέρες οι Supertramp, σκέφτηκα να τους αφήσω αλλά μ' ένα διαφορετικό τραγουδάκι που νομίζω ότι ταιριάζει στην περίσταση, το Goodbye Stranger. Σας χαιρετώ λοιπόν κι εγώ κι εύχομαι καλή αντάμωση.

Yπό κατάληψη ή υπό εγκατάλειψη;

Βλέπω σε σημερινό δημοσίευμα της Μακεδονίας ότι εβδομήντα σχολεία σε όλη την Ελλάδα, εκ των οποίων τα σαράντα* στη Θεσσαλονίκη τελούν υπό κατάληψη. Τα αιτήματα των μαθητών; Υπάρχει μεγάλη γκάμα. Κάποιοι λέγεται ότι διαμαρτύρονται για την τυρόπιτα, που είναι στρογγυλή και δεν ξέρουν από που να αρχίσουν να τρώνε. Άλλοι πάλι για λιγότερο φαιδρά πράγματα όπως ακατάλληλα κτίρια, ελλιπείς εγκαταστάσεις και αύξηση των κρατικών δαπανών για την παιδεία. Άλλες πάλι φορές τα αιτήματα θα τα έλεγα διφορούμενα, όπως να μην απαγορεύεται η χρήση κινητών στα σχολεία, κάτι το οποίο νομίζω θα σήκωνε αρκετή συζήτηση. Όπως κι αν έχουν τα αιτήματα νομίζω ότι ίσως έχει γίνει κάτι σαν μόδα, αρχομένου του σχολικού έτους να βρίσκονται αφορμές, φανταστικές ή πραγματικές, στρογγυλές τυρόπιτες ή η κακή κατάσταση των τουαλετών προκειμένου να ξεκινούν οι καταλήψεις σχολείων. Αν και στο βαθμό που πρόκειται για μόδα, για ένα γαϊτανάκι, μια σκυτάλη που περνάει κάθε σχολική χρονιά σε καινούργια χέρια, θα έλεγα ότι κακώς γίνονται αυτές οι καταλήψεις, οι οποίες εν τέλει αποβαίνουν σε βάρος των ίδιων των μαθητών που χάνουν μαθήματα και μετά αναγκάζονται - μαζί με τους καθηγητές τους - να 'τρέχουν' για να καλύψουν τη χαμένη διδακτέα ύλη. Αν ΔΕΝ πρόκειται απλώς περί μόδας αλλά υπάρχουν προβλήματα που χρονίζουν και ταλαιπωρούν μαθητές και εργαζόμενους στα σχολεία, πρωτοβουλίες για κινητοποιήσεις θα έπρεπε να παίρνονται περισσότερο από εργαζόμενους και γονείς, όχι τα παιδιά. Τα οποία παιδιά ήδη από αυτή τη μικρή ηλικία πέφτουν θύματα και έχουν εγκαταλειφθεί νομίζω στο έλεος μιας ψευτοαριστεριστικής υποκουλτούρας εύκολων και πολλές φορές καιροσκοπικών κινητοποιήσεων που επικράτησε στην Ελλάδα από τη μεταπολίτευση και ύστερα. Πρόκειται για την ίδια, ψευτοπολιτική υποκουλτούρα που τα οδηγεί λίγο αργότερα να καταλήγουν είτε έτσι είτε αλλιώς. Πάντως το Dreamer των Supertramp εξακολουθεί να παίζει στα ηχεία του blog, αφιερωμένο στα παιδιά εκείνα που δεν εκφράζουν ούτε εξαντλούν τον ριζοσπαστισμό τους και τους οραματισμούς τους με καταλήψεις γύρω από στρογγυλές τυρόπιτες στο σχολείο και αργότερα, στο πανεπιστήμιο πίσω από παραλληλόγραμμους πάγκους με κομματικά φυλλάδια ως μικροπωλητές - ή καλύτερα μεταπράτες - ετοιμοπαράδοτων ιδεολογιών.

*Όσον αφορά στα σαράντα σχολεία της Θεσσαλονίκης που τελούν υπό κατάληψη και όχι μόνο αυτά, δε θα μου προξενούσαν περιέργεια αποκαλύψεις για ακατάλληλα κτίρια, ελλείψεις διδακτικού προσωπικού και όσα άλλα. Ανακάλυψα ότι Αντινομάρχη Παιδείας και Αθλητισμού έχει η Θεσσαλονίκη τον κύριο Διονύση Ψωμιάδη, αδελφό του γνωστού μας νομάρχη. Ο οποίος φαίνεται να ασχολείται πολύ περισσότερο με τον αθλητισμό και συγκεκριμένα με το ποδόσφαιρο απ' ό, τι με την παιδεία. (Ψάχνοντάς τον στο Goοgle είχα αμέτρητα αθλητικά αποτελέσματα όπως αυτό που μόλις είδατε, αλλά ΟΥΤΕ ΕΝΑ σχετικό με παιδεία.) Και κάτι τελευταίο: ο μεν Διονύσης προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ, ο δε Παναγιώτης από τη Νέα Δημοκρατία...

Αντιφάσεις

Κυκλοφορούν διεθνώς φήμες ότι το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης πιθανόν να απονεμηθεί, την ερχόμενη Παρασκευή σε δυο Κινέζους διαφωνούντες και ακτιβιστές: πρόκειται για δυο ανθρώπους που εξέφρασαν και πλήρωσαν τη διαφωνία τους με το πολιτικό κατεστημένο της χώρας αυτής. Ναι, καλά είδατε, πρόκειται για την ίδια χώρα που πριν λιγότερο από δυο μήνες διοργάνωσε, με πάσα τιμή και επισημότητα, τους 29ους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τώρα, πως γίνεται μια χώρα να φιλοξενεί ανεμπόδιστα και πανηγυρικά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τη μεγαλύτερη αθλητική διοργάνωση παγκοσμίως και λίγο αργότερα να έχουμε υποψήφιους για Νόμπελ Ειρήνης δυο ακτιβιστές κατά του καθεστώτος της; Θα ήταν ποτέ δυνατόν να υποστηρίξουμε ότι... έτερον εκάτερον; Δηλαδή άλλο τα ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία δεν περνάνε και την καλύτερη εποχή τους στην Κίνα για να το πω επιεικώς, και άλλο η ιστορία που λέγεται Ολυμπιακοί Αγώνες; Προσωπικά κάτι τέτοιο θα το έβρισκα απαράδεκτο, αλλά αυτό ακριβώς μοιάζει να ισχύει - να έχει ήδη ισχύσει, για την ακρίβεια - στην περίπτωση αυτή. Απ' τη μία, δίνουμε το δικαίωμα διοργάνωσης των αγώνων σε μια χώρα στην οποία οι λέξεις δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται από αμνημονεύτων χρόνων στην... γρουσούζικη για την ίδια - και συνεπώς ανύπαρκτη - δέκατη τρίτη σελίδα των λεξικών της, τη σελίδα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Και απ' την άλλη, σα να μην τρέχει τίποτα νομίζουμε ότι μπορούμε να απονείμουμε και το Νόμπελ Ειρήνης σε δυο ανθρώπους που αγωνίζονται για να ξαναμπεί αυτή η ρημάδα η σελίδα στα λεξικά των Κινέζων. Δεν μπορώ να ξέρω τι θα γίνει την ερχόμενη Παρασκευή, αλλά ό, τι κι αν γίνει - λέγεται ότι η Κίνα προειδοποιεί προκειμένου να μη γίνει αυτή η απονομή - βρισκόμαστε νομίζω ενώπιον μιας τεράστιας και αξεπέραστης αντίφασης. Και βρισκόμαστε επίσης πρόσωπο με πρόσωπο με ένα-δυο επίσης μεγάλα ερωτήματα. Η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων από την Κίνα ως τετελεσμένο γεγονός έχει καταστήσει χειρότερες, και πόσο τις συνθήκες διαβίωσης και τις προοπτικές επιβίωσης διαφωνούντων και μη σε αυτήν; Και αν απονεμηθεί την Παρασκευή το βραβείο σε αυτούς τους δυο ανθρώπους, τι είδους εξελίξεις θα μπορούσε να πυροδοτήσει;

Από τα ηχεία του blog ακούτε το Dreamer των Supertramp, εξαιρετικά αφιερωμένο στους δυο ακτιβιστές. ;-)

Ασκήσεις αμνησίας

Bλέπω σε δημοσίευμα της εφημερίδας Μακεδονία ότι σε λίγους μήνες στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα στην πλατεία Αριστοτέλους θα ανεγερθεί, μεταξύ των οδών Τσιμισκή και Μητροπόλεως ανδριάντας του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ύψους περίπου τριών μέτρων. Άραγε γιατί; Μήπως διότι επί υπουργίας του - Δημοσίων Έργων - και κατόπιν πρωθυπουργίας του ξηλώθηκαν, στη δεκαετία του '50 τα τραμ από Αθήνα και Θεσσαλονίκη διότι... παρεμπόδιζαν την κυκλοφορία; Φαίνεται ότι ο άνθρωπος έβλεπε μακριά, τουλάχιστον μέχρι το 2008. Έτος κατά το οποίο η Θεσσαλονίκη, η πόλη στην οποία του στήνεται και το άγαλμα παραμένει εξαιτίας του η μόνη πόλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης - για την είσοδό μας στην οποία δοξάζεται ο άνθρωπος αυτός κάπως αστόχαστα νομίζω - με πληθυσμό πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους που δεν διαθέτει μέσα σταθερής τροχιάς όπως μετρό ή τραμ, με αποτέλεσμα οι κάτοικοί της να καταταλαιπωρούνται με παλιά λεωφορεία για τις μαζικές μετακινήσεις τους. Ή μήπως άραγε διότι την ίδια εκείνη περίοδο ξεκίνησε η τσιμεντοποίηση της πρωτεύουσας και η πολεοδομική καταστροφή ολόκληρης της Ελλάδας με την πρωτοεφαρμοζόμενη τότε μέθοδο της αντιπαροχής, με συνέπειες που υφιστάμεθα διαρκώς περισσότερο καθημερινά; Μήπως διότι ήταν αυτός που επέμενε και κατάφερε να μπει η Ελλάδα στην τότε ΕΟΚ, ούτως ώστε οι ελληνικές κυβερνήσεις να μπορούν έκτοτε να ρίχνουν το φταίξιμο για ό, τι πάει στραβά στις... Βρυξέλλες; Ή μήπως, τέλος, επειδή έφυγε από την Ελλάδα το 1963 - μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς και τις ενοχλητικές της προεκτάσεις, χάνοντας και τις εκλογές εκείνης της χρονιάς από τον Γεώργιο Παπανδρέου - προκειμένου να επιστρέψει 11 χρόνια αργότερα, αφού είχε πέσει και η δικτατορία ως θριαμβευτής; Θριαμβευτής τι είδους άραγε;

Νομίζω ότι στην Ελλάδα όταν περάσουν αρκετά χρόνια ούτως ώστε να έχουν πεθάνει όσοι παλιοί θυμούνται και να μην έχουν μάθει οι νεότεροι, αρχίζουν να συμβαίνουν διάφορα περίεργα. Αρχίζουν να ιδρύονται Ιδρύματα Μητσοτάκη, να στήνονται ανδριάντες στους «μεγάλους» της ηγέτες και πάει λέγοντας. Χωρίς βεβαίως να υπολογίζεται το κόστος σε χρήματα και όχι μόνον. Αυτά τα 250.000 ευρώ που θα δαπανηθούν για την ανέγερση του ανδριάντα δεν θα μπορούσαν, κύριε δήμαρχε της Θεσσαλονίκης να δοθούν για κάτι που θα έπιανε τόπο και όχι απλώς... χώρο; Όπως για να μπουν μερικά κολονάκια στα πεζοδρόμια της πόλης ώστε να μπορούν οι κάτοικοί της, που εξαιτίας του ανθρώπου του αγάλματος δεν διαθέτουν πλέον τραμ, τουλάχιστον να την περπατήσουν χωρίς να σκοντάφτουν σε παρκαρισμένα οχήματα; Ή μήπως πρόκειται για ένα ακόμη έργο προς τιμήν του αθάνατου στρατηγού Δεκαβάλα;

Ποτέ δεν ξέρετε πως μπορεί να εξελιχθεί...

... ένα ρομαντικό ραντεβού.

ΥΓ: Ξέρετε ότι αναρτήσεις με βιντεάκια δεν ανεβαίνουν πολύ συχνά σε αυτό το blog, όμως στην παρούσα φάση είπα να κάνω μια μικρή εξαίρεση. Επίσης να πω ότι περιμένω προτάσεις και ιδέες για το επόμενο ποστ...

Ένας ασθενής που έφυγε νωρίς

Ήταν ένας πολύ αγαπημένος μου σκηνοθέτης κι έφυγε δυστυχώς από τη ζωή τόσο πρόωρα, τον περασμένο Μάρτιο σε ηλικία μόλις πενήντα τεσσάρων ετών. Αφορμή για να τον θυμηθώ και ν' ανεβάσω το ποστάκι αυτό στάθηκε ένα από τα υπέροχα κομμάτια του Γκάμπριελ Γιάρεντ που 'έντυναν' τον Άγγλο Ασθενή το οποίο μόλις άκουσα στο ραδιόφωνο και ακούτε να παίζει στο blog. Πως... γνωριστήκαμε με τον Άγγλο Ασθενή; Θυμάμαι ήταν γύρω στο 2000 και βρισκόμουν στην Αγγλία, όπου νοίκιαζα ένα δωμάτιο στο σπίτι μιας οικογένειας και περνούσα τις μέρες, τους μήνες και τα χρόνια μου δουλεύοντας μια διδακτορική διατριβή. Κάπου εκεί λοιπόν, με τα πρώτα χρήματα που είχα βγάλει από τη λίγη διδασκαλία στο πανεπιστήμιο, αγόρασα ένα λάπτοπ. Δεν πέρασε κατόπιν πολύς καιρός και ανακάλυψα ένα βίντεο club εκεί κοντά - αν και θυμάμαι έκανα κάθε φορά αρκετό ποδαρόδρομο, άρα ίσως όχι και τόσο κοντά -, στο οποίο μια μέρα είδα την ταινία αυτή. Τη νοίκιασα και ένα απογευματάκι, έχοντας μόλις τελειώσει με τα διαβάσματα και τα γραψίματα την τάισα στο λάπτοπ. Φόρεσα και τα ακουστικά μου για να μην ενοχλώ τους οικοδεσπότες μου και την είδα... ξανά, και ξανά και ξανά. Κάθε φορά με μάγευε η μουσική που ήταν σα να την άκουγα πρώτη φορά, με ταξίδευαν τα τοπία, με κράταγε σφιχτά απ' το χέρι η μελαγχολία που είχε καλά κρυμμένη εντός της η ταινία κι άλλες πάλι στιγμές με άφηνε, για ν' απολαύσω τη μυστηριακή γοητεία αυτού του λαβ στόρι που δεν ήταν λαβ στόρι. Αλλά τι; Ίσως ένας αναστοχασμός πάνω στα ανθρώπινα πάθη, τις αδυναμίες ανθρώπων που τους τύλιξε ο παραλογισμός ενός πολέμου ξενωτικού κι αλλόκοτου όπως κάθε πόλεμος. Ανθρώπων που απώλεσαν κομμάτια, σοβάδες της προσωπικότητάς τους που γκρεμίστηκαν σαν τοίχοι βομβαρδισμένων κτιρίων, ανακαλύπτοντας άλλα πράγματα εν τω μεταξύ. Πράγματα όπως τον πόνο, την πάντα δανεική μέχρι και κλεμμένη ηδονή, την ανθρώπινη μικρότητα αλλά και το εξίσου ανθρώπινο μεγαλείο που τη συνοδεύει διακριτικά αλλά και ετεροχρονισμένα. Ήταν άραγε η αδιαμφισβήτητη μοναξιά εκείνης της εποχής που μου άφησε τόσο ανεξίτηλη τη μνήμη της ταινίας; Μπορεί, ίσως πάλι και όχι. Όπως και να 'χει ακολούθησαν κι άλλες, ίσως όχι τόσο ή όχι με τον ίδιο τρόπο ξεχωριστές όπως Ο Ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϊ και το Cold Mountain, αλλά επίσης αξιομνημόνευτες ταινίες. Ο Μινγκέλα ήταν νομίζω ένας άνθρωπος με πολύ ιδιαίτερο κινηματογραφικό βλέμμα, ένα βλέμμα που εξέφραζε μια χαρακτηριστικά βελούδινη, βαθιά σαγηνευτική κι ανθρώπινη σκηνοθετική άποψη. Και μου λείπει, μου λείπουν οι ταινίες του, η βραδύκαυστη μαγεία τους και η απαράμιλλη εσωτερική ζεστασιά που σου άφηναν συντροφιά μόλις άρχιζαν να πέφτουν οι τίτλοι τέλους... που έπεσαν τόσο νωρίς για τον εξαίρετο αυτό καλλιτέχνη.