Χρόνια πολλά Κάρολε

Φέτος γιορτάζονται τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Καρόλου Δαρβίνου, πατέρα της Θεωρίας της Εξέλιξης. Η Εξέλιξη ήταν μια θεωρία η οποία, όπως η ηλιοκεντρική θεωρία του Κοπέρνικου του 16ου αιώνα που εκτόπισε τη Γη από το κέντρο του τότε γνωστού κόσμου και οι θεωρίες του Φρόυντ των αρχών του περασμένου αιώνα για την ανθρώπινη σεξουαλικότητα και το ασυνείδητο που ανέτρεψαν τον παραδοσιακό Δυτικό διαχωρισμό μεταξύ αμαρτωλής σαρκός και του κρυστάλλινης παρθενίας ανθρωπίνου πνεύματος, λειτούργησε ως γροθιά στο στομάχι του ανθρώπινου ναρκισσισμού, του μεγαλοϊδεατισμού μας ως είδους. Υποστηρίζοντας, ο Δαρβίνος, ότι όπως όλα τα άλλα ζωικά είδη έτσι κι εμείς – οι άνθρωποι, ντε – εξελιχθήκαμε, παρά το ότι μπορεί πλέον να μη θυμίζουμε σε τίποτα (;) τους όποιους μακρινούς προγόνους μας, προσγείωσε το ανθρώπινο είδος κάπως απότομα. Υπενθύμισε στον ψηλομύτη, αριστοκράτη άνθρωπο την ταπεινή, ζωική του καταγωγή. Και όπως σε κανέναν αριστοκράτη δεν αρέσει να του θυμίζουν τη μακρινή του ταπεινή καταγωγή, έτσι και η Εξέλιξη δεν βρήκε ορθάνοιχτες πόρτες μπροστά της. Ιδίως στην Ελλάδα, για να έρθω και στα καθ' ημάς. Παρότι πέρασαν σχεδόν 150 χρόνια από τη διατύπωσή της, η περίφημη θεωρία της εξέλιξης των ειδών ΔΕΝ διδάσκεται ακόμη στα σχολεία μας. Τη συναντάμε μόνο στο τελευταίο κεφάλαιο των βιβλίων Βιολογίας της Γ' Γυμνασίου και της Γ' Λυκείου, το οποίο, όπως αντιλαμβάνεστε, ως τελευταίο ούτε διδάσκεται, ούτε και περιλαμβάνεται στην εξεταστέα ύλη. Και όλα αυτά παρά το ότι για τους βιολόγους η Εξέλιξη αποτελεί την ενοποιητική τους θεωρία, τη ραχοκοκαλιά της Βιολογίας: σαν να μη διδάσκεται στη Χημεία το περιοδικό σύστημα, σαν να αφαιρείται από τη Φυσική η νευτώνεια θεωρία, σαν να μη διδάσκονται τα παιδιά ότι η Γη γυρίζει γύρω από τον Ήλιο, θα μας έλεγαν. Ας μην έχουμε παράπονο όμως. Πιστά στην μακραίωνη ελληνοχριστιανική παράδοση, στη θρησκοληψία που πολιτισμικά μας χαρακτηρίζει ανεπανόρθωτα από την εποχή των εικονομάχων και των εικονοκλαστών του Βυζαντίου, τα σχολεία μας διδάσκουν τη δημιουργία του ανθρώπου στο μάθημα των Θρησκευτικών. Εκεί τα παιδιά μαθαίνουν ότι ο Μεγαλοδύναμος σε μια στιγμή μεγάλου κεφιού έφτιαξε και τον άνθρωπο. Έτσι απλά. Οπότε τι άλλο να ζητήσουμε; Άλλωστε, δε θα είχε νομίζω και πολύ νόημα να διδάσκεται μια θεωρία της εξέλιξης σε μια χώρα που παραμένει χαρακτηριστικά ανεξέλικτη.